Mỗi hành động dù là nhỏ nhất cũng phần nào phản ảnh tính cách của con trẻ. Những gì trẻ làm, cách trẻ tương tác và phản ứng với thế giới xung quanh không chỉ bộc lộ nét riêng trong tính cách ở thời điểm hiện tại mà còn biểu hiện cho tính cách của chúng trong tương lai. Những tình huống đời thường mà trẻ mắc phải, cách chúng giải quyết vấn đề, cũng như cách chúng thể hiện tình cảm có thể cung cấp một bức tranh đa chiều về tính cách tiềm ẩn và tiềm năng phát triển của trẻ.
Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhận thức được rằng, những phẩm chất này không cố định mà được hình thành và thúc đẩy thông qua sự chăm sóc, giáo dục và tác động từ môi trường sống, tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện và hậu thuẫn cho hành trình trưởng thành của mình. Nhưng chúng ta cần nhìn nhận rằng, không phải trẻ được mọi người đánh giá là “hư”, lớn lên cũng sẽ “hư” và ngược lại. Điều quan trọng là cách uốn nắn của cha mẹ giúp con đi đúng hướng.
Dưới đây là 7 dấu hiệu cho thấy khi lớn lên, trẻ có khả năng trở thành một người “vô ơn”, cha mẹ cần nhận diện và có phương pháp giáo dục phù hợp.
1. Không biết ơn khi nhận được quà tặng hoặc giúp đỡ: Trẻ không thể hiện sự cảm kích hoặc lời cảm ơn khi có người giúp đỡ hoặc tặng quà.
2. Mong đợi mọi thứ đều được đáp ứng mà không cần nỗ lực: Trẻ nghĩ rằng họ xứng đáng nhận mọi thứ mà không cần phải cố gắng hoặc làm việc vất vả.
3. Không chia sẻ hoặc giúp đỡ người khác: Trẻ không sẵn lòng chia sẻ đồ chơi hoặc giúp đỡ bạn bè và gia đình khi cần.
4. Thấy mọi việc là điều hiển nhiên: Trẻ coi việc người khác quan tâm và giúp đỡ là điều hiển nhiên, không thấy rằng đó là hành động đáng trân trọng.
5. Phàn nàn nhiều hơn là cảm thấy hạnh phúc: Trẻ thường xuyên bày tỏ sự không hài lòng thay vì cảm thấy hạnh phúc với những gì chúng có.
6. Thiếu sự đồng cảm với người khác: Trẻ không thể cảm nhận hoặc thấu hiểu cảm xúc của người khác, không quan tâm đến cảm giác hoặc nhu cầu của chính bản thân mình.
7. Không nhận ra hoặc đánh giá thấp những nỗ lực của người khác: Trẻ không nhận thức được sự cố gắng mà người khác dành cho mình và không đánh giá cao những điều đó.
Cha mẹ làm gì để uốn nắn con đi đúng hướng?
Trong vai trò là những người định hình tương lai, cha mẹ luôn tìm cách giáo dục con cái để chúng trở thành những người lương thiện, có trách nhiệm với bản thân và xã hội. Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, bởi lẽ nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, nhất quán và hiểu biết sâu sắc về tâm lý trẻ em. Để uốn nắn con cái đi đúng hướng, cha mẹ có thể áp dụng những phương pháp sau đây.
Thứ nhất, việc xây dựng một môi trường gia đình ấm cúng và yêu thương là nền tảng quan trọng giúp trẻ cảm thấy an toàn và được hỗ trợ. Trong môi trường này, trẻ có thể phát triển tính tự tin và tự lập. Cha mẹ nên dành thời gian chất lượng với con cái, lắng nghe và thấu hiểu những trăn trở của chúng để từ đó có thể hỗ trợ và hướng dẫn chúng một cách phù hợp.
Thứ hai, việc giáo dục thông qua gương mẫu là cực kỳ hiệu quả. Trẻ em học hỏi rất nhiều từ việc quan sát hành động của người lớn xung quanh, đặc biệt là cha mẹ. Do đó, cha mẹ cần phải ý thức về cách ứng xử và giao tiếp của mình. Khi cha mẹ thể hiện sự kiên nhẫn, lòng tốt và tính cách lương thiện, trẻ sẽ mô phỏng và phát triển những phẩm chất tương tự.
Thứ ba, cha mẹ nên đặt ra những quy tắc và giới hạn rõ ràng trong gia đình. Trẻ em cần phải biết rằng mọi hành động đều có hậu quả và cần phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Việc khen ngợi trẻ khi chúng làm tốt hoặc tuân thủ quy định cũng rất quan trọng để khích lệ trẻ phát triển theo hướng tích cực.
Thứ tư, cha mẹ có thể sử dụng phương pháp đàm thoại để giải quyết xung đột và dạy bảo trẻ. Thay vì chỉ trích hoặc phạt phải, cha mẹ nên cố gắng hiểu nguyên nhân đằng sau hành vi của trẻ và giúp chúng học hỏi từ những sai lầm bằng cách trao đổi, thảo luận để tìm ra giải pháp cùng nhau.
Cuối cùng, cha mẹ cần nhấn mạnh vào việc giáo dục đạo đức và xã hội cho trẻ. Việc dạy trẻ biết yêu thương, thông cảm và giúp đỡ người khác không chỉ giúp chúng trở thành những công dân tốt của xã hội mà còn phát triển khả năng cộng tác và làm việc nhóm khi trưởng thành.
Quá trình uốn nắn con cái đi đúng hướng đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết lâu dài từ phía cha mẹ. Bằng cách kết hợp những phương pháp trên và không ngừng học hỏi, cha mẹ sẽ có thể hướng dẫn con cái phát triển toàn diện và đúng đắn.
Tổng hợp