Sinh ra và lớn lên trong cái nôi nghệ thuật, NSƯT Lê Mai không chỉ là một nghệ sĩ sân khấu tài năng mà còn là người mẹ đặc biệt khi một mình nuôi dưỡng và truyền cảm hứng nghệ thuật cho ba cô con gái – những “tuyệt sắc giai nhân” nổi bật trên màn ảnh Việt.
Gốc gác nghệ thuật từ gia đình
NSƯT Lê Mai sinh năm 1938 tại Hải Phòng, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật sâu đậm. Cha của bà là nhà thơ – nhà viết kịch Lê Đại Thanh, từng công tác tại Đoàn kịch Trung ương (nay là Nhà hát Kịch Việt Nam), cùng thời với những tên tuổi như Thế Lữ, Song Kim.
Không chỉ có cha, hai em trai của Lê Mai cũng theo đuổi nghệ thuật: Họa sĩ Lê Đại Chúc và NSƯT Lê Đại Chức – người hoạt động trong cả vai trò đạo diễn, diễn viên và tác giả.
Năm 1954, theo cha lên Hà Nội, Lê Mai bắt đầu công tác tại Đoàn kịch Trung ương. Tại đây, bà gặp và nên duyên với NSND Trần Tiến. Tuy nhiên, sau một thời gian, bà xin chuyển sang Đoàn kịch Hà Nội (nay là Nhà hát Kịch Hà Nội) và gắn bó đến khi nghỉ hưu.
NSƯT Lê Mai bên các con.
Một mình nuôi 3 “ngọc nữ” của màn ảnh Việt
Cuộc hôn nhân với nghệ sĩ Trần Tiến mang đến cho bà ba người con gái tài sắc vẹn toàn: NSND Lê Khanh, NSƯT Lê Vân và NSƯT Lê Vi. Họ đều trở thành những gương mặt biểu tượng của điện ảnh Việt, với vẻ đẹp cuốn hút và tài năng diễn xuất nổi bật.
Tuy vậy, cuộc hôn nhân của bà lại chỉ kéo dài đến năm bà vừa tròn 33 tuổi. Chia sẻ với báo Phụ nữ mới, NSƯT Lê Mai cho biết lý do chia tay hoàn toàn bất ngờ:
“Nó cũng là số thôi, tự dưng một ngày, ông Tiến đưa đơn ly hôn và bảo 'ký vào'. Tôi ký luôn. Tôi cũng không biết vì sao, không có mâu thuẫn gì hết”.
Điều đặc biệt là sau ly hôn, cả hai vẫn sống chung một nhà, chỉ ngăn tạm bằng bức vách. Dù không còn chung đôi, bà chưa bao giờ tỏ ra tiếc nuối.Bà bảo có thể là do hết yêu và không muốn là người chủ động vì thương con. Thế nhưng khi chồng đưa đơn bà mừng lắm.
Từ đó, bà vừa làm nghệ thuật, vừa nhận thêm công việc may mặc để mưu sinh và nuôi con. Dù vất vả, bà vẫn kiên quyết từ chối ba lời cầu hôn khác, quyết dành trọn tâm huyết cho con cái.
Nữ nghệ sĩ thích lê la trà đá trên đường Phan Đình Phùng.
Danh hiệu đến muộn nhưng trọn vẹn
Do thời gian dành cho gia đình và cuộc sống mưu sinh, sự nghiệp nghệ thuật của bà có nhiều giai đoạn gián đoạn. Mãi đến năm 2023, ở tuổi 85, bà mới được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.
“Muộn nên lại còn vui hơn nữa vì cứ tưởng là không có”, nữ nghệ sĩ xúc động chia sẻ với Đời sống & Pháp luật.
Ở tuổi gần 90, NSƯT Lê Mai vẫn minh mẫn, khỏe mạnh. Bà sống trong một căn phòng nhỏ chừng 20m², thuộc tầng một ngôi nhà của con gái – NSND Lê Khanh, nhưng có cửa đi riêng. Tuy ở chung nhà với con, bà lại thích nói là sống một mình, để giữ sự tự do và thoải mái.
Mỗi ngày, bà đều ra quán trà đá ven đường Phan Đình Phùng, Hà Nội – nơi bà trò chuyện, cắn hạt dưa và uống nước cùng bạn bè, người thân.
Có thể nói, cuộc đời của nghệ sĩ Lê Mai là minh chứng sống động cho nghị lực, tình yêu nghệ thuật và lòng hy sinh âm thầm của một người mẹ. Dù đường đời nhiều nốt trầm, nhưng bà vẫn chọn sống vui, sống đẹp và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau.