Cây khế có tên khoa học là Averrhoa carambola, thuộc họ Chua me đất - Oxalidaceae. Loài cây này được nhiều người yêu thích, chọn trồng trong vườn nhà vì vừa cho quả vừa làm cảnh. Khế được nhận xét là loài cây đẹp toàn diện, từ lá đến hoa và quả.
Khế là cây thân gỗ, có thể cao đến 12m; thân cây phân thành nhiều nhánh, khá giòn, dễ gãy. Lá khế là dạng lá kép lông chim, 3 - 5 đôi lá chét, phiến lá giống như trái xoan nhọn. Hoa khế nhỏ, thường mọc thành cụm có màu hồng tím. Quả khế chín có màu vàng với 5 múi nên thi cắt ngang quả khế sẽ có hình ngôi sao đẹp mắt.
Có 2 loại khế chính là khế chua và khế ngọt, dùng ăn trực tiếp hoặc để chế biến các món ăn khác như nộm, canh, kho cá... Vẻ đẹp của cây khế khiến ngày càng nhiều gia đình trồng nó để làm cảnh. Để cây khế trĩu hoa sai quả, bạn có thể tham khảo các bí quyết sau:
Cách trồng khế
Để trồng cây khế, bạn cần chuẩn bị: Đất trồng nhiều mùn, tơi xốp, dễ tiêu thoát nước; chậu có kích thước 60cm x 60cm (cần thay chậu mới mỗi năm để đất khoẻ và khế có không gian phát triển).
Trồng cây khế ở những nơi có nhiệt độ từ 22 đến 25 độ C là thích hợp nhất. Loài cây này không ưa ánh sáng chiếu thẳng mà ưa bóng râm, do đó nên trồng khế trong vườn có các cây cao hoặc giàn leo che bớt ánh nắng.
Tưới nước phù hợp
Cây khế ưa ẩm, nhất là khi được trồng trong chậu, do đó bạn cần tưới nước thường xuyên. Đặc biệt trong giai đoạn đầu khi cây mới được trồng, mỗi ngày bạn nên tưới nước 2 lần vào buổi sáng và tối. Sau khi trồng được 3 tháng, lượng nước tưới cần giảm dần để tránh ngập úng, gây thối rễ. Vào mùa mưa, cần kiểm soát lượng nước tưới để cây không bị úng.
Cắt tỉa cây
Như với nhiều loại cây khác, cắt tỉa là bước quan trọng giúp cho cây khế có được tán lá đều, thoáng khí và đón được nhiều ánh sáng. Cây khế được cắt tỉa đúng cách thì cành và nhánh phát triển mạnh mẽ hơn, từ đó ra nhiều hoa và quả hơn.
Thời điểm lý tưởng để cắt tỉa là trước khi cây ra hoa và sau khi thu hoạch quả. Cần cắt bỏ những cành già, cành yếu, cành bị sâu bệnh hoặc mọc chen chúc.
Bón phân cho cây
Theo kinh nghiệm dân gian, để khế ra quả ngọt và nhiều, bạn có thể bón phân hữu cơ như xác động vật, vỏ trứng, phân chuồng hoai mục vào gốc. Đặc biệt, trong giai đoạn cây đang ra quả, bạn không nên bón phân đạm mà thay vào đó nên bón kali, tro bếp, vôi bột để cải thiện chất lượng quả. Cây khế cần được bón phân định kỳ để đảm bảo đủ dinh dưỡng, giúp quả to, ngọt và đậu nhiều.
Chăm sóc đặc biệt khi cây nuôi quả
Khi cây khế đang nuôi quả, độ ẩm rất quan trọng nên bạn cần tưới nước thường xuyên, trung bình tưới 2 lần mỗi ngày vào sáng sớm và chiều tối. Trong giai đoạn này, hãy chú ý xem cây có bị kiến hoặc ong tấn công không. Nếu phát hiện kiến hoặc ong, bạn có thể dùng lửa đốt vòng ngoài gốc cây hoặc sử dụng vôi bột để xua đuổi.
Ngoài ra, bạn cũng có thể cắt bỏ phần ngọn non của các cành đang phát triển khoảng 20cm để kích thích cây ra lộc mới. Những lộc mới là nơi cho ra những chùm hoa và quả nhỏ. Khi cây ra hoa, bạn tiếp tục bón phân và tưới nước đều đặn để nuôi quả.
Bấm đọt và bón phân
Một mẹo trồng cây khế trĩu hoa, sai quả nữa là bấm đọt và ngừng tưới nước trong khoảng 2-3 ngày. Sau khoảng thời gian này, bạn pha loãng phân urê để tưới cho cây. Khoảng 50 ngày sau, cây sẽ ra hoa và đậu quả nhiều.
Để duy trì sức khỏe cho cây, bạn nên đắp vào gốc cây loại phân hữu cơ hoai mục ít nhất 2 lần mỗi năm và bón phân dơi 2 tháng một lần. Thi thoảng tưới thêm nước gạo cũng là cách giúp cây phát triển tốt hơn.
Phòng trừ sâu bệnh
Khế là loại cây dễ bị tấn công bởi các loại sâu non và ruồi đục quả, làm hoa rụng và quả thui chột. Hãy sử dụng Trebon 0,2% để phun khi quả còn nhỏ. Hàng năm vào mùa khô, bạn cần quét nước vôi bão hòa lên gốc cây để ngăn ngừa sâu đục vỏ và sâu đục thân.
Để tránh tình trạng chim, ong, kiến tấn công, bạn có thể sử dụng màng lưới bảo vệ hoặc rắc vôi bột xung quanh gốc cây.