Từng ra mắt smartphone màn hình gập đầu tiên trên thế giới, kỳ lân công nghệ Trung Quốc vật vã "kêu cứu"

Tháng 4/2022, Liu Shuwei, một trong những lãnh đạo của kỳ lân công nghệ này đã phải “kêu gọi chiến dịch giải cứu” trên mạng xã hội. “Tôi đề nghị chính phủ chủ động giúp đỡ Royole giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn vốn và thu hút các nhà đầu tư chiến lược”.

Thành lập từ năm 2010 tại Thẩm Quyến, Royole từng gia nhập danh sách các kỳ lân hứa hẹn của lĩnh vực công nghệ Trung Quốc. Các vấn đề của Royole không phải là điều gì bí mật.

Công ty đã tạm dừng trả lương cho một vài giám đốc điều hành trong năm ngoái, thậm chí gần đây còn khuyến khích các nhân viên nghỉ phép chế độ 3 tháng không lương. Chỉ trong vòng 2 năm, Royole đã cắt giảm gần ½ nhân sự, xuống chỉ còn 700 người.

Gian nan con đường phát hành cổ phiếu

CEO Bill Liu, kỹ sư điện từng tốt nghiệp đại học Thanh Hoa và Stanford, thành lập Royole vào năm 2012. Giương cao sứ mệnh là một công ty đổi mới sáng tạo, Royole nhanh chóng thu hút được sự chú ý của nhiều nhà đầu tư. Thậm chí, một quỹ do chính quyền thành phố Thẩm Quyến hậu thuẫn cũng rót tiền vào công ty.

Với nguồn tài chính dồi dào, Royole chi 6 - 7 tỷ NDT (883 triệu USD – 1,03 tỷ USD) xây dựng một nhà máy sản xuất tấm nền, đi vào hoạt động trong năm 2018. Thời điểm đó, kế hoạch phát triển điện thoại gập của công ty gây được nhiều sự chú ý. Những lô hàng khổng lồ bắt đầu xuất xưởng vào năm sau đó, vượt mặt cả Samsung Electronics, ông lớn smartphone và lĩnh vực sản xuất màn hình.

Theo công ty nghiên cứu Itjuzi, Royole được định giá 6 tỷ USD vào tháng 5/2020, đưa công ty vào danh sách những kỳ lân công nghệ. Thời điểm đó, công ty này nổi tiếng không kém hãng sản xuất máy bay không người lái DJI, một kỳ lân khác tại Thẩm Quyến trị giá 22 tỷ USD.

Thế nhưng, câu chuyện về vốn chủ sở hữu của Royole nhanh chóng rẽ vào bước ngoặt u ám. Cuối năm 2020, sàn giao dịch công nghệ STAR tại Thượng Hải nhận đơn đăng ký chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của kỳ lân này. Công ty tìm cách huy động hơn 14,4 tỷ NDT, nhưng lại rút đơn đăng ký vào tháng 2/2021.

Không rõ lý do đằng sau quyết định rút đơn là gì, nhưng giới phân tích nói rằng công ty đã quá vội vàng đa dạng hoá danh mục kinh doanh trong khi doanh số smartphone còn bấp bênh.

Thị phần bị bóp nghẹt bởi các ông lớn

Theo hãng phân tích iResearch, số lượng điện thoại màn hình gập tại Trung Quốc dự báo đạt 13,8 triệu đơn vị vào năm 2025, gấp 12 lần số lượng năm 2020. Nhưng một công ty dữ liệu khác, iiMedia Research lại cho thấy 75% khách hàng thích điện thoại gập của Huawei Technologies và chỉ 2% chọn sản phẩm của Royole.

Thị trường tấm nền cũng được chứng minh là rất khó cạnh tranh. Các hãng sản xuất tấm nền hàng đầu Trung Quốc như BOE Technology Group và China Star Optoelectronics Technology đã phát triển các màn hình gập của riêng họ. Cả 2 ông lớn này đều bắt tay với những gã khổng lồ thiết bị khác, gồm cả Huawei, do đó dư địa cho các startup nhảy vào là rất hẹp.

Thay vào đó, Royole quay sang phân bổ đầu tư với Louis Vuitton và Airbus.

Royole “đã đi quá xa trong việc mở rộng lĩnh vực kinh doanh nhưng không phát triển đủ nhanh để bù đắp chi phí”, đại diện một công ty giao dịch tại Thẩm Quyến nhận định.

Với nguồn thu bị ảnh hưởng, công ty báo lỗ ròng hơn 1 tỷ NDT trong năm 2019. Trong khi đó, con số thiệt hại tính tới nửa đầu năm 2020 là 960 triệu NDT còn doanh thu vận hành chỉ đạt khoảng 110 triệu NDT.

Royole không phải doanh nghiệp duy nhất phải vật lộn để mở rộng thị phần. Năm ngoái, hơn 80 công ty khác cũng đã huỷ bỏ kế hoạch niêm yết trên sàn STAR, gấp đôi năm 2020.

Số lượng này gia tăng một phần do Ủy ban chứng khoán Trung Quốc thắt chặt quy định với các vụ IPO những năm gần đây để bảo vệ nhà đầu tư.

Tháng trước, XAG, hãng sản xuất máy bay không người lái nông nghiệp cũng rút lại kế hoạch niêm yết trên sàn STAR. Công ty chật vật mở rộng tệp khách hàng trong bối cảnh DJI đang thống trị thị phần toàn cầu. Hồ sơ IPO cho thấy XAG có khoản lỗ ròng 85 triệu NDT trong nửa đầu năm 2021.

Startup nhận dạng giọng nói Unisound và Hesai Technology, phát triển các cảm biến dành cho xe tự hành, đều huỷ IPO vào năm 2021 và chọn cách kêu gọi vốn bổ sung từ những nhà đầu tư sẵn có.