Quá ít chứng cứ để lật ngược vụ kiện 55 triệu USD
Xung quanh sự kiện ông Ly Sam (60 tuổi, thương nhân quốc tịch Mỹ) được tuyên thắng kiện vụ 55 triệu USD, đã có rất nhiều ý kiến thể hiện quan điểm xung quanh vụ kiện này.
Một số luật sư cho rằng phán quyết của Tòa án đã thể hiện chính kiến và cả sự "dũng cảm", tinh thần thượng tôn pháp luật.
Có ý kiến cho rằng cũng cần làm rõ thêm một số tình tiết liên quan trong vụ án mới có thể đưa ra phán quyết. Do đó, áp lực ở phiên tòa phúc thẩm sắp tới là rất lớn. Kết qủa phiên sơ thẩm chưa phải là hồi kết của vụ việc.
"Cột mốc" thú vị trong lịch sử tố tụng
Trao đổi về vụ kiện trên cũng như phán quyết của Tòa, luật sư Nguyễn Thành Công - Giám đốc Công ty TNHH Đông Phương Luật (TP.HCM) cho rằng, đây là vụ kiện rất hay trong lịch sử của ngành tư pháp Việt Nam.
Bởi là vụ án đầu tiên về loại tranh chấp cho đến thời điểm này, giá trị tranh chấp đặc biệt lớn, liên quan đến yếu tố nước ngoài.
Việc đánh giá, xác minh chứng cứ là không hề đơn giản. Thế nhưng, quyết định cuối cùng đã thể hiện chính kiến và cả sự "dũng cảm" của Hội đồng xét xử. Nói khác đó là tinh thần thượng tôn pháp luật.
Trong vụ án, mỗi bên đều có những lý lẽ riêng. Tuy nhiên, phân tích rõ từng sự vụ thì bị đơn đã không tuân thủ các quy định mà pháp luật Việt Nam quy định cho trường hợp này phải làm gì và không làm gì.
Việc đưa máy đi giám định là đúng nhưng trình tự, thủ tục và cơ quan có thẩm quyền nào thực hiện lại phải được tuân thủ theo Luật định. Vì bị đơn không tuân thủ nên bị bác kết quả giám định là điều dễ hiểu.
Ngoài ra, khi các quy định về giới hạn số tiền thưởng cao nhất của máy không được công bố rộng rãi cho người chơi mà chỉ được lưu hành nội bộ thì cũng không có giá trị bắt buộc người chơi phải biết mà tuân thủ.
Từ các cơ sở này Toà vận dụng pháp luật để mạnh dạn xác định bên thắng-thua trong vụ kiện.
Về giá trị tranh chấp đặc biệt lớn lại ở một ngành không được khuyến khích tại nước ta là trò chơi có thưởng (còn gọi là đánh bạc) cũng là một áp lực lớn cho người cầm cân, nảy mực.
Hơn 1.100 tỷ đồng phải trả cho người thắng kiện thì dù doanh nghiệp đó lớn đến đâu cũng không phải là món tiền nhỏ, thậm chí có thể làm doanh nghiệp phá sản.
Nhưng luật là luật, pháp luật phải là kim chỉ nam cho mọi hành động và không hành động.
Dù phải "khai tử" một doanh nghiệp bằng bản án thì cũng không vì thế mà bẻ cong pháp luật.
Đây là nguyên tắc tuân thủ pháp chế của một đất nước mà phiên toà vừa qua đã thể hiện, rất đáng đề cao.
Đây là một vụ kiện hay, đáng được xem là điển hình để lưu lại lịch sử, làm tiền lệ xét xử trong ngành tư pháp nước nhà dù hệ thống pháp luật nước ta không chấp nhận "tiền lệ pháp".
Đồng tình với quan điểm trên, luật sư Trần Ngọc Quý - Đoàn luật sư TP.HCM cũng cho rằng vụ kiện 55 triệu USD mới được đưa ra xét xử quả là một cột mốc thú vị trong lịch sử tố tụng.
