Từ vụ nguy kịch chỉ vì 1 củ hành: Bác sĩ điểm danh những thứ quen thuộc dễ gây sốc phản vệ

Các bác sĩ nhận định bệnh nhân bị sốc phản vệ nặng và lập tức cấp cứu theo phác đồ sốc phản vệ. Sau khi được tiêm Adrenaline đường bắp (thuốc chống sốc phản vệ) bệnh nhân có dấu hiệu giảm khó thở hơn nhưng mặt, hai mắt vẫn sưng nề.

Khoảng 20 phút sau cấp cứu, bệnh nhân dần ổn định và chuyển điều trị tại khoa Hồi sức cấp cứu để theo dõi tiếp.

BS. Ngô Đức Hùng, Khoa cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, bất cứ cái gì gây dị ứng đều có thể bị phản vệ. Dị ứng nặng sẽ là phản vệ, dị ứng nặng hơn là sốc phản vệ.

Phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bị báo động, nếu tiếp xúc với một số chất trong môi trường, đa phần chúng vô hại. Tuy nhiên, một số người có cơ địa nhạy cảm lại dễ phản ứng với chúng, các chất này gọi là dị nguyên.

Sốc phản vệ là dạng phản ứng dị ứng nghiêm trọng nhất có thể gây tử vong nhanh chóng từ một vài phút đến một vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên.

Theo bác sĩ Hùng, nguyên nhân gây sốc phản vệ mà mọi người thường biết đến nhiều như: dược phẩm, cây độc, lông của động vật, ngòi ong, các loại hạt, tôm cua, phấn hoa, bụi, nấm mốc, thậm chí nước bọt của động vật…

Một số phản ứng của cơ thể khi bị dị ứng như: Nổi mề đay tại chỗ đến toàn thân kèm theo ngứa; Phù nề mí mắt, kết mạc, chảy nước mũi, hắt hơi; Đau quặn bụng hoặc kèm theo nôn.

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng hơn khi tiếp xúc với dị nguyên: Biểu hiện là phù nề vùng đầu mặt cổ, họng miệng, tiếng thở khò khè, ho dai dẳng; Nói khó hoặc khàn tiếng; Cảm giác choáng váng, mất cân bằng.

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng bao gồm 2 tổn thương gây tử vong nhanh chóng là phù nề đường dẫn khí gây ngạt thở. Giãn mạch, tụt huyết áp gây sốc (gọi là sốc phản vệ).

Nếu phản ứng dị ứng mức độ nhẹ khu trú tại một vùng cơ thể thì chúng có thể tự biến mất. Cần rửa sạch vùng tiếp xúc bằng nước và xà phòng, sử dụng thuốc kháng histamin bôi tại chỗ làm dịu chỗ ngứa.

Nếu mề đay xuất hiện toàn thân và ngứa, không nên tắm nước nóng vì như vậy sẽ kích thích giãn mạch tăng tiết histamin làm tăng triệu chứng bệnh. Lúc này bạn cần dùng thuốc chống dị ứng đường uống theo chỉ dẫn của thầy thuốc. Cởi bỏ quần áo, tránh mặc đồ bó sát có thể gây kích ứng tại chỗ.

Khi xảy ra sốc phản vệ, ngay lập tức cần xử trí như sau: Ngừng ngay tiếp xúc với thuốc hoặc dị nguyên (nếu có); Cho người bệnh nằm tại chỗ, đầu thấp, nghiêng trái nếu có nôn; Gọi ngay cho cấp cứu 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất.

Theo hướng dẫn về phòng, chẩn đoán và xử trí phản vệ của Bộ Y tế nêu rõ: Phản vệ là một phản ứng dị ứng, có thể xuất hiện ngay lập tức từ vài giây, vài phút đến vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau, có thể nghiêm trọng dẫn đến tử vong nhanh chóng.

Sốc phản vệ là mức độ nặng nhất của phản vệ do đột ngột giãn toàn bộ hệ thống mạch và co thắt phế quản có thể gây tử vong trong vòng một vài phút.

Tất cả trường hợp phản vệ phải được phát hiện sớm, xử trí khẩn cấp, kịp thời ngay tại chỗ và theo dõi liên tục ít nhất trong vòng 24 giờ.

Phản vệ được phân thành 4 mức độ (mức độ phản vệ có thể nặng lên rất nhanh và không theo tuần tự):

1. Nhẹ (độ I): Chỉ có các triệu chứng ngoài da, tổ chức dưới da và niêm mạc như mề đay, ngứa, phù mạch.

2. Nặng (độ II): có từ 2 biểu hiện ở nhiều cơ quan:

a) Mề đay, phù mạch xuất hiện nhanh.

b) Khó thở nhanh nông, tức ngực, khàn tiếng, chảy nước mũi.

c) Đau bụng, nôn, ỉa chảy.

d) Huyết áp chưa tụt hoặc tăng, nhịp tim nhanh hoặc loạn nhịp.

3. Nguy kịch (độ III): biểu hiện ở nhiều cơ quan với mức độ nặng hơn như sau:

a) Đường thở: tiếng rít thanh quản, phù thanh quản.

b) Thở: thở nhanh, khò khè, tím tái, rối loạn nhịp thở.

c) Rối loạn ý thức: vật vã, hôn mê, co giật, rối loạn cơ tròn.

d) Tuần hoàn: sốc, mạch nhanh nhỏ, tụt huyết áp.

4. Ngừng tuần hoàn (độ IV): Biểu hiện ngừng hô hấp, ngừng tuần hoàn.

Trong xử trí cấp cứu phản vệ, Adrenalin là thuốc thiết yếu, quan trọng hàng đầu cứu sống người bệnh bị phản vệ, phải được tiêm bắp ngay khi chẩn đoán phản vệ từ độ II trở lên.