Toàn cảnh động đất - sóng thần lịch sử: Loạt quốc gia quanh Thái Bình Dương bật báo động đỏ, hàng triệu người sơ tán khẩn cấp

Nhật Bản hạ mức cảnh báo sóng thần

Theo NHK, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản vừa chuyển cảnh báo sóng thần được ban bố từ tỉnh Ibaraki đến tỉnh Wakayama thành cảnh báo sóng thần mức độ thấp hơn (chú ý sóng thần) vào lúc 18 giờ 30 phút chiều nay, ngày 30/7 (giờ địa phương)

Tuy nhiên, cảnh báo sóng thần đối với Hokkaido và khu vực Tohoku vẫn tiếp tục có hiệu lực. Người dân được yêu cầu tiếp tục ở yên tại nơi an toàn, không rời đi.

Pháp đưa ra cảnh báo sóng thần

Giới chức Polynésie (Pháp) đã ban hành cảnh báo sóng thần đối với quần đảo Marquesas, cho biết các đợt sóng cao tới 2,2 mét có thể ập vào các đảo Ua Huka, Nuku Hiva và Hiva Oa trong đêm từ thứ Ba sang thứ Tư (giờ địa phương)

Các quần đảo khác ở Polynésie thuộc Pháp cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những đợt sóng nhỏ hơn nhiều, nhưng không cần sơ tán tại những khu vực này, theo thông báo.

Polynésie thuộc Pháp là một lãnh thổ bán tự trị của Pháp nằm ở Nam Thái Bình Dương. Đây là một quần đảo rộng lớn gồm 118 đảo, trải dài trên diện tích hơn 5,3 triệu km² – xấp xỉ bằng diện tích châu Âu.

Hawaii hạ cấp cảnh báo sóng thần 

Cảnh báo sóng thần đối với bang Hawaii đã được hạ cấp xuống mức cảnh báo theo dõi (advisory) kể từ 10 giờ 39 phút tối theo giờ Hawaii, theo thông báo từ Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ (National Weather Service).

Giám đốc Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương, ông Chip McCreery, cho biết vào tối ngày 29/7 rằng "phần tồi tệ nhất đã qua". Hiện cảnh báo sóng thần duy nhất còn lại tại Mỹ là ở khu vực Bắc California.

Trước đó, có thể thấy rất nhiều người đã trên đường di tản tránh sóng thần có thể xảy ra tại khu vực này.

Đến thời điểm hiện tại, lệnh sơ tán trên toàn đảo Oahu đã được dỡ bỏ, theo thông báo từ Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Oahu. Người dân hiện đã được phép quay trở lại các khu vực từng được yêu cầu sơ tán.

7-Eleven tạm đóng cửa trên toàn Nhật Bản

Chuỗi cửa hàng tiện lợi khổng lồ 7-Eleven đã cho phép các chủ cửa hàng nhượng quyền trên toàn quốc tạm thời đóng cửa sau trận động đất mạnh 8,8 độ richter ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga.

Tại Nhật Bản, các cửa hàng tiện lợi vốn được xem là “huyết mạch sinh hoạt” không thể thiếu, thường vẫn mở cửa ngay cả trong những tình huống khẩn cấp. Thế nhưng lần này, trước mối đe dọa cận kề từ sóng thần, 7-Eleven Nhật Bản đã ưu tiên tuyệt đối cho sự an toàn của con người, quyết định tạm dừng hoạt động tại nhiều khu vực nguy hiểm.

Hàng ngàn người Nhật Bản chạy trốn sóng thần trong cái nóng oi ả 

Hàng chục nghìn người được yêu cầu sơ tán khỏi các khu vực ven biển ở Nhật Bản, nhiều người phải di chuyển đến vùng đất cao hơn hoặc lên mái nhà trong cái nóng oi ả của mùa hè. Nhiệt độ ở miền tây Nhật Bản đạt mức cao kỷ lục là 41,2 độ khiến chính quyền phải ban hành khuyến cáo về say nắng trên diện rộng khắp cả nước.

Hàng chục triệu người trên khắp Thái Bình Dương chịu ảnh hưởng

Hàng chục triệu người trên khắp thế giới đang chịu ảnh hưởng từ trận động đất mạnh 8,8 độ richter xảy ra gần một khu vực hẻo lánh của Nga, nhưng có tác động lan rộng đến các khu vực ven biển khắp Thái Bình Dương.

Tại quận Severo-Kurilsk của Nga, gần tâm chấn trận động đất, tình trạng khẩn cấp đã được ban bố sau khi các đợt sóng thần quét vào bờ, cuốn trôi tàu thuyền khỏi nơi neo đậu và mang theo các container hàng hóa, theo hãng tin nhà nước TASS.

Ngoài ra, tại California, giới chức đang khẩn trương cảnh báo người dân về nguy cơ các đợt sóng thần sắp đến. Cảnh sát trưởng hạt Monterey đã yêu cầu những người sống trên thuyền tại khu vực Moss Landing – một địa điểm lướt sóng nổi tiếng – phải sơ tán. Trực thăng bay trên các khu vực ven biển Los Angeles liên tục phát còi cảnh báo người dân và du khách rằng một khuyến cáo sóng thần đang được áp dụng.

Cùng với đó, Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Chile, Peru, Mexico, Panama và Đài Loan cũng đã phát đi các cảnh báo, khuyến cáo và theo dõi sóng thần.

Chưa có thiệt hại lớn ghi nhận tại Nhật Bản

Đài truyền hình NHK cho biết, tính đến khoảng 14h28 (giờ Việt Nam), chưa có báo cáo nào về thiệt hại lớn tại Nhật Bản. Tuy nhiên, theo tờ Asahi, một phụ nữ 58 tuổi đã thiệt mạng trong quá trình sơ tán, khi chiếc xe của bà mất lái, lao khỏi đường và rơi xuống bờ kè.

Có thiệt hại tại Nga nhưng chưa ghi nhận thương vong nghiêm trọng

Sóng thần đã khiến cảng và một nhà máy chế biến cá ở thị trấn Severo-Kurilsk (Nga) bị ngập một phần, đồng thời cuốn trôi nhiều tàu thuyền khỏi nơi neo đậu, theo thông tin từ giới chức địa phương và Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga.

“Trận động đất hôm nay rất nghiêm trọng và là trận mạnh nhất trong hàng chục năm rung chấn,” Thống đốc Kamchatka, ông Vladimir Solodov, cho biết.

Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga thông tin rằng một trường mẫu giáo đã bị hư hại, nhưng phần lớn các tòa nhà vẫn trụ vững sau trận động đất.

Một người dân tại thành phố Petropavlovsk-Kamchatsky kể lại rằng mặt đất rung chuyển trong vài phút. “Tôi đã quyết định rời khỏi tòa nhà,” Yaroslav (25 tuổi) nói. “Cảm giác như tường có thể đổ sập bất cứ lúc nào. Trận rung lắc kéo dài liên tục ít nhất 3 phút.”

Ngay cả những đợt sóng thần nhỏ cũng có thể gây chết người

Hiệp hội Cứu hộ Nhật Bản cảnh báo rằng ngay cả những đợt sóng thần nhỏ cũng có thể cuốn trôi con người. Dưới đây là tác động của các độ cao sóng khác nhau đối với con người theo mô tả của hiệp hội:

0 – 30 cm: Người trưởng thành khỏe mạnh có thể đứng vững nhưng không thể đi lại.

30 – 50 cm: Ô tô và container bắt đầu trôi nổi, con người chỉ có thể đứng nếu bám vào vật cố định.

50 – 70 cm: Sóng cao quá đầu gối, lực nước trở nên mạnh, ngay cả người trưởng thành khỏe mạnh cũng có thể bị cuốn trôi.

