Những trường hợp bắt buộc phải đi đổi thẻ CCCD sang thẻ Căn cước từ 1/7/2024
Theo quy định của Luật Căn cước, từ ngày 1/7/2024, nhiều trường hợp bắt buộc phải đổi sang thẻ căn cước.
Năm 2023, với lý do để phù hợp thực tiễn, nhất là bối cảnh cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã đi vào hoạt động, Bộ Công an đề xuất xây dựng luật CCCD sửa đổi. Tháng 11/2023, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã thông qua luật Căn cước thay thế cho luật CCCD, đồng thời đổi tên thẻ CCCD thành thẻ căn cước.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tên gọi luật Căn cước thể hiện rõ tính khoa học, vừa bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật, vừa phù hợp với xu hướng quản lý xã hội số. Việc đổi tên thẻ CCCD thành thẻ căn cước cũng giúp công tác quản lý nhà nước khoa học hơn, phục vụ công cuộc chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia các hoạt động xã hội, giao dịch về hành chính, dân sự.
Như vậy, trải qua 8 năm, thẻ CCCD đã có 3 lần thay đổi. Điều này đồng nghĩa, từ 1/7/2024 có thể sẽ có 4 loại giấy tờ tùy thân cùng có hiệu lực sử dụng, gồm: CMND, thẻ CCCD mã vạch, thẻ CCCD gắn chip và thẻ căn cước.
Riêng với CMND, luật quy định có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2024.
5 trường hợp bắt buộc đổi thẻ Căn cước từ 01/7/2024
Các trường hợp bắt buộc đổi thẻ Căn cước từ 01/7/2024 được quy định tại Điều 29 Luật Căn cước 2023 số 26/2023/QH15 như sau:
1. Công dân đủ 14 tuổi, 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi
Trước đây, Luật Căn cước công dân 2014 số 59/2014/QH13 chỉ quy định công dân ở các độ tuổi: 25 tuổi, 40 tuổi, 60 tuổi mới cần phải đi làm Căn cước công dân (CCCD).
Tuy nhiên, bắt đầu từ 01/7/2024, công dân khi đủ 14 tuổi đã được cấp thẻ Căn cước trước đó cũng bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp đổi thẻ Căn cước. Riêng với người dưới 14 tuổi thì không bắt buộc làm mà chỉ cấp thẻ Căn cước khi có nhu cầu.
2. Thay đổi, cải chính thông tin về họ, chữ đệm, tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh
Những thông tin như họ tên, ngày tháng năm sinh là những thông tin quan trọng của một công dân.
Do đó, khi có sự thay đổi thì việc cập nhật những thông tin trên vào Căn cước là bắt buộc nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu cá nhân, tránh những nhầm lẫn và tranh chấp khi thực hiện các giao dịch.
3. Thay đổi nhân dạng; bổ sung thông tin về ảnh khuôn mặt, vân tay; xác định lại giới tính hoặc chuyển đổi giới tính theo quy định của pháp luật
So với Luật Căn cước công dân 2014 thì trong Điều 24 Luật Căn cước mới 2023, công dân khi chuyển đổi giới tính cũng sẽ cần phải đi đổi lại thẻ Căn cước từ 01/7/2024.
Đồng thời, nhân dạng, khuôn mặt, vân tay là một trong các đặc điểm riêng biệt để xác định các cá nhân khác nhau.
Do đó, khi thay đổi nhân dạng, khuôn mặt, vân tay hay chuyển đổi giới tính, việc cập nhật những dữ liệu trên là vô cùng quan trọng nhằm dễ dàng cho các cơ quan chức năng xác nhận thông tin khi cần thiết.
4. Có sai sót về thông tin in trên thẻ Căn cước
Hiện nay, thẻ Căn cước gồm thông tin nêu tại Điều 18 Luật Căn cước sau đây
Ảnh khuôn mặt;
Số định danh cá nhân;
Họ, chữ đệm và tên khai sinh;
Ngày, tháng, năm sinh;
Giới tính;
Nơi đăng ký khai sinh;
Quốc tịch;
Nơi cư trú;
Đây cũng là các thông tin quan trọng để phân biệt cá nhân này với cá nhân khác. Do đó, khi phát hiện bị sai thông tin trên trên thẻ Căn cước, người dân cần phải đến Cơ quan Công an để đổi ngay thẻ mới.
5. Xác lập lại số định danh cá nhân
Theo Khoản 3 Điều 12 Luật Căn cước, số định danh cá nhân được sử dụng để thực hiện thủ tục cấp thẻ Căn cước.
Ngoài ra, tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, Bộ Công an đã quy định việc công dân được hủy và xác lập lại số định danh cá nhân khi:
Xác định lại giới tính/cải chính năm sinh.
Sai sót về thông tin cá nhân như: Năm sinh, giới tính, nơi đăng ký khai sinh.
Do đó, khi xác lập lại số định danh cá nhân, công dân cần phải đi cấp lại thẻ Căn cước để tương ứng với số định danh cá nhân mới.
Hiện nay, số định danh cá nhân là một dãy 12 số gồm:
06 số đầu: Mã thế kỷ sinh, mã giới tính, mã năm sinh, mã tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương/mã quốc gia nơi đăng ký khai sinh.
06 số còn lại là ngẫu nhiên (Căn cứ Điều 13 Nghị định 137/2015/NĐ-CP).
Có thể thấy trường hợp bị sai những thông tin về năm sinh, giới tính, nơi đăng ký khai sinh cũng sẽ ảnh hưởng đến 06 số đầu trên số định danh cá nhân.
Trường hợp đổi thẻ Căn cước từ 01/7/2024 theo yêu cầu
Ngoài những trường hợp bắt buộc phải đi đổi thẻ Căn cước từ 01/7/2024 ở trên thì công dân có thể đổi thẻ Căn cước khi có yêu cầu trong các trường hợp sau đây:
- Công dân đã có thẻ CCCD gắn chip nhưng có nhu cầu đổi sang sử dụng thẻ Căn cước.
- Công dân thay đổi, cải chính các thông tin về đơn vị hành chính, thông tin nhân thân.
- Khi sắp xếp lại đơn vị hành chính như điều chỉnh tên đường phố, tổ dân phố, thôn, xóm... thì cơ quan đăng ký nơi cư trú sẽ cập nhật các thông tin này trên cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú và dân cư lên VNeID cho người dân và người được cấp thẻ Căn cước có nhu cầu…
