Trong thời đại 4.0, mọi thứ dường như có thể giải quyết gọn chỉ với một chiếc smartphone. Từ công việc, mua sắm, đặt đồ ăn, cho đến chuyện học hành của con cái - tất cả đều đổ dồn về chiếc màn hình bé xíu trên tay. Nhưng cũng chính vì tiện lợi quá mức ấy, phụ huynh bỗng rơi vào một vòng xoáy mới mang tên "ma trận group chat".
Nếu như học sinh mỗi ngày đến trường phải đối diện với áp lực điểm số, bài vở, thì phụ huynh cũng có một "cơn ác mộng" chẳng kém phần mệt mỏi, đó chính là những group chat phụ huynh. Điện thoại cứ ting ting liên tục, hết nhóm lớp có giáo viên, nhóm phụ huynh trường, nhóm phụ huynh lớn, nhóm học thêm, nhóm sinh hoạt hè, rồi lại đến nhóm "bí mật" chỉ dành cho hội phụ huynh thân thiết. Có phụ huynh còn đùa rằng: "Tôi tham gia group chat trường con thôi mà tưởng như đang làm thêm công việc toàn thời gian".
Mỗi sáng thức dậy là… 100 tin nhắn chưa đọc
Ngày xưa, cha mẹ học sinh muốn liên lạc với thầy cô thì thường qua sổ liên lạc, cuộc họp phụ huynh mỗi học kỳ, hay cùng lắm là vài cuộc điện thoại. Tất cả đều gói gọn, trật tự và có giới hạn.
Ngày nay, chỉ cần vài cú click, một nhóm chat lập tức ra đời, gom phụ huynh từ khắp nơi vào cùng một "phòng" online. Bên cạnh sự thuận tiện giúp giáo viên thông báo nhanh, phụ huynh nắm thông tin kịp thời thì cũng kéo theo vô số tình huống "đau đầu".
Phụ huynh "đau đầu" với hàng loạt các group chat.
Chị Thu Hằng (Hà Nội) kể lại một chuyện quen thuộc đến mức "thuộc lòng": "Mỗi sáng mở mắt, việc đầu tiên của tôi không phải là đánh răng, mà là mở điện thoại. Thường sẽ có 80 - 100 tin nhắn trong nhóm lớp con. Cô giáo nhắn một ít, các phụ huynh khác mỗi người nhắn một ít. Nội dung thì muôn hình vạn trạng: nhắc mặc đồng phục, gửi link nộp quỹ, dặn mua giấy A4, nhờ chia sẻ đề cương ôn tập… Lắm hôm, tôi trượt mất một thông báo quan trọng vì bị chôn lấp giữa cả chục tin nhắn Happy Birthday và sticker của các bố mẹ".
Chỉ riêng một lớp học đã có nhóm phụ huynh chính thức, nhóm riêng "các mẹ thân thiết" để bàn bạc, nhóm học thêm của cô giáo dạy Toán, nhóm tiếng Anh, nhóm gửi lịch xe đưa đón. Một đứa con, trung bình ít nhất phụ huynh phải tham gia 4 – 5 group chat. Với gia đình có hai con thì con số ấy nhân đôi.
Group chat - nơi thông báo và drama song hành
Điều trớ trêu là, các group chat vốn lập ra để tiện trao đổi thông tin ban đầu về lâu dài lại dần biến thành một dạng "mạng xã hội thu nhỏ". Có khi chỉ cần cô giáo nhắn một câu "Mai các con mặc đồng phục" là ngay lập tức hàng chục tin "Vâng ạ", "Đã rõ cô ạ" được gửi tới. Chỉ riêng việc xác nhận đã đọc thôi cũng đủ "nhấn chìm" thông báo chính. Nhiều phụ huynh chia sẻ phải cuộn mỏi tay mới lục lại được thông báo cũ.
Anh Quốc Dũng (TP.HCM) thở dài: "Cô giáo nhắn một câu, mà phụ huynh trả lời cả trăm cái 'vâng ạ'. Có hôm tôi vừa rời mắt khỏi điện thoại 10 phút, quay lại đã có 50 tin. 45 tin trong số đó chỉ để xác nhận đã đọc. Nhiều khi thông báo quan trọng lại bị đẩy trôi, muốn tìm phải cuộn mỏi tay".
Chỉ riêng việc nhận thông tin trong group chat cũng đủ để cha mẹ stress.
Và chẳng dừng lại ở đó, các group chat nhiều khi còn là nơi "bùng nổ drama" bất ngờ. Chuyện tưởng đơn giản như góp quỹ lớp, chọn quà cho cô, hay phân chia lịch trực nhật cũng có thể thành "cuộc tranh luận dài kỳ". Có phụ huynh vì quá nhập tâm còn lôi cả quan điểm dạy con vào tranh cãi, khiến không khí căng như dây đàn.
"Hôm lớp con tôi tổng kết, nhóm chat cãi nhau chọn hoa hồng hay hướng dương tặng cô. Tin nhắn tới tấp như chiến trường, mà cuối cùng quyết định mua cả hai cho êm chuyện", chị Linh (Hà Nội) nói.
"Ác mộng" mang tên group học thêm
Nếu group lớp trên trường đã "nhiễu loạn" thì group học thêm còn khiến nhiều phụ huynh stress gấp bội. Ngày nay, chuyện trẻ đi học thêm là gần như phổ biến. Nhưng điều này nhiều khi lại khiến cha mẹ vô tình trở thành "nhân viên văn phòng đa nhiệm" của chính con mình.
Bởi mỗi môn học, mỗi thầy cô lại có một nền tảng khác nhau: người gửi bài qua Google Drive, người gửi qua Zalo, người lại thích Messenger. Có phụ huynh kể rằng nhiều khi nhìn vào điện thoại họ không còn phân biệt Messenger, Zalo, Viber hay Telegram nữa, vì cái nào cũng có thông báo từ group học thêm của con.
Nhiều người ví von, việc quản lý group học thêm còn mệt hơn đi làm báo cáo thật sự. Bởi ở công ty, bạn chỉ có một sếp, một deadline. Còn ở đây, bạn có thể phải "chịu trận" với 3-4 giáo viên cùng lúc, mỗi người một phong cách, một yêu cầu, một deadline. Chỉ cần chậm gửi bài tập một ngày, phụ huynh sẽ bị tag tên trong group, và cảm giác đó chẳng khác gì bị nêu tên trước toàn thể công ty.
"Mỗi môn một group. Cô dạy Toán gửi bài tập vào Drive, thầy dạy tiếng Anh gửi qua Zalo, cô Văn lại dùng Messenger. Tôi thì phải tải về, in ra, rồi chụp lại bài làm gửi lên. Có hôm quên chưa gửi, bị cô nhắc thẳng trong nhóm. Thật sự còn áp lực hơn đi làm báo cáo ở công ty", chị Hoài Thương - hiện đang có con học cấp 2 than.
Việc quản lý thông tin các group chat khiến nhiều phụ huynh thấy áp lực hơn cả đi làm.
Chưa hết, sự thay đổi lịch học cũng là một "cơn đau đầu kinh điển". Chỉ cần một thầy cô báo nghỉ, lập tức hàng loạt tin nhắn chen nhau: ai đưa đón con, ai trông con hộ, lịch học bù sắp xếp thế nào. Mỗi phụ huynh đều có lịch riêng, nên để "xoay" được một buổi học bù là cả một chuỗi thương lượng không kém gì tổ chức hội nghị. Ai không online thường xuyên, hoặc lỡ bận vài giờ đồng hồ, thì gần như sẽ bị "tụt thông tin" ngay lập tức.
Khi phụ huynh trở thành "con nghiện online" bất đắc dĩ
Những tưởng chỉ có các con mới dễ bị cuốn vào điện thoại, nhưng thực tế, chính phụ huynh cũng dần trở thành "con nghiện online" bất đắc dĩ.
Nhiều cha mẹ vốn không mặn mà với mạng xã hội, thậm chí còn hạn chế dùng điện thoại, nhưng từ ngày có con đi học thì cuộc đời rẽ sang một hướng khác. Group chat trường, lớp học chính, lớp học thêm kéo họ vào một thế giới mới, nơi mọi thông báo đều có vẻ "khẩn cấp" và mọi tin nhắn đều khiến họ băn khoăn: "Có liên quan đến con mình không?".
Từ đó hình thành một thói quen: check điện thoại liên tục, bất kể giờ giấc. Người đang làm việc thì liếc nhanh màn hình, người đi chơi cũng phải tranh thủ lướt qua vài dòng tin nhắn, có người còn đặt chế độ rung liên tục, chỉ sợ lỡ mất thông báo. Sự trực chiến 24/7 này khiến nhiều phụ huynh so sánh bản thân chẳng khác gì học sinh đang chờ điểm danh.
Anh Hùng (Hà Nội) thú nhận: "Tôi ngày trước vốn không chơi mạng xã hội. Nhưng từ khi tham gia group lớp của con, tôi dần bị cuốn. Ngày nào cũng check điện thoại, sợ bỏ lỡ thông báo. Đôi khi vừa làm việc vừa liếc màn hình, cảm giác mình không khác gì học sinh đang chờ thầy cô điểm danh".
Sự căng thẳng ấy không chỉ nằm ở việc đọc tin, mà còn ở tâm lý "phải phản hồi cho có mặt". Ví dụ, cô giáo gửi thông báo, hàng chục phụ huynh đồng loạt trả lời "Vâng ạ". Nếu mình im lặng, sẽ có cảm giác ngại ngùng: liệu giáo viên có nghĩ mình thờ ơ? Liệu các phụ huynh khác có đánh giá mình không quan tâm đến con? Thế là nhiều người đành "cắn răng" bấm một cái sticker hay gửi dòng chữ ngắn ngủi, dù trong lòng biết nó hoàn toàn thừa thãi.
Một khảo sát nhỏ trong cộng đồng phụ huynh online cho thấy: có đến 70% phụ huynh từng cảm thấy stress vì group chat. Nguyên nhân phổ biến nhất là có quá nhiều thông tin cùng lúc, tranh cãi không cần thiết và áp lực phải "hòa theo số đông".
Làm sao thoát khỏi "ma trận group chat"?
Không thể phủ nhận, các group chat xuất phát từ nhu cầu có thật. Xã hội hiện đại bận rộn, cha mẹ không thể lúc nào cũng gặp trực tiếp giáo viên, nên các group online trở thành cầu nối. Nhưng càng ngày, những nhóm này càng "phình to" cả về quy mô lẫn nội dung.
Thay vì để mình bị cuốn trôi, phụ huynh có thể "làm chủ" bằng vài nguyên tắc nhỏ, đơn giản như chỉ tập trung vào tin nhắn từ giáo viên hoặc nhóm trưởng, sử dụng tính năng ghim/đánh dấu thông báo quan trọng, hạn chế tham gia các cuộc trò chuyện lan man.
Chị Thu Hằng - phụ huynh có hai con đang học tiểu học với vô số group chat học tập chia sẻ kinh nghiệm sau nhiều năm "chinh chiến": "Ngày trước tôi cố đọc hết mọi tin nhắn, kết quả chỉ thêm căng thẳng. Giờ thì tôi lọc lựa, chỉ tập trung vào nội dung quan trọng, còn lại mặc kệ. Nhờ thế mà tôi thấy mình thoải mái hẳn, không bị kéo vào vòng xoáy của group chat nữa".
Rõ ràng, ngoài kỹ năng nuôi dạy con, phụ huynh thời nay cần thêm một kỹ năng đặc biệt: quản lý group chat. Bởi nếu học sinh đau đầu vì bài tập, thì cha mẹ cũng chẳng kém cạnh khi phải gánh vác một "nghề tay trái" mang tên trả lời tin nhắn trong group.