Vào tháng trước, có một cuộc thi hùng biện giữa một đội đến từ Trung tâm cải tạo phía Đông New York và Hội đồng hùng biện Đại học Harvard. Thoạt nghe, người ta sẽ nghĩ rằng đây là một trò cười khi chiến thắng đã được xác định rõ ràng ngay từ đầu và đây chỉ còn là một cuộc chiến vô nghĩa giữa những sinh viên danh giá và một vài tên tội phạm. Thế nhưng kết quả lại đi ngược lại dự đoán của tất cả mọi người.
Đội hùng biện của 3 phạm nhân New York đã xuất sắc chiến thắng các sinh viên Harvard.
Theo tờ Wall Street Journal, nội dung cuộc thi hùng biện ngày 18/09 xoay quanh vấn đề: "Các trường công lập có quyền từ chối hồ sơ xin học của các học sinh nhập cư không?". Và các phạm nhân đã nêu quan điểm đồng tình với phương án trên. Họ cho rằng nếu các trường công đồng ý tiếp nhận các trường hợp sinh viên nhập cư không rõ thân thế, sớm muộn các trường này sẽ trở thành một mớ hỗn độn với nhiều vấn đề có thể xảy ra.
Tuy nhiên, nếu các trường không tiếp nhận các sinh viên này thì cũng sẽ có các trường tư, các tổ chức phi chính phủ khác đứng ra lãnh trách nhiệm và các sinh viên ấy thậm chí còn có thể được hưởng nền giáo dục tốt hơn rất nhiều. Chính từ các luận điểm chặt chẽ mà đội phạm nhân đưa ra đã đem đến cho họ chiến thắng trước những sinh viên đến từ đội đương kim vô địch hùng biện 2014.
Trên Fanpage của Hội đồng hùng biện Đại học Harvard, đội thua cuộc đã phát biểu rằng: "Chúng tôi cảm thấy tự hào khi thua cuộc". Các thành viên trong đội hùng biện tham gia cuộc thi cũng cho biết họ cảm thấy rất ấn tượng trước sự chuẩn bị kĩ càng và kiến thức của "team tù nhân".
Đại học danh giá nhất thế giới Harvard thất bại trước đội hùng biện đến từ trung tâm cải tạo thành phố New York.
Nhưng liệu chiến thắng này có phải là một sự kiện lịch sử gây chấn động thế giới hay không? Câu trả lời là không. Dẹp bỏ hết những quan niệm sai lầm rằng tù nhân chỉ là thành phần dưới đáy xã hội và không có nền tảng tri thức đầy đủ. Đầu tiên, phải thừa nhận rằng, tù nhân cũng là con người, cái làm họ khác biệt so với người bình thường đó là tiền án tiền sự, không phải khả năng tư duy, trí tuệ. Không ít những phạm nhân trong thời gian thụ án đã cho ra đời nhiều tác phẩm nghệ thuật, văn học, tự vận hành các doanh nghiệp phạm nhân sinh lợi nhuận hoặc thậm chí thuần thục phương pháp thiền Vipassana cổ xưa.
Cũng trong năm nay, sự kiện trùm ma túy Mexico El-Chapo vượt ngục thành công cũng cho thấy tội phạm không hề kém thông minh như những gì nhiều người thành kiến. Kế hoạch đào tẩu được "gã lùn" đầu tư tỉ mỉ trong suốt nhiều năm, qua mặt được tầng lớp an ninh thuộc loại bảo mật nhất.
Quay trở lại với đội hùng biện đến từ Trung tâm cải tạo Đông New York, 3 thành viên này đều đến từ Khoa giáo dục trong tù liên kết với Đại học Bard, họ được tiếp nhận tri thức giống như những sinh viên khác, chỉ có điều là không đầy đủ tài liệu. Để chuẩn bị cho cuộc hùng biện, 3 thành viên đã buộc phải tiếp nhận kiến thức theo cách cổ điển nhất mà không có sự hỗ trợ từ Internet. Mỗi tập tài liệu, mỗi cuốn sách phục vụ cho nghiên cứu đều phải thông qua sự cho phép của quản ngục và mất đến vài tuần mới đến tay các phạm nhân. Họ tận dụng từng cơ hội dù là nhỏ nhất để học tập và chuẩn bị cho cuộc thi hùng biện.
Khoa giáo dục trong tù của Đại học Bard được thành lập từ năm 1999. Đến nay đã có hơn 700 sinh viên là phạm nhân tốt nghiệp từ khoa giáo dục này.
"Sinh viên trong tù buộc phải đạt được thành tích như các sinh viên khác. Họ thường rất chăm chỉ vì không được khoa liên kết chiếu cố chút nào", Max Kenner, giám đốc điều hành Khoa giáo dục trong tù của Đại học Bard cho biết.
Đội hùng biện của Trung tâm cải tạo đông New York lần đầu tiên ra mắt vào năm 2014. Ngay từ khi mới chập chững bước vào đấu trường hùng biện, tổ đội phạm nhân đã chiến thắng Học viện quân sự Mỹ West Point, sau đó là đánh bại đội đại học Vermont nhưng thua trong cuộc tái chiến với West Point.
"Nếu chúng tôi chiến thắng, mọi người ngoài kia sẽ phải thắc mắc rằng chuyện gì đang xảy ra ở đây. Có thể chúng tôi không được ban cho tài năng hùng biện, thế nhưng chúng tôi đã vô cùng chăm chỉ", Alex Hall, thành viên đội hùng biện Trung tâm cải tạo Đông New York chia sẻ. Alex đang thụ án vì tội giết người.
Những phạm nhân Trại cải tạo New York kia, có thể họ không có một quá khứ không đẹp, từng là rắc rối của xã hội, nhưng bằng lòng quyết tâm và sự chăm chỉ, các phạm nhân này đã giành được chiến thắng trước đội ngũ sinh viên ưu tú nhất thế giới.