Câu chuyện xúc động của người ba lần được chụp ảnh cho Đại tướng

Những ngày gần đây, bộ ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp giữa đời thường đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, chia sẻ của độc giả bởi bộ ảnh đã khắc họa rõ nét những khoảnh khắc tuyệt đẹp của Đại tướng trong ngôi nhà số 30 Hoàng Diệu. Nhiếp ảnh gia Duy Anh, người 20 năm trước có may mắn chụp bộ ảnh đó đã chia sẻ câu chuyện 3 lần vinh dự được gặp gỡ, trò chuyện, chụp ảnh cho Đại tướng, người anh hùng dân tộc, vị tướng huyền thoại nhưng lại rất bình dị giữa đời thường. 

Bức ảnh ý nghĩa này được nhiếp ảnh gia Duy Anh chụp được một cách tình cờ, khi cậu bé Thành Trung, cháu nội Đại tướng đang thơm vào má ông. Trong những ngày qua, đây là một trong những bức ảnh được cư dân mạng chia sẻ nhiều nhất.

Chúng tôi xin gửi đến độc giả toàn bộ câu chuyện cảm động của nhiếp ảnh gia Duy Anh.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong Hội Báo Xuân 1992 tại Hà Nội

Tháng 12- 1992 tôi ra Hà Nội nhận giải ảnh báo chí toàn quốc của Hội Nhà Báo Việt Nam và được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại đây. Hầu như ai cũng ào đến để xin được nắm tay ông, máy ảnh thời đó còn hiếm hoi nên tôi rất được mọi người nhờ chụp giúp… Không bỏ lỡ cơ hội, tôi chụp Đại tướng với mọi người và cũng không quên xin chụp chung với ông.

Tự chụp mình với Đại tướng bằng ống kính fish eye

Tháng 11/1993, tôi có chuyến công tác dài ngày ở Hà Nội với nhiệm vụ duy nhất: chụp ảnh “Ngày thường của một đại tướng” mà Báo Tuổi Trẻ giao. Sau nhiều lần tìm các mối quan hệ để tiếp cận chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp song vẫn không thành, tôi không nản chí mà quyết chờ… Thật may, Trung tá Lê Đức Sảo – lúc đó đang là phóng viên của báo Quân đội nhân dân (cộng tác mật thiết với Báo Tuổi Trẻ) đã đưa được chúng tôi qua ba vòng gác để gặp được Đại tướng.

Chúng tôi ngồi chờ trong phòng khách với tâm trạng hồi hộp… Rồi Đại tướng xuất hiện, rất nghiêm túc với bộ quân phục cùng quân hàm, quân hiệu trên vai… Tôi xin phép được chụp Đại tướng trong trang phục thường nhật. Ông không trả lời mà chỉ cười… Vị Đại tá thư ký của ông nói thầm vào tai tôi: “Đại tướng không thích mặc thường phục chụp ảnh…” Nghe Đại tá nói mà lòng tôi như chùng xuống bởi được vào đây thật không dễ chút nào. Không thể bỏ lỡ dịp này, tôi ra sức thuyết phục vị Đại tá. Vì chủ đề bài viết “Ngày thường của một vị tướng” của phóng viên Huy Đức mà không có ảnh minh họa thì vừa không sinh động, vừa không hoàn thành nhiệm vụ.

Thấy tôi năn nỉ quá, ông xiêu lòng và bảo tôi phải tìm cách… chụp lén từ xa, hy vọng… sắp đến giờ Đại tướng xuống đọc sách dưới sân vườn nhà. Tôi xuống vườn cây, lắp ống kính tele và vào vị trí ngồi chờ theo lời chỉ dẫn của vị Đại tá thư ký nhiệt tình ấy… Hồi hộp chờ, rồi hơn 20 phút sau, Đại tướng không xuống vườn mà ra đứng ở ban công trong chiếc áo len ngắn tay. Hướng ống kính chen qua một rèm lá cây, tôi ghi lại được khoảnh khắc suy tư của ông trong một phút xuất thần… Bỗng dưng Đại tướng cười! Mừng quá, tôi định bước ra thì chợt thấy một bé trai chừng bốn tuổi chạy chiếc xe đạp con tới… Thì ra ông cười với cháu, chứ không phải với tôi, rồi ông cầm cuốn sách và xuống vườn nhà. May mắn đã đến với tôi khi ông cười thật hồn nhiên vui đùa với đứa cháu trai. Một khoảnh khắc có lẽ khó có thể tìm lại được, Tôi quyết định bước ra vì biết ông đang vui và chắc chắn một vị tướng cao minh như ông không bao giờ chấp nhất, để ý chuyện này… Và tôi đã tìm được cơ hội có một không hai để tiếp tục ghi lại những khoảnh khắc thường ngày của một vị danh tướng.

