Tưởng con đau hông vì đang tuổi ăn tuổi lớn, hóa ra 'thủ phạm' là khối u khổng lồ như quả bom nổ chậm

Mới đây các bác sĩ tại bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội đã phẫu thuật thành công, cứu sống một trường hợp cháu P.N 12 tuổi (ở Hải Dương) có khối u máu khổng lồ vùng xương chậu. Được biết đây là một trường hợp phẫu thuật cực kỳ khó khăn, khi khối u dạng nang xương phình mạch đã phát triển quá mức gây phá hủy một nửa cánh chậu và đe dọa tính mạnh của cháu.

Các chuyên gia đã phải phối hợp cùng lúc giữa can thiệp mạch, lấy bỏ u và ghép xương nhân tạo để điều trị cho bệnh nhân. Sau ca phẫu thuật 2 ngày, hiện tại cháu P.N đã có thể tự ngồi dậy, không còn đau đớn và sẵn sàng để tập đi.

Con đau xương nhưng cha mẹ chủ quan nghĩ là biểu hiện của tuổi dậy thì

Cháu P.N 12 tuổi, xuất hiện đau âm ỉ vùng hông trái 2 năm nay. Gia đình đã đưa cháu đi khám tại nhiều cơ sở y tế, tuy nhiên đều không phát hiện ra bệnh gì cụ thể mà chỉ được chẩn đoán: Rối loạn phát triển xương tuổi dậy thì. Do đó, bố mẹ cháu nghĩ rằng cháu đang tuổi ăn tuổi lớn, rồi cơn đau sẽ qua đi khi cháu trưởng thành.

Nhưng sự thật thì không phải thế.

Triệu chứng đau của cháu cứ tiếp diễn và ngày càng tồi tệ hơn. Những cơn đau khiến cho một bé gái đáng yêu với mái tóc đen dài óng mượt dần trở nên suy sụp, gầy mòn, hốc hác. Và chỉ tới lúc này, bố mẹ cháu mới lo lắng khi thấy con quá xanh xao và đã quyết định đưa cháu tới khám tại BVĐK Tâm Anh, Hà Nội.

Tại đây, sau khi được thăm khám đánh giá kỹ càng, các bác sĩ chẩn đoán cháu có một khối nang xương phình mạch lớn vùng xương chậu bên phải. Trên phim chụp thể hiện rõ khối u đã quá lớn, đường kính trên 20cm, xâm lấn phá hủy gần như hoàn toàn cánh chậu. Tồi tệ hơn, trên phim chụp Cắt lớp mạch máu, có thể thấy rất nhiều mạch máu lớn nhỏ nuôi khối u và trong lòng khối u là cả một "bể máu" chỉ chờ chực vỡ ra bất cứ lúc nào.

Theo GS.TS.BS. Trần Trung Dũng, giám đốc trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao, BVĐK Tâm Anh, Hà Nội cho biết: "Nang xương phình mạch tuy là một khối u lành tính, nhưng do sự phát triển quá mức của tổ chúc u với thành phần chủ yếu là máu trong lòng xương, gây phá hủy mạnh tổ chức xương dẫn đến vỡ, gãy xương và xâm lấn ra phần mềm xung quanh.

"Đối với loại u này, khi tổ chức xương chua bị phá hủy hoàn toàn thì phương pháp điều trị hiệu quả nhất là phẫu thuật nạo lớp nội mạc u, hỗ trợ xử lý u bằng cồn có thể tiêm hóa chất sau đó trám lại khoảng trống mất xương bằng cách ghép xương nhân tạo. Tuy nhiên, với những trường hợp muộn, khi cấu trúc xương đã bị phá hủy hoàn toàn như cháu P.N, nguy cơ phải cắt nửa cánh xương chậu để ngăn u chảy máu cấp tính, cứu tính mạng bệnh nhân là có thể xảy ra.

"Nếu chuyện này xảy ra sẽ là một thảm kịch đối với cháu bé với tuổi đời còn quá nhỏ. Lấy bỏ một bên xương chậu đồng nghĩa với việc ảnh hưởng nặng nề đến thẩm mỹ, khả năng vận động, đi lại của cháu; chưa kể còn tác động xấu tới khả năng làm mẹ của cháu trong tương lai. Đứng trước bài toán khó vừa phải lấy bỏ "quả bom nổ chậm" vừa phải bảo tồn hình thể xương chậu cho cháu bé, chúng tôi đã phải lên một kế hoạch điều trị cụ thể và vô cùng khẩn trương".

2 giờ đồng hồ căng não loại bỏ khối u, cứu xương chậu

Sau nhiều lần hội chẩn, GS.TS. Trần Trung Dũng và các cộng sự quyết định lập tức triển khai phương án lấy bỏ khối u mà vẫn bảo tồn xương chậu cho bệnh nhân. Để thực hiện ca đại phẫu này, các chuyên gia hàng đầu về chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu bệnh, ung bướu và chấn thương chỉnh hình đã cùng bắt tay vào cuộc.

