Một năm trước, tôi sống đúng kiểu “làm bao nhiêu tiêu hết bấy nhiêu” – khá phổ biến ở người trẻ thành phố. Lương đủ chi trả mọi thứ trong tháng: tiền nhà, ăn uống, cà phê cuối tuần, thỉnh thoảng mua món đồ mình thích. Tôi không phung phí, không nghiện mua sắm hay chạy theo hàng hiệu. Nhưng cuối tháng thì ví luôn trống trơn, chẳng dư nổi đồng nào.
Rồi một đêm, mẹ tôi phải nhập viện khẩn cấp. Nhìn hoá đơn viện phí, tôi choáng váng. Sau 5 năm đi làm, tôi không có nổi một khoản tiền dự phòng để xoay xở. Cú sốc đó buộc tôi phải nhìn lại cách mình tiêu tiền và nghiêm túc tìm cách thay đổi.
Tôi bắt đầu thử một chiến lược tiết kiệm mới: không cần tăng lương, không lao vào đầu tư mạo hiểm, chỉ đơn giản là quản lý lại chi tiêu và xây dựng vài thói quen tài chính vững vàng. Một năm sau, tôi đã để dành được gần 60.000 nhân dân tệ (khoảng 200 triệu đồng). Dưới đây là toàn bộ cách tôi đã làm, chi tiết, thực tế, và bạn có thể áp dụng linh hoạt theo hoàn cảnh của mình.
1. Áp dụng phương pháp "4 phong bì" – chia thu nhập trước khi kịp tiêu
Ngay khi nhận lương, tôi không giữ tiền trong một tài khoản chung nữa. Tôi lập ra 4 mục riêng biệt, mỗi mục có vai trò rõ ràng:
- Chi phí thiết yếu (55% thu nhập): Gồm tiền thuê nhà, ăn uống, điện nước, đi lại. Tôi giới hạn mọi sinh hoạt hàng ngày nằm trong khoản này.
- Tiết kiệm bắt buộc (25%): Gửi thẳng vào tài khoản tiết kiệm cố định, không có thẻ ATM, không rút giữa chừng.
- Dự phòng khẩn cấp (15%): Phòng bệnh tật, tai nạn hoặc hỗ trợ gia đình khi cần.
- Chi tiêu cá nhân & giải trí (5%): Cho các khoản nhỏ như quà tặng, cà phê, tụ tập, mua sắm vặt.
Phương pháp này giúp tôi chủ động kiểm soát dòng tiền ngay từ đầu, thay vì tiêu xong mới "cố gắng tiết kiệm phần còn lại". Ngay cả với thu nhập trung bình, việc dành ra 25% tiết kiệm là hoàn toàn khả thi nếu bạn kiểm soát được phần chi phí thiết yếu.
Ảnh minh hoạ
2. Nấu ăn 100% tại nhà ng
Trước đây tôi ăn ngoài ít nhất 10-12 bữa mỗi tuần. Nhưng giờ đây, tôi quyết định nấu ăn hoàn toàn tại nhà. Dưới đây là những cách đã thay đổi tình hình tài chính của tôi:
- Mua thực phẩm theo tuần.
- Lên thực đơn cố định để tránh lãng phí.
- Chuẩn bị bữa trưa mang đi làm thay vì ăn ngoài.
- Cuối tuần nấu sẵn một số món rồi trữ đông cho cả tuần.
Tôi chỉ tiêu khoảng 1,5 triệu đồng/tháng cho ăn uống, giảm một nửa so với trước, mà còn ăn uống lành mạnh hơn. Tiết kiệm lớn không nằm ở việc "nghỉ chơi" với bạn bè hay cắt bỏ tất cả niềm vui, mà là chuyển đổi cách sinh hoạt để giảm những khoản chi "vô hình". Việc tự nấu ăn không chỉ giúp tiết kiệm mà còn giúp chủ động về sức khỏe.
3. Quy tắc 30 ngày
Tôi từng là kiểu người lướt web thấy món gì hay là mua ngay. Nhiều khi về nhà mới thấy… không dùng đến. Sau khi bắt đầu hành trình tiết kiệm, tôi áp dụng quy tắc đơn giản: thấy món gì muốn mua, hãy ghi ra và đợi đúng 30 ngày sau mới được quyết định.
Trong thực tế, hơn 80% những món đồ tôi từng rất "muốn" đều bị tôi quên mất sau vài tuần. Cảm giác "cần mua ngay lập tức" chỉ là hiệu ứng dopamine (cảm xúc nhất thời). Khi trì hoãn, bạn nhận ra mình có thể sống bình thường mà không cần món đó. Cách này hiệu quả đặc biệt với những người hay tiêu tiền theo cảm xúc.
4. Làm thêm nhẹ nhàng - không kiệt sức nhưng tăng thu nhập
Thay vì ôm thêm một công việc phụ toàn thời gian khiến mình kiệt sức, tôi chọn làm thêm theo giờ rảnh rỗi cuối tuần: nhận chỉnh sửa nội dung, viết bài thuê. Thu nhập thêm mỗi tháng chỉ khoảng 2-3 triệu đồng, nhưng tôi không tiêu đồng nào từ khoản này. Tất cả đều được cộng thẳng vào tài khoản tiết kiệm.
Tôi nhận ra, tăng thu nhập không nhất thiết phải gấp đôi khối lượng công việc. Chỉ cần chọn việc phù hợp sức, đều đặn mỗi tháng kiếm thêm 10-15% thu nhập là đủ để rút ngắn thời gian đạt mục tiêu tài chính.
5. Ghi lại từng đồng chi tiêu
Tôi dùng một quyển sổ nhỏ để ghi chi tiết tất cả mọi chi tiêu, từ tiền gửi xe, ly cà phê, đến hóa đơn điện nước. Sau 1 tháng, tôi soi lại: thì ra có những khoản như mua nước đóng chai mỗi ngày, hay “lướt mạng thấy rẻ là mua” đang ngốn của tôi cả triệu đồng mỗi tháng.
Tôi bắt đầu cắt giảm hoặc thay thế các khoản này. Ví dụ, thay vì mua nước mỗi ngày, tôi đầu tư một bình lọc và chai cá nhân. Hầu hết chúng ta không nghèo vì chi tiêu lớn, mà vì những chi tiêu nhỏ diễn ra quá thường xuyên mà không được kiểm soát. Ghi chép chi tiêu giúp nhìn rõ hành vi sai lệch và điều chỉnh ngay trong tuần, chứ không để đến hết tháng mới ngỡ ngàng.
Ảnh minh hoạ
Kết quả cuối năm - và một góc nhìn khác về "giàu có"
Tổng kết sau 12 tháng:
- Tôi tiết kiệm được: gần 60.000 nhân dân tệ ~(200 triệu đồng).
- Tôi không cảm thấy thiếu thốn hay bị bóp nghẹt tinh thần.
- Tôi có quỹ khẩn cấp, có khoản đầu tư nhỏ vào bản thân (khóa học, sách).
- Tôi không nợ nần, không vay mượn.
Quan trọng hơn, tôi cảm thấy yên tâm hơn với tương lai, thay vì phải sống từng tháng một trong áp lực "chẳng có gì trong tay". Tôi biết sẽ có người bảo: “Thu nhập thấp thì làm gì có dư để tiết kiệm?” Tôi cũng từng nghĩ thế. Nhưng thực ra, ai cũng có thể bắt đầu từ một thói quen nhỏ: ghi lại chi tiêu, hoãn mua sắm, nấu ăn ở nhà.
Một năm không dài. Nhưng nếu bạn kiên định với từng thói quen nhỏ, kết quả sẽ khiến bạn bất ngờ.