Tục khai bút đầu năm không chỉ là một nét đẹp truyền thống của ngày Tết Nguyên đán mà còn mang nhiều ý nghĩa rất đặc biệt ai cũng nên biết. Khai bút đầu năm hay chắp bút đầu năm thường được các học sỹ, học giả xưa thực hiện. Và mọi người thường tự chọn cho mình một thời điểm coi là giờ tốt, giờ đẹp nhất để làm lễ khai bút.
Theo sử sách ghi lại, tục khai bút và đi xin chữ đầu xuân bắt đầu xuất hiện vào khoảng thế kỷ XIII, được gắn liền với hình ảnh người thầy giáo Chu Văn An đã về Chí Linh (Hải Dương) mở lớp dạy học. Tương truyền, khi học trò đến thăm thầy Chu Văn An, lúc ra về thường được thầy tự tay viết tặng một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống cho người đó.
Từ đó về sau, tục khai bút được lưu truyền trong dân gian, đây là một trong những phong tục truyền thống được người Việt chú trọng trong mỗi dịp Tết Nguyên đán. Bởi theo dân gian, đầu năm mới xin chữ từ các cụ đồ sẽ mang đến nhiều điều may mắn, triển vọng cho đường học vấn, sự nghiệp của mỗi người.
Ảnh minh hoạ
Sau khi giao thừa, tức vào thời khắc đầu tiên của năm mới, các học sỹ, học giả xưa sẽ đốt lư trầm bên bàn viết và cầm bút thành tâm thảo những câu đối hay, những nét chữ có ý nghĩa gửi gắm ước nguyện tốt đẹp lên giấy hồng điều hoặc giấy hoa tiên. Người Việt quan niệm cây bút chính là công cụ gắn bó giữa đời sống trí tuệ và tâm hồn. Tục khai bút tượng trưng cho may mắn, thành công trong học tập và sự nghiệp. Trong mỗi dịp Tết đến xuân về, giới văn sĩ trí thức, học sinh, những người theo nghề viết lách,… thường rất coi trọng phong tục này.
Vào dịp Tết sau này, ngày đầu năm, thầy cô giáo thường tự tay viết tặng cho học trò của mình một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi lẽ sống cho người đó. Ai nhận được chữ cũng đều cảm thấy hết sức may mắn và hi vọng một năm an lành, học hành tấn tới. Tục khai bút được lưu truyền không những biểu trưng cho sự hiếu học mà còn thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo, sự thành kính của học trò đối với người thầy của mình.
Theo quan niệm dân gian, câu chữ "khai bút đầu xuân" có thể là dòng chữ ghi họ tên, tuổi, quê quán của người cầm bút hoặc một vài câu thơ được sáng tác ngẫu hứng. Đôi khi, nó cũng chỉ đơn giản là những xúc cảm hay những mong ước tốt đẹp về gia đình, bạn bè, công việc, học hành, thi cử…
Nguồn: Tổng hợp