Bởi khối u được nuôi dưỡng và cấp máu bởi 3 nguồn mạch máu lớn cùng vô vàn mạch máu nhỏ từ động mạch chậu, nên bước đầu tiên được các chuyên gia lựa chọn là tiến hành nút những mạch nuôi này trước phẫu thuật. Việc tiến hành nút mạch thành công sẽ đảm bảo 2 mục tiêu: ngăn sự phát triển tiếp tục của khối u và phòng được nguy cơ khối u chảy máu không cầm trong mổ.

Tuy nhiên, đây là công việc vô cùng khó khăn, được ví như những chiến sĩ đặc nhiệm gỡ từng sợi dây chất nổ trong nhiệm vụ phá bom, vì chỉ cần nút sai một mạch máu thì có thể dẫn tới hoại tử các khối cơ xung quanh xương chậu trong khi u lại tiếp tục chảy máu.

Để thực hiện khâu thủ thuật phức tạp này, các chuyên gia can thiệp điện quang của bệnh viện Đại học Y Hà Nội, đứng đầu là ThS. Nguyễn Ngọc Cương đã tham gia phối hợp thực hiện thành công cùng với sự góp sức của robot định vị Pheno Artis trong suốt cuộc mổ. Sau can thiệp, hầu hết các mạch máu nuôi khối u đều bị nút lại, đảm bảo cho ca phẫu thuật ngày sau đó diễn ra an toàn.

Khi khối u đã "nguội bớt", và nhận thấy tình trạng bệnh nhân ổn định, kíp phẫu thuật của Trung tâm phẫu thuật Khớp và Y học thể thao, BVĐK Tâm Anh, Hà Nội nhanh chóng thực hiện ca mổ lấy bỏ khối u. Theo ThS.BS. Nguyễn Trần Quang Sáng, trưởng Đơn vị phẫu thuật bệnh lý u của trung tâm cho biết: "Ca đại phẫu kéo dài suốt 2 tiếng đồng hồ chúng tôi vừa thực hiện đúng là một cuộc chạy đua với thời gian. Đúng với những dự đoán ban đầu, khi mở vào trong xương cháu kiểm tra thấy khối u đã xâm lấn phá hủy gần hoàn toàn cánh chậu, hình dạng xương chậu chỉ còn duy trì bởi một lớp vỏ xương mỏng.

"Bên trong lòng xương chậu là hơn 500ml tổ chức u lẫn máu không đông. Dù đã có nút mạch từ trước, máu vẫn rỉ rả chảy ra từ tổ chức u. Các phẫu thuật đã phải tích cực vừa lấy bỏ hoàn toàn tổ chức u vừa cầm máu. Sau khi khối u được lấy bỏ thành công, chúng tôi đã trám lại phần tuy xương khuyết thiếu bằng tổ chức xương nhân tạo.

"Rất may, do cháu P.N còn đang tuổi phát triển nên màng xương của cháu rất dày, đủ sức để chúng tôi tạo hình lại hình dáng xương chậu cho cháu mà không cần lấy bỏ hay làm các thủ thuật khác phức tạp. Việc hạn chế chảy máu trước, trong và sau mổ một cách triệt để đã góp phần vào sự hồi phục nhanh chóng của bệnh nhân. Sau ca mổ, cháu P.N không phải nằm hồi sức mà đã sớm được ngồi dậy, sinh hoạt, tập luyện tại giường và sớm sẽ tập đi trong những ngày tới".

Thành công của ca phẫu thuật đã giúp cô bé 12 tuổi loại bỏ hoàn toàn khối u và bảo tồn gần như hoàn toàn hình thể và chức năng của xương chậu. Với tốc độ hồi phục tốt như hiện nay, cháu sẽ sớm được ra viện và quay trở lại với cuộc sống thường ngày.

Qua trường hợp của cháu P.N, ThS.BS. Nguyễn Trần Quang Sáng muốn đưa ra lời khuyên: "Phụ huynh cần để ý quan tâm hơn đến các cơn đau nhức xương của các con, nhất là các cháu đang trong lứa tuổi dậy thì.

"Nếu trẻ có triệu trứng đau âm ỉ trong xương, cần sớm đưa con đến các trung tâm Chấn thương chỉnh hình có uy tín để thăm khám. Chẩn đoán đúng và can thiệp sớm cùng sự phối hợp tốt giữa các chuyên khoa là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo chữa trị, bảo tồn chi thể và ổn định sức khỏe thể chất và tinh thần của các em. Và dù là các khối u được coi lành tính nhưng cũng cần sớm quan tâm, điều trị để tránh được những hệ quả đáng tiếc lâu dài về sau".