70 – 100 cm: Không thể đứng vững. Có nguy cơ tử vong do bị va đập bởi các vật thể lớn trôi nổi.

Nhật Bản ghi nhận sóng thần cao 1,3 mét

Theo CNN, một đợt sóng thần cao 1,3 mét đã được ghi nhận tại cảng Kuji, tỉnh Iwate, khu vực đông bắc Nhật Bản, theo thông tin từ Cơ quan Khí tượng Nhật Bản. Cơ quan này cho biết sóng thần đang tiếp tục gia tăng về độ lớn.

Các chuyến bay trên đảo Maui của Hawaii đã bị hủy

Thống đốc bang Hawaii, ông Josh Green, cho biết, tất cả các chuyến bay đến và rời khỏi đảo Maui đã bị hủy như một biện pháp phòng ngừa. Các sân bay hiện vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi bất kỳ đợt sóng nào.

Ông cũng cho biết, hiện tại chưa có kế hoạch cắt điện trước khi sóng thần có thể ập vào các hòn đảo. Đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có đợt sóng thần nào nghiêm trọng.

Sóng thần được phát hiện dọc bờ biển Thái Bình Dương của Alaska

Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ (NWS) tại Anchorage, Alaska cho biết các trạm ven biển đã ghi nhận sóng thần xuất hiện dọc quần đảo Aleutian phía Đông và bờ biển Thái Bình Dương của bán đảo Alaska.

NWS nhấn mạnh chưa có diễn biến mới, và các khu vực đang được cảnh báo hoặc khuyến cáo sóng thần - từ California đến Alaska - vẫn tiếp tục trong tình trạng báo động.

Sóng thần cao 2 mét ập vào Hawaii

Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ (NWS) xác nhận sóng thần đã bắt đầu ảnh hưởng đến Hawaii, đồng thời kêu gọi người dân khẩn trương bảo vệ tính mạng và tài sản.

"Một trận sóng thần gồm nhiều đợt kéo dài, mỗi đợt có thể từ 5 đến 15 phút hoặc hơn, có nguy cơ gây ngập lụt nghiêm trọng tại vùng ven biển. Nguy hiểm có thể kéo dài nhiều giờ do hoạt động sóng tiếp diễn", NWS cảnh báo.

Thống đốc bang Hawaii của Mỹ, ông Josh Green, các con sóng do trận động đất gây ra quét qua đảo san hô Midway, ghi nhận cao tới khoảng 2 mét.

Người dân ở Hawaii được yêu cầu di chuyển lên vùng đất cao hoặc từ tầng bốn trở lên của các tòa nhà. Lực lượng bảo vệ bờ biển Hoa Kỳ đã ra lệnh cho các tàu rời khỏi bến cảng khi sóng thần ập đến.

“Cho đến giờ, chúng tôi chưa ghi nhận đợt sóng nào gây hậu quả nghiêm trọng” ông Josh Green cho biết, tuy nhiên đã quan sát thấy hiện tượng nước rút đáng kể. Ông giải thích rằng hoạt động của sóng vẫn chưa vượt qua đảo Hawaii và dự kiến sẽ cần ít nhất hai đến ba giờ nữa mới có thể đưa ra thông báo “an toàn hoàn toàn”.

Nhật Bản ban hành khuyến cáo 1,9 triệu người sơ tán

Hơn 1,9 triệu người trên khắp Nhật Bản đã được khuyến cáo di chuyển đến nơi an toàn hơn, do sóng thần đã tấn công nhiều khu vực ven biển khiến giao thông bị gián đoạn trên toàn quốc - mặc dù sóng thần vẫn nhỏ hơn nhiều so với dự báo trước đó.

Cơ quan Quản lý Hỏa hoạn và Thảm họa đã ban hành lệnh sơ tán cục bộ ảnh hưởng đến 1.905.596 người trên 21 tỉnh, trong đó có số lượng người sơ tán lớn nhất đến từ các tỉnh Hokkaido, Kanagawa và Wakayama.

