Vài điều về hiện tượng nguyệt thực kỷ lục sắp diễn ra
Chúng mình hoàn toàn có thể quan sát được nguyệt thực vào ngày 16/6 tới đấy nhé!
Nguyệt thực
Khi Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng nằm trên đường thẳng (Trái Đất nằm giữa), Mặt Trăng nằm trong vùng bóng tối của Trái Đất, nó không được Mặt Trời rọi sáng nữa. Tất cả những địa phương đang là ban đêm sẽ thấy Mặt Trăng không sáng bình thường. Khi đó, hiện tượng nguyệt thực xảy ra.
Giải thích hiện tượng nguyệt thực
Trái Đất được Mặt Trời chiếu sáng đồng thời là vật cản các tia sáng từ Mặt Trời tạo ra một vùng bóng tối trải dài trong không gian. Nguyệt thực diễn ra khi Mặt trăng đi vào vùng bóng tối này. Khi ấy Mặt Trăng không còn được Mặt Trời chiếu sáng trực tiếp.
Vị trí trái đất nằm giữa Mặt trời và Mặt trăng giải thích vì sao ngày diễn ra nguyệt thực luôn là ngày trăng tròn, khi ấy nhìn từ trái đất, trăng đang vào pha tròn cực đại. Vào những ngày trăng tròn, Mặt Trăng rất sáng và có màu vàng. Tuy nhiên, khi hiện tượng nguyệt thực xảy ra, ta thấy Mặt Trăng như một đĩa tròn màu đỏ sẫm.
Tại sao chúng ta không được thường xuyên quan sát hiện tượng nguyệt thực?
Mặt phẳng Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời gọi là mặt phẳng Hoàng Đạo, còn mặt phẳng Mặt Trăng chuyển động quanh Trái Đất gọi là mặt phẳng Bạch Đạo. Hoàng Đạo và Bạch Đạo lệch nhau một góc khoảng 5 độ nên hiện tượng Nguyệt Thực ít diễn ra.
Mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng giữ nguyên phương trong không gian nên Nguyệt Thực chỉ xảy ra khi tiếp tuyến trùng với đường thẳng nối tâm Mặt Trời – Trái Đất. Trên Bạch Đạo chỉ có hai vị trí thỏa mãn điều kiện này. Khi xung đối nếu trăng cách tiết điểm dưới 5 độ sẽ có Nguyệt Thực toàn phần. Nếu trăng cách tiết điểm từ 5 đến 11 độ sẽ có Nguyệt Thực một phần hoặc Nguyệt Thực nửa tối.
Nguyệt thực là hệ quả của chuyện động tương đối giữa 3 thiên thể là Trái Đất, Mặt Trời và Mặt Trăng. Chu kỳ và tính chất chuyển động của 3 thiên thể trên đã được biết rõ nên ta có thể tính chính xác chu kỳ xảy ra Nguyệt thực và dự đoán các lần xuất hiện tiếp theo. Chu kỳ này gọi là chu kỳ Saros: 6585,32 ngày. Trong mỗi chu kỳ Saros sẽ có 29 Nguyệt thực. Mỗi năm dương lịch có tối đa 3 lần nguyệt thực hoặc 2 lần nguyệt thực hoặc không có nguyệt thực.
Tại sao khi nguyệt thực xảy ra Mặt Trăng thường có màu đỏ sẫm?
Ánh sáng từ Mặt Trời có thành phần bao gồm đủ các màu. Khi ánh sáng Mặt trời đi xuyên qua lớp khí quyển Trái Đất sẽ bị khí quyển hấp thụ, chỉ còn bước sóng đỏ là bước sóng ánh sáng có khả năng đâm xuyên mạnh nhất đi qua. Đồng thời bầu khí quyển Trái Đất là một thấu kính hội tụ khổng lồ làm cho ánh sáng đỏ đi xuyên qua có xu hướng lệch về trục chính và ánh sáng này đã chiếu rọi Mặt Trăng. Do đó ta thấy Mặt Trăng có màu đỏ sẫm.
Mặt trăng sẽ thay đổi những sắc thái khác nhau trong suốt các giai đoạn diễn ra của Nguyệt thực, bắt đầu từ màu xám đen tới màu cam và cuối cùng là màu đỏ sẫm. Độ rực rỡ của màu đỏ này có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi mật độ bụi, và hơi nước của bầu khi quyển Trái Đất vào thời điểm diễn ra Nguyệt Thực.
Hướng dẫn quan sát
Khi xảy ra Nguyệt thực thì cả một nửa thế giới nằm trong bóng tối sẽ quan sát được. Chúng ta hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường mà không cần thiết bị bảo vệ mắt nào. Tuy nhiên quan sát nguyệt thực sẽ thú vị hơn khi sử dụng ống nhòm và kính thiên văn nhỏ, để nhìn rõ được bề mặt màu đỏ của Mặt Trăng.
Hiện tượng nguyệt thực ngày 16/06/2011
Vào rạng sáng ngày 16/6 này , người dân Việt nam cùng cư dân của một số vùng trên Thế giới sẽ có cơ hội quan sát được hiện tượng nguyệt thực toàn phần. Bóng tối của Trái đất sẽ bao phủ hoàn toàn Mặt trăng trong khoảng thời gian 100 phút. Đây là một trong những hiện tượng nguyệt thực dài nhất thế kỷ 21.
Tại Việt Nam, theo các tính toán của NASA: Nguyệt thực nửa tối sẽ bắt đầu từ lúc 0 giờ 22 phút khi trăng đi vào vùng bóng nửa tối của Trái Đất. Lúc này, Nguyệt thực nửa tối sẽ rất khó nhận biết vì Mặt trăng chỉ tối hơn bình thường một chút.
Thời điểm mà chúng ta nên bắt đầu quan sát là 1h22', Mặt trăng sẽ bắt đầu vào vùng bóng tối của Trái đất bắt đầu giai đoạn nguyệt thực 1 phần, màu sắc của vùng bóng trái đất in trên mặt trăng sẽ chuyển dần từ đen xám sang ửng đỏ khi vùng bóng này lớn dần.
Nguyệt thực toàn phần sẽ bắt đầu vào lúc 2h22’ toàn bộ mặt trăng sẽ chuyển sang màu đỏ. Nguyệt thực toàn phần đạt cực đại vào lúc 3h12' cũng là lúc mặt trăng như một chiếc đĩa màu đỏ sẫm rực rỡ nhất.
Chúng ta sẽ tiếp tục quan sát được pha nguyệt thực toàn phần cho đến 4h02'. Sau đó trăng sẽ dần ra khỏi vùng tối, màu sắc dần trở về bình thường cho đến khi trăng ra khỏi vùng bóng tối hoàn toàn vào lúc 5h02' và kết thúc nguyệt thực một phần.
Điều đặc biệt là trong năm 2011 sẽ có 2 nguyệt thực toàn phần có thể quan sát được ở Việt Nam. Vào chập tối ngày 10/12/2011, chúng ta sẽ lại thấy nguyệt thực toàn phần, tuy thời gian quan sát có thuận lợi hơn nhưng lần nguyệt thực toàn phần này chỉ kéo dài trong 52 phút.
Và vào rạng sáng ngày 16/6 này, Hội thiên văn nghiệp dư Hà Nội sẽ tổ chức quan sát nguyện thực qua đêm tại SVĐ Mỹ Đình. Chúng mình sẽ được chiêm ngưỡng những hình ảnh về nguyệt thực dưới con mắt "pro" của các bạn ý trong thời gian sớm nhất.
TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
Xem theo ngày