Qua đó, mọi người có thể rút ra nhiều kinh nghiệm trong các hoạt động giao dịch, kinh doanh diễn ra hàng ngày.
Trước hết, mỗi cá nhân, tổ chức cần có cách ứng xử chuyên nghiệp, phù hơi với quy định của pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Việc ông Ly Sam đã chụp lại màn hình máy chơi bạc, lập biên bản mời nhiều nhân chứng ký tên chứng kiến đã tạo ra một chứng cứ cực kỳ quan trọng để làm cơ sở giải quyết tranh chấp phát sinh.
Ngược lại, phía bị đơn đã bỏ qua cơ hội lập chứng cứ để tự bảo vệ mình khi không tiến hành lập biên bản sự việc, không niêm phong máy số 13 và mời nhân chứng ký tên.
Ngoài ra, việc công ty tự ý tháo bo mạch gửi đi kiểm định khi chưa có quyết định trưng cầu giám định của tòa và sự thống nhất của nguyên đơn là đã đánh mất cơ hội bảo vệ mình.
Theo quy định tại khoản 1 điều 6 Bộ Luật tố tụng dân sự về việc cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng dân sự đã nêu rõ các đương sự có quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng cứ cho Tòa án và chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.
Ở đây, bị đơn đã thua kiện vì chưa đưa ra được những chứng cứ, lý lẽ thuyết phục.
Chưa phải là hồi kết
Tuy nhiên, khi nói về việc thi hành án bản án trên, các ý kiến đều cho rằng còn quá sớm để đề cập đến chuyện thi hành án.
Đây chỉ mới là phiên sơ thẩm. Phía bị đơn cũng đã cho biết mình sẽ kháng cáo. Như vậy, sẽ còn phiên tòa phúc thẩm.
Luật sư Nguyễn Thành Công đánh giá: có lẽ cũng không còn nhiều chứng cứ mới, đặc biệt làm thay đổi bản chất vụ án; phía thua kiện chỉ mong ở sự nhìn nhận lại, đánh giá lại chứng cứ và các quy định của họ để có cơ hội thay đổi kết quả.
Như thế, áp lực của quan toà cấp phúc thẩm càng nặng nề hơn. Việc chọn và xác định được, đúng quy định nào để áp dụng tại phiên phúc thẩm là vấn đề nan giải.
Lối mòn mà toà sơ thẩm tạo ra chắc chắn có ảnh hưởng đến cấp phúc thẩm. Trước khi đưa ra nhận định thì cấp trên cũng phải tham khảo nội dung mà cấp dưới đã nhìn nhận.
Về vấn đề này, luật sư Lê Hà Thúy Lan - Đoàn luật sư TP.HCM cho rằng chưa thể vội vàng đưa ra kết luận về phán quyết của tòa sơ thẩm.
Theo luật sư Lan, vụ kiện còn có phiên tòa phúc thẩm. Từ nay tới khi mở phiên phúc thẩm, bị đơn còn có thể đưa ra những chứng cứ khác để bổ sung và chứng minh cho quan điểm của mình.
Trong trường hợp nếu bị đơn chứng minh được máy đưa ra kết quả trúng thưởng trên là lỗi khách quan không thuộc về ai thì kết quả trúng thưởng sẽ vô hiệu.
Khi đó, bị đơn chỉ phải trả cho nguyên đơn số tiền 300 USD mà nguyên đơn đã dùng để chơi bạc tại máy 13 hôm đó.
Tuy nhiên, luật sư Lan cũng phân tích máy 13 không chỉ báo kết quả ông Ly Sam thắng mà trước đó vị khách này đã thua rất nhiều lần, máy trừ tiền chính xác nên khi máy báo thắng mà nói là sự cố thì rất khó thuyết phục.
Một vấn đề khác cũng cần làm sáng tỏ và thuyết phục là mức thưởng tối đa với loại máy như máy số 13 được quy định là bao nhiêu để làm cơ sở giải quyết vụ kiện.
