Vụ cô gái dẫn cháu bé 4 tuổi đi khỏi trường mầm non dưới góc nhìn pháp lý

Như tin đã đưa, chiều 15/1, cơ quan chức năng TP.Hải Phòng đã tìm thấy bé gái 4 tuổi sau khi bị 1 cô gái lạ mặt vào trường dẫn đi. Cô này được xác định có quê ở xã Lâm Động (Thủy Nguyên, Hải Phòng) và hiện đã bị tạm giữ để điều tra, cháu bé cũng đã được gia đình đón về.

Trao đổi với chúng tôi, Ts. Ls. Đặng Văn Cường, Ủy viên Ban chấp hành Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam đã có những phân tích dưới góc độ pháp lý. 

Cần giám định tâm thần

Trường hợp kết quả giám định tâm thần cho thấy cô gái này mắc bệnh tâm thần nằm mất khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi nên đã đưa cháu ra khỏi trường mầm non, chưa gây hại gì cho cháu bé thì cơ quan điều tra sẽ quyết định không khởi tố vụ án hình sự vì chủ thể không có năng lực trách nhiệm hình sự.

Còn trường hợp kết quả giám định tâm thần cho thấy cô gái này chỉ bị hạn chế khả năng nhận thức, do hạn chế khả năng nhận thức nên đã thực hiện hành vi bắt cóc cháu bé thì sẽ xử lý hình sự cô gái này về tội bắt giữ người trái pháp luật theo Điều 157 Blhs.

Theo quy định của pháp luật thì hành vi bắt giữ người trái pháp luật là do người không có thẩm quyền, không có chức năng giữ quản lý con người nhưng đã cố ý thực hiện hành vi, xâm phạm đến quyền tự do thân thể, tự do đi lại, tự do cư trú của công dân. Người phạm tội thực hiện hành vi này với lỗi cố ý vì người phạm tội ý thức được hành vi của mình sẽ xâm phạm đến quyền tự do của người khác và muốn gây ra hậu quả đó.

Còn trường hợp người thực hiện hành vi bắt giữ trẻ em mà không nhận thức được hành vi của mình do mắc bệnh lý thì không thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm.

Thông tin bước đầu cho thấy cô gái đưa cho bé ra khỏi trường mầm non là người có biểu hiện tâm lý bất thường, bởi vậy cơ quan chức năng sẽ làm rõ khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi của cô gái này, sẽ thu thập thông tin từ các cơ sở ý tế và từ gia đình cô gái này.

Trong trường hợp cần thiết sẽ trưng cầu giám định tâm thần để xác định khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi cũng như động cơ mục đích của cô gái này để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Hành vi có thể được xác định là bắt giữ người trái pháp luật nhưng nếu người này không nhận thức được hành vi của mình thì không phải chịu trách nhiệm pháp lý.

Bởi vậy khả năng nhận thức của chủ thể là yếu tố quan trọng để quyết định có khởi tố vụ án hình sự hay không. Cần xem xét quy trình đưa đón học sinh và trách nhiệm của tổ chức cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm của cơ sở giáo dục

TS.LS Đặng Văn Cường phân tích, trong vụ việc này rất may mắn là cháu bé đã được phát hiện và đưa về với gia đình một cách an toàn. Nếu không phát hiện kịp thời thì kể cả người đưa cháu bé đi là người tâm thần hay là người bình thường thì sự nguy hiểm với cháu bé là hoàn toàn có khả năng xảy ra. Bởi vậy cơ quan chức năng cũng sẽ làm rõ trách nhiệm của cơ sở giáo dục này, làm rõ quy trình đưa đón học sinh để truy trách nhiệm đồng thời để thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn cho học sinh, tránh những vụ việc tương tự có thể xảy ra.

Trường hợp đã có quy trình đưa đón học sinh mà giáo viên hoặc người quản lý của cơ sở giáo dục này, người có chức trách nhiệm vụ có liên quan không thực hiện đúng quy trình do thiếu trách nhiệm dẫn đến hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị xử lý hình sự về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định của bộ luật hình sự.

Trường hợp thiếu trách nhiệm nhưng chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng thì cũng phải xem xét xử lý kỷ luật. Trường hợp cơ sở giáo dục và đào tạo chưa có quy trình đưa đón học sinh, còn sơ hở trong công tác quản lý để đảm bảo an toàn cho học sinh thì cần phải bổ sung kịp thời để đảm bảo an toàn cho trẻ em trong thời gian ở trường học.

Trước dó, khoảng 16h ngày 13/1, Công an TP.Thủy Nguyên, TP.Hải Phòng nhận trình báo về việc một cô gái vừa vào lớp, đọc tên bé gái 4 tuổi rồi nói cô giáo cho đón về. Thấy vậy, bé gái chạy theo người này ra tủ lấy đồ cá nhân rồi cùng rời trường.

Sau khi sự việc xảy ra, gia đình đã thông báo tìm kiếm và cơ quan chức năng cũng đã vào cuộc. Sự việc được đăng tải thông tin công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đến nay thì người dân đã phát hiện ra cháu bé, đã giữ được người phụ nữ và giao nộp cho cơ quan chức năng.

Chị Minh Thu, nhân chứng của vụ việc, cho biết khi đang đi bộ thì chị thấy có người giống hình ảnh cô gái mà công an đang tìm kiếm nên dõi theo. Khi người này bỏ khẩu trang ra hút thuốc lá điện tử, chị Thu nhận diện chính xác hơn. Đúng lúc đó, một phụ nữ khác cũng chú ý vào cô gái này và nhanh tay bế cháu bé. Chị Thu lập tức chạy vào giữ cô gái. Sự việc được báo công an.

"Cô gái không phản ứng gì, tỏ ra hiền lành", chị Thu nói.

Cơ quan chức năng xác định được người dẫn cháu bé đi khỏi trường Mầm non Thiên Hương quê ở xã Lâm Động (Thủy Nguyên, Hải Phòng).

Hình ảnh trích xuất từ camera an ninh của người dân ghi lại khi cô gái dẫn theo cháu bé ra khỏi trường Mầm non Thiên Hương. Người này có biểu hiện thần kinh không bình thường, chưa lập gia đình, thích chơi với trẻ con. Mấy ngày gần đây, người này từng vào một trường ở nội thành chơi với trẻ con.

Cơ quan chức năng đã làm rõ nguyên nhân động cơ sự việc, làm rõ khả năng nhận thức của cô gái này. Theo clip về sự việc người dân phát hiện ra cô gái này dẫn cháu bé đi thì đã chặn đường, giữ cháu bé và tra khảo cô gái này.

Tại thời điểm đó thái độ của cô gái rất hiền lành, bình tĩnh mà không có bất kỳ biểu hiện lo lắng sợ hãi gì... Quá trình làm việc với cô gái này và những thông tin mà gia đình cung cấp cho thấy cô gái có biểu hiện mắc bệnh tâm thần thì sẽ tiến hành trưng cầu giám định tâm thần để làm rõ khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi của cô gái này.