Không phải sầu riêng, một loại ‘siêu thực phẩm’ của Việt Nam và Thái Lan ‘chạm trán’ tại một quốc gia châu Phi: Xuất khẩu tăng mạnh 72%, hơn 110 quốc gia đặt gạch mua hàng

Từ năm 2023 trở lại đây, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Ai Cập liên tục tăng trưởng. Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, tính luỹ kế 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này đạt gần 4 triệu USD, tăng 72% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong số các sản phẩm cá ngừ xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này, cá ngừ đóng hộp là sản phẩm chủ lực của Việt Nam, chiếm tới hơn hơn 82% tổng kim ngạch xuất khẩu. Còn lại là cá ngừ chế biến khác và thịt/loin cá ngừ đông lạnh.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), với mặt hàng cá ngừ đóng hộp, Thái Lan là nhà cung cấp chính cho Ai Cập. Tuy nhiên, nhiều nhà nhập khẩu của Ai Cập đang tìm kiếm đối tác khác, trong đó có Việt Nam nhằm tránh phụ thuộc nguồn cung. Đây là cơ hội tốt cho doanh nghiệp Việt Nam chen chân vào thị trường này.

Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu cá ngừ lớn thứ 5 thế giới xét về kim ngạch, chỉ sau Thái Lan, Ecuador, Tây Ban Nha và Trung Quốc. Không riêng Ai Cập, hiện chuỗi cung ứng cá ngừ nguyên liệu ở khu vực Đông Nam Á đang có sự dịch chuyển sang Việt Nam, thay vì chỉ có Thái Lan như trước đây. Trong 5 năm (2020 – 2024), xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã tăng 52% từ 649 triệu USD năm 2020 lên 989 triệu USD năm 2024 và đã xuất được sang hơn 110 thị trường trên thế giới. Trong đó, Mỹ, EU, Trung Đông và các nước CPTPP là 4 thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá ngừ của Việt Nam, chiếm tỷ trọng từ 82-86% tổng kim ngạch.

Các chuyên gia dự báo năm 2025 sẽ là một năm đầy thách thức đối với cá ngừ của Việt Nam. Cụ thể, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn từ các thị trường nhập khẩu chủ lực như EU và Mỹ.

Bên cạnh đó, Ai Cập đã từng bước giải quyết được cuộc khủng hoảng thiếu ngoại tệ kéo dài trong 2 năm qua nên nhập khẩu của nước này có xu hướng gia tăng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam. Hiện tại, Ai Cập là nền kinh tế lớn thứ hai tại khu vực châu Phi với quy mô GDP đạt 347,59 tỷ USD (số liệu từ Quỹ Tiền tệ quốc tế công bố vào tháng 4/2024) và đứng đầu châu Phi về thu hút FDI. Ai Cập cũng là đối tác thương mại và thị trường lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Bắc Phi.

Từ đầu năm nay, chính phủ hai nước đã có nhiều cuộc hội đàm và qua đó thống nhất xem xét tích cực mở cửa thị trường và tạo điều kiện thuận lợi cho các mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của mỗi nước, hướng đến nâng cao kim ngạch và hợp tác thương mại bền vững; khuyến khích doanh nghiệp hai bên khảo sát thị trường, trao đổi về cơ hội hợp tác đầu tư. Năm 2023, kim ngạch thương mại song phương giữa 2 nước đạt 486,6 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Ai Cập 432 triệu USD, chủ yếu là các mặt hàng nông-thủy sản, hàng dệt may...

Trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, EU gặp nhiều trở ngại, Ai Cập được coi là lựa chọn khả quan cho các doanh nghiệp gia tăng xuất khẩu cá ngừ. Tuy nhiên, không chỉ Việt Nam mà nhiều nước khác cũng đang lựa chọn Ai Cập là điểm đến mới, như Trung Quốc,… Do đó, cạnh tranh tại thị trường này trong thời gian tới sẽ gia tăng và doanh nghiệp cần phải chủ động đón đầu để có thể khai phá được thị trường này.