Windows Phone đã chết, nhưng thiết kế của hệ điều hành này thật sự đứng vững trước thử thách của thời gian

Năm 2012, thị trường smartphone bùng nổ với một số cuộc cạnh tranh điên cuồng. Các hệ điều hành di động đang cố gắng đuổi theo Apple và iPhone. Trong thời gian này, các nền tảng như WebOS và Blackberry vẫn còn trong cuộc chơi, nhưng cũng đang trên đường ra đi, khi phải vật lộn để tạo ra một hệ sinh thái ứng dụng như Android và iOS đã làm. Tuy nhiên, không phải ai cũng đầu hàng trước Google và Apple, vì Microsoft đã thúc đẩy nền tảng Windows Phone mới của mình trên một loạt các điện thoại thông minh mới.

Windows Phone chia sẻ nhiều điểm tương đồng với iOS và Android hơn BlackBerry, nghĩa là nó tập trung nhiều hơn vào bàn phím ảo và một thị trường ứng dụng tốt hơn. Microsoft cũng được hưởng lợi khi có nhiều nhà sản xuất phần cứng khác nhau tạo ra các thiết bị cao cấp chạy HĐH Windows Phone. Có rất nhiều tùy chọn điện thoại, với thông số kỹ thuật hàng đầu, đưa Windows Phone lên tầm cao với Android và iPhone, ngay cả khi chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn.

Thật không may, Windows Phone không bao giờ trở thành hệ điều hành “đỉnh". Tôi chưa bao giờ gặp ai khác sở hữu một cái như tôi đã làm. Mọi người có thể thích thú với Windows Phone, nhưng sau khi sử dụng điện thoại hơn một vài phút, mọi người bắt đầu nhận thấy rằng nhiều ứng dụng phổ biến nhất thời điểm đó lại không có trên nền tảng này. Nhiều ứng dụng phổ biến như Instagram và thậm chí cả YouTube đã hoàn toàn mất tích trong cửa hàng Windows Phone. Không có ứng dụng hỗ trợ các nền tảng mạng xã hội phổ biến nhất vào thời điểm đó, Windows Phone là một món hàng khó bán.

Vào năm 2015, Windows Phone đã được đổi thành Windows 10 Mobile (một phiên bản tiếp theo của Windows Phone), cũng không tốt hơn về doanh số. Năm 2017, Windows Phone chính thức bị khai tử, khiến Android và iOS không có đối thủ thứ ba.

Windows Phone có giao diện người dùng vượt trội

Nhiều người cho rằng Windows Phone là một hệ điều hành tốt hơn về mặt khách quan so với WebOS và Blackberry, nhưng không tốt bằng Android hay iOS… Đúng không? Tuy nhiên, mặc dù thiếu ứng dụng, Windows Phone hoạt động tốt hơn nhiều so với bất kỳ hệ điều hành nào khác vào thời điểm đó và có giao diện người dùng vượt trội hơn rất nhiều.

Stock Android 4.1

Vào năm 2012, bản cập nhật Android Jellybean 4.1 đã xuất hiện. Đây là một bản cập nhật khá quan trọng cho Android, giới thiệu nhiều tính năng mới. Cộng đồng công nghệ đã hết sức quan tâm đến bản cập nhật mới này vì nó đã thúc đẩy hệ điều hành di động đến những khả năng mới.

Nhưng nó thật là xấu xí. Ảnh chụp màn hình bạn thấy ở đây là của Android gốc. Các biểu tượng không có sự nhất quán, các menu và điều hướng quá tệ, văn bản rất kinh khủng và mọi thứ đều là một cơn ác mộng giao diện người dùng. Holo theme có thể là một cải tiến so với những gì đã có trên Gingerbread, nhưng Android vẫn còn một chặng đường dài phía trước, như Google gần đây đã trình diễn với Material You và Android 12.

Đó vẫn là những ngày đầu của Android. Hệ thống đôi khi vẫn có hiệu suất đáng xấu hổ. Ứng dụng bị treo là chuyện thường xuyên xảy ra, cùng với thời gian tải trò chơi lâu. Vào thời điểm đó, điều này là dễ hiểu, nhưng nhìn lại - đây là điều có thể được thực hiện tốt hơn nhiều.

Samsung Touchwiz

Trong nỗ lực làm cho Android trở nên hấp dẫn hơn, các OEM đã đưa giao diện của riêng họ lên trên phần mềm. Đây là giao diện người dùng Touchwiz của Samsung mà bạn có thể tìm thấy trên các điện thoại như Galaxy SII.

Ngay cả với nỗ lực này để tạo ra một cái nhìn thống nhất hơn cho hệ thống, giao diện vẫn rất kém so với ngày nay. Các widget quá khủng khiếp, các biểu tượng quá cồng kềnh với bóng đổ lớn và dòng chữ không nhất quán trong giao diện.

Trên hết, giao diện người dùng Touchwiz được thêm vào chỉ làm trầm trọng thêm các vấn đề về hiệu suất của Android và làm trầm trọng thêm vấn đề phân mảnh. Điều này đã thúc đẩy mạnh mẽ các ROM tùy chỉnh, vì mọi người muốn có được hiệu suất tốt hơn và ít cồng kềnh hơn trong điện thoại của họ.

Apple iOS

Apple iOS được coi là đỉnh cao của thiết kế vào thời điểm đó. Chúng là hệ thống mà mọi công ty khác đều muốn sao chép chặt chẽ nhất có thể. Nhìn lại, có thể bạn sẽ thấy thật khó tin rằng giao diện này từng được coi là tốt.

Rất khó để biết bắt đầu từ đâu. Thiết kế iOS từ năm 2011 giống như bạn đang xếp hàng ở một nơi lộn xộn, trong một tòa nhà nóng nực có máy điều hòa không khí bị hỏng. Tay bút Ronald Comstock của trang web dành cho lập trình viên XDA-Developers đã nhận xét rằng, “đây có lẽ là thiết kế giao diện người dùng xấu xí nhất trong lịch sử điện thoại thông minh”.

Windows Phone

Và rồi chúng ta có Windows Phone. Nền tảng hay bị chế giễu và đã tuyệt chủng. Nhưng khi nhìn lại, bạn sẽ nhận thấy rằng giao diện người dùng này không hề cũ đi chút nào. Trên thực tế, nó trông giống như một UX có thể được sử dụng vào năm 2021.

Giao diện người dùng phẳng, với hệ thống dựa trên các ô. Văn bản, hình ảnh và menu nhất quán trên toàn bộ điện thoại. Vị trí của mọi thứ là tự nhiên và có ý nghĩa. Chủ đề mặc định là màu tối, mà người dùng Android và iOS sẽ không bắt gặp cho đến nhiều năm sau. Windows phone đã đi trước thời đại ở nhiều khía cạnh tương tự.

Bên cạnh giao diện người dùng đã cũ nhưng vẫn đẹp, Windows Phone còn có hiệu suất đáng kinh ngạc trong thời kỳ sơ khai. “Ngay cả khi tôi sử dụng HTC 8X của mình vào năm 2021, tôi không gặp bất kỳ hiện tượng lag hoặc treo nào cho thấy rằng thiết bị này đã 10 năm tuổi. Các hình ảnh động khá mượt mà trong suốt thiết kế tối giản. Tốc độ mà bạn có thể điều hướng từ màn hình chính đến tin nhắn, bản đồ của mình, tốt hơn đáng kể so với iOS và Android vào thời điểm đó,” Comstock nói.

Mặc dù Android và iOS đã áp dụng một số tính năng của Windows Phone trong những năm qua, nhưng nó vẫn nổi bật như một UX hoàn toàn độc đáo.

Những gì Windows Phone đã làm đúng

Sự khác biệt lớn nhất giữa Windows Phone và hệ điều hành khác là Windows Phone là một trải nghiệm hoàn toàn mới được thiết kế cho di động. Apple và Google đã tạo ra các nền tảng nhằm bắt chước trải nghiệm quen thuộc mà bạn thấy trên máy tính.

Màn hình chính trên điện thoại của bạn có các biểu tượng nổi bật, với tiêu đề ngay bên dưới nó. Đây là điều tương tự mà bạn sẽ tìm thấy trên Máy tính Windows của mình. Tuy nhiên, Microsoft hiểu rằng thiết bị di động cần một loại màn hình chính mới. Một ý kiến có thể gây tranh cãi, đó là hệ thống live tiles trên Windows Phone tốt hơn hệ thống biểu tượng mà bạn vẫn thấy trên Android và iOS ngày nay.

Bây giờ hãy kéo ngăn ứng dụng của bạn lên. So sánh nó với sự đơn giản của một cái trên Windows Phone. Đó là một danh sách ứng dụng đơn giản, theo thứ tự bảng chữ cái. Các biểu tượng là đồng nhất, với hầu hết chúng là một bảng màu hai tông.

Văn bản có màu trắng, không có bóng đổ hoặc hiệu ứng 3D. Hoạt ảnh cuộn hoạt động hoàn hảo, khi các biểu tượng cuộn lại và bật trở lại khi bạn đến cuối danh sách. Những loại hình động này sẽ khiến điện thoại Android của bạn phát nổ vào thời điểm đó. Bây giờ, hãy tưởng tượng nếu chúng ta có thể trải nghiệm tương tự với màn hình 120Hz sắc nét và mượt mà chúng ta sử dụng trên điện thoại ngày nay. Thậm chí nhiều hạng mục cài đặt chỉ có chữ mà không có cả hình minh họa nhưng nhìn vẫn rất nổi bật.

Khi mở ứng dụng lịch bạn sẽ thấy một màn hình đen với dòng chữ trắng trên đó. Vuốt từ bên này sang bên kia để điều hướng ngày, chương trình làm việc, danh sách việc cần làm, v.v. Điều hướng qua tất cả các màn hình này và bạn sẽ không tìm thấy một hình ảnh nào. Ứng dụng phụ thuộc vào sự đơn giản và hình ảnh động để làm cho chúng tuyệt vời để sử dụng.

Bằng cách làm rất nhiều điều đúng đắn, Microsoft đã tạo ra một hệ thống thực sự đứng vững trước thử thách của thời gian, bất chấp sự khai tử từ người tạo ra nó. Vào năm 2011, thực sự có thể nói rằng Windows Phone là một hệ điều hành tốt hơn đối thủ. Nếu hệ thống bắt kịp và có được cơ sở người dùng cần thiết để hỗ trợ cho việc phát triển các ứng dụng cho nó, thì ngày nay chúng ta có thể có các tùy chọn điện thoại tốt hơn nhiều. Thay vào đó, chúng ta sống trong cuộc chơi độc quyền của Android và iOS, của Google và Apple.

Tham khảo: XDA Developers