Não bộ của những họa sĩ không tay "tiến hóa ngược" để sử dụng bàn chân linh hoạt như linh trưởng leo trèo

Những vận động bạn thực hiện bằng tứ chi của mình được điều khiển bởi một số vùng cụ thể trong não bộ. Nhưng có hay không việc chính các hoạt động hàng ngày này sẽ quay trở lại định hình các phân khu não bộ của bạn?

Trong nột nghiên cứu mới trên hai họa sĩ khuyết tật bẩm sinh, các nhà khoa học người Anh đã chứng minh não bộ con người sở hữu độ linh hoạt tuyệt vời. Theo đó, bộ não của những họa sĩ không tay đang tái lập trình khu vực điều khiển bàn chân thành điều khiển bàn tay.

Những mô hình não bộ trước đây chỉ có ở động vật linh trưởng sử dụng chân để leo trèo, nay được ghi nhận lại ở những họa sĩ dùng chân để vẽ. Sự "tiến hóa ngược" này là một trong số những ví dụ cho thấy khả năng phi thường của bộ não con người.

Trong nghiên cứu của mình, các nhà khoa học đã sử dụng máy cộng hưởng từ chức năng fMRI để quét não bộ của hai họa sĩ vẽ bằng chân người Anh.

Bị khuyết tật bẩm sinh và không có tay kể từ khi sinh ra, hai họa sĩ này hoàn toàn dựa vào đôi chân để thực hiện các công việc sinh hoạt hàng ngày như mặc quần áo và sử dụng dao kéo. Họ cũng dùng chân để làm nhiều nhiệm vụ vận động và xúc giác khác.

Dự đoán các hoạt động này sẽ tạo ra những thay đổi trong bộ não, các nhà khoa học đã so sánh phim chụp cộng hưởng từ của họ với 21 người bình thường khác, những người có đủ tứ chi.

Kết quả thu được không làm họ thất vọng, ảnh quét não của cả hai họa sĩ cho thấy các ngón chân được lập bản đồ riêng rẽ trong não bộ - điều không xảy ra trên người bình thường. Nghiên cứu cũng tiết lộ vùng não điều khiển bàn tay của họ bây giờ cũng được chuyển hướng sang điều khiển bàn chân.

"Đối với hầu hết tất cả mọi người, mỗi ngón tay của chúng ta được đại diện bởi một phần não nhỏ của chính nó, trong khi không có sự phân biệt giữa các vùng não đại điện cho mỗi từng chân riêng lẻ của chúng ta", nhà khoa học thần kinh Daan Wesselink tại Đại học College London (UCL), Anh Quốc cho biết.

"Nhưng ở các loài linh trưởng không phải người khác, những loài thường xuyên sử dụng ngón chân cho các nhiệm vụ khéo léo như leo trèo, cả ngón chân và ngón tay đều được đại diện cụ thể trong não.

Ở đây, chúng tôi thấy rằng với những người sử dụng ngón chân của họ tương tự như cách mọi người khác sử dụng ngón tay, ngón chân của họ cũng được đại diện trong não theo cách chưa từng thấy trước đây ở người".

Những họa sĩ vẽ bằng chân có vùng điều khiển ngón chân phân tách, thứ mà người bình thường không có.

Sự so sánh được thực hiện qua một bản đồ não gọi là somatotopic: liên kết các bộ phận cụ thể của cơ thể với các vùng cụ thể của não. Giống như hầu hết những người sinh ra không có tay, hai họa sĩ tham gia vào nghiên cứu thường sử dụng một chân để ổn định và giữ thăng bằng, trong khi chân còn lại cầm bút và thao tác với các vật thể.

Điều này đã ảnh hưởng đến bản đồ não somatotopic. Và các nhà nghiên cứu nhận thấy chân sử dụng để thao tác tạo ra những khác biệt trong bản đồ não nhiều hơn. Rõ ràng, sử dụng bàn chân liên tục cho các nhiệm vụ phức tạp có thể định hướng những thay đổi trong quá trình phát triển não bộ. Não bộ của chúng ta sẽ thích nghi nếu chúng ta dùng đôi chân mình để làm nhiều việc hơn thay vì chỉ đi lại.

Một điều đặc biệt hơn nữa mà các nhà nghiên cứu tìm thấy, đó là khu vực não tương ứng với các ngón chân của hai họa sĩ người Anh cũng là khu vực thường quản lý bàn tay. Điều này ủng hộ một kết quả từng được nghiên cứu trước đây cho thấy khu vực não quản lý bàn tay ở những người khuyết tật có thể được sử dụng cho các mục đích khác để bù đắp khiếm khuyết đó của họ.

"Nghiên cứu của chúng tôi chứng minh một ví dụ cực đoan về tính linh hoạt tự nhiên của não bộ, vì nó có thể tự tổ chức theo cách khác nhau ở những người có trải nghiệm hoàn toàn khác nhau ngay từ khi sinh ra", nhà khoa học thần kinh Tamar Makin tại UCL nói.

Một phát hiện ngạc nhiên khác từ nghiên cứu là các họa sĩ vẽ bằng chân không vẫy ngón chân giỏi hơn nhóm 21 người đối chứng. Tuy nhiên, những ngón chân của họ thể hiện xúc giác mạnh hơn.

Các nhà nghiên cứu cho rằng sự tái thích nghi của bộ não này có thể là khả năng mà tất cả chúng ta đều sở hữu. Nhưng vì đa số chúng ta không cần đến nên ít khi nó được biểu hiện.

Tất cả những người bình thường đều sử dụng cơ thể họ một cách bình thường, nên mô hình não bộ của họ đều giống nhau. Những khác biệt chỉ xảy ra ở những người không may bị khuyết tật hoặc vì một lý do nào đó có những vận động bất thường trong suốt thời gian dài.

Cuối cùng, nghiên cứu mới này có thể bổ sung vào kho tri thức của nhân loại một ví dụ tuyệt vời về những bí ẩn của não bộ. Về phía các họa sĩ, họ cho biết bản thân mình rất vui vẻ và sẵn lòng với việc tham gia nghiên cứu.

"Tôi rất thích đã giúp đỡ khoa học chứng minh được rằng hầu hết mọi người đang chưa khai thác hết tiềm năng từ bàn chân họ. Tôi hy vọng kết quả này sẽ khuyến khích những người khác thử làm những điều khác thường mà không cần dùng tới tay", Longstaff, một trong hai họa sĩ chân tham gia vào nghiên cứu cho biết.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Cell Reporrts.

Tham khảo Sciencealert, Nytimes