Những đợt sóng đầu tiên đã tấn công hòn đảo Hokkaido ở cực bắc Nhật Bản, nơi các đoạn video được Reuters và Nippon News Network chia sẻ cho thấy người dân đang trú ẩn trên mái nhà. Còi báo động sóng thần vang lên khắp các khu vực trên đảo vào sáng nay.

Thiệt hại do sóng thần tại vùng Viễn Đông Nga

Theo các hãng truyền thông Nga, tại thị trấn Severo-Kurilsk thuộc quần đảo Kuril, một số ngôi nhà đã bị cuốn trôi khi các đợt sóng thần ập vào khu vực này sáng nay (30/7).

Chuyên gia về sóng thần Philip Liu đã chia sẻ phân tích mới nhất với Al Jazeera về nguy cơ thiệt hại sau trận động đất ngoài khơi Nga. Theo ông Liu, do hướng lan truyền của sóng thần, Nhật Bản ít có khả năng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng như các khu vực khác trong Thái Bình Dương. Ông cũng cho biết độ cao sóng thực tế có thể thấp hơn so với các ước tính ban đầu.

Nhân viên tại 2 nhà máy hạt nhân ở Fukushima được sơ tán sau cảnh báo sóng thần

Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) thông báo đã sơ tán toàn bộ nhân viên tại 2 nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi và Fukushima Daini lên khu vực cao hơn để đảm bảo an toàn trước nguy cơ sóng thần sau trận động đất mạnh ngoài khơi Nga sáng nay (30/7). Fukushima Daiichi từng là tâm điểm của thảm họa hạt nhân nghiêm trọng sau trận động đất và sóng thần có cường độ 9,0 tại Nhật Bản năm 2011.

TEPCO cho biết hiện chưa ghi nhận thương tích hay bất thường nào tại 2 nhà máy, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các cảnh báo sóng thần. Trước đó trong tuần này, TEPCO cũng thông báo, kế hoạch tháo dỡ hoàn toàn phần nhiên liệu hạt nhân bị hư hại tại Fukushima Daiichi có thể bị trì hoãn thêm 12 đến 15 năm để chờ mức phóng xạ giảm xuống mức an toàn hơn.

Người dân Mỹ sơ tán khẩn cấp

Hàng triệu người Mỹ trên khắp Hawaii, Guam, California, Washington và Oregon đang được cảnh báo ở nhiều mức độ khác nhau.

Thống đốc Hawaii đã ký lệnh khẩn cấp trước trận sóng thần tàn khốc. Thống đốc Josh Green cho biết “cả Trung tâm điều hành khẩn cấp của tiểu bang và quận đều đang hoạt động hết công suất' khi ông kêu gọi người dân “hãy coi trọng cảnh báo này”.

Ông cho biết: “Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Hawai'i đã ban hành lệnh sơ tán vào đầu ngày hôm nay cho những người ở trong khu vực sơ tán do sóng thần. Nếu bạn đang ở vùng ven biển, hãy di chuyển vào đất liền và đến vùng đất cao hơn ngay lập tức. Đừng chần chừ.”

Những bức ảnh đặc biệt trên X cho thấy mọi người bỏ chạy bằng ô tô khi giao thông bị tắc nghẽn trong lúc hỗn loạn. Những người dân sống lâu năm trên đảo đã mô tả tiếng chuông báo động này là cảnh báo sóng thần thực sự đầu tiên sau nhiều năm.

Nhật Bản kêu gọi người dân khẩn cấp sơ tán

Trong cuộc họp báo sáng nay, ông Kiyomoto Shinji, Cục trưởng Kế hoạch đối phó động đất và sóng thần thuộc Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, đã đưa ra lời cảnh báo khẩn cấp: “Những ai đang ở ven biển hoặc dọc các con sông cần lập tức sơ tán đến nơi cao hơn hoặc các tòa nