Một bộ xương thủy quái nguyên vẹn khác thường, còn sót cả mô mềm, đã được khai quật tại một mỏ đá ở thị trấn Holzmaden, bang Baden-Württemberg - Đức vào năm 1978.
Sau gần nửa thế kỷ, sinh vật quái dị này đã có tên: Plesionectes longicollum.
Bộ xương hóa thạch của thủy quái Plesionectes longicollum - Ảnh: PEERJ
Plesionectes longicollum được các nhà khoa học khắc họa lại với bộ da màu trắng - nâu đỏ, đầu và cổ giống rắn, mình như khủng long, 4 chân là 4 mái chèo.
Theo nghiên cứu vừa được đăng tải trên tạp chí khoa học PeerJ, nó là một loài thằn lằn cổ rắn (plesiosaur) chưa từng được biết đến trước đây.
Con thủy quái dài khoảng 3,2 m, bao gồm phần cổ dài 1,25 m và đuôi dài 81 cm. Nó đã khuynh đảo đại dương 183 triệu năm về trước, tức vào kỷ Jura.
Chân dung thủy quái Plesionectes longicollum khi còn sống - Ảnh đồ họa: Peter Nickolaus
Nhà cổ sinh vật học Sven Sachs từ Bảo tàng Naturkunde-Museum Bielefeld (Đức), cho biết: "Mẫu vật này đã nằm trong các bộ sưu tập trong nhiều thập kỷ, nhưng các nghiên cứu trước đây chưa bao giờ khám phá đầy đủ về giải phẫu đặc biệt của nó".
Cuộc kiểm tra chi tiết của TS Sachs và các cộng sự đã phát hiện ra sự kết hợp bất thường của một số cấu trúc xương, giúp phân biệt rõ ràng loài này với tất cả các loài thằn lằn cổ rắn đã biết trước đây.
Plesionectes longicollum còn là loài thằn lằn cổ rắn lâu đời nhất được biết đến ở khu vực Holzmaden.
Đá phiến Posidonia, địa tầng đá phiến sét nổi tiếng ở Holzmaden, cũng từng phơi bày một số loài thằn lằn cổ rắn khác "trẻ" hơn.
Mẫu vật này còn đặc biệt ở chỗ bộ xương được bảo quản gần như đầy đủ, không hề bị xáo trộn theo thời gian, thậm chí còn có một ít mô mềm, điều rất hiếm thấy đối với các hóa thạch.
Nhà cổ sinh vật học Daniel Madzia, đồng tác giả từ Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan, nói với Sci-News rằng khám phá này bổ sung thêm các dữ liệu quan trọng về sự tiến hóa của hệ sinh thái biển trong thời kỳ quan trọng trong lịch sử Trái Đất.
Đó là giai đoạn mà hành tinh của chúng ta trải qua những thay đổi đáng kể về môi trường, bao gồm cả sự kiện thiếu oxy đại dương lớn ảnh hưởng đến mọi sinh vật biển.