Nụ cười trìu mến hiền hậu của một người ông.

Nhuận ảnh lớn nhất nghề báo của tôi.

Năm 2000, một nhà báo của New york Times đã tìm đến tôi thông qua Báo Tuổi Trẻ. Bà đã phỏng vấn Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Hà Nội và đi tìm ảnh ngày thường của ông để minh họa cho bài viết. Bà đã tìm khắp các báo ở Hà Nội và cuối cùng đã tìm tới Báo Tuổi Trẻ. Do không thể tìm phim phóng ảnh ngay nên sẵn ảnh cũ chưa sử dụng còn sót lại (6 ảnh nhỏ khổ 10 x 15cm), tôi đành đưa cho bà chọn… Tôi nhớ mãi nét mặt mừng rỡ khi bà nhìn thấy ảnh Đại tướng do tôi chụp đúng với ý đồ “đời thường”. Bà hỏi nhuận ảnh. Tôi cho biết 100 USD cho mỗi ảnh. Bởi trước đó nhờ đồng nghiệp Tiến Dũng báo Tuổi Trẻ đã thông tin chuyện nhuận ảnh khi trao đổi với đồng nghiệp nước ngoài, chứ nếu không, tôi chỉ lấy vài USD cho vui, vì lúc đó nhuận ảnh ở các báo trong nước chỉ 50.000 VND/ảnh. Bà lấy 3 ảnh và nhờ tôi viết biên nhận, cầm 300 USD trong tay mà cứ ngẩn ngơ. Nào ngờ, chỉ 3 phút sau bà đã quay lại xin đổi ảnh, cứ sắp 6 ảnh cạnh nhau rồi so qua đổi lại. Qua cách tác nghiệp của nhà báo nước ngoài với trách nhiệm không tiếc công sức để tìm cho bằng được tôi còn phải đắn đo tìm ảnh phù hợp với đề tài bài viết, khiến tôi cảm thông. Cầm lòng không được, tôi biếu bà luôn 3 ảnh còn lại. Tôi thầm nghĩ hình ảnh Đại tướng cười hiền hậu bên đứa cháu, hay thanh thản ngồi đọc sách bên vườn cây được phổ biến ra thế giới là điều tốt đẹp cho đất nước yêu hòa bình của tôi… Bà cứ cầm lấy tay tôi cảm ơn rối rít… Có lẽ đây cũng là nhuận ảnh lớn nhất nghề báo của tôi, nhưng quan trọng hơn cả là tôi đã ghi lại được những khoảnh khắc đời thường thật nhất của một vị tướng tài ba của thời đại.

20 năm qua, tôi gìn giữ những bức ảnh này như một kỷ vật nghề báo và cứ tiếc mãi sao hôm đó không chụp nhiều nữa. Có lẽ sự vĩ đại của một danh tướng huyền thoại, cùng sự ngưỡng mộ của mọi người, trong đó có tôi đã làm cho tôi hồi hộp, chưa tận dụng hết thời cơ để có nhiều ảnh đời thường hơn về Đại tướng.

Tháng 5 - 1994 tôi cùng phóng viên Huy Đức tiếp tục gặp Đại tướng tại một căn cứ Hải Quân ở cảng Ba Son nhưng ngồi phỏng vấn trong nhà ánh sáng quá yếu, lại chỉ có phim ISO 100 nên ảnh không có thần khi chụp flash, nhưng dù sao đó là những kỷ niệm quý giá nhất trong trong đời làm báo của tôi.

(Từ trái sang) Đại tá trợ lý Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nhà báo Huy Đức, tác giả Duy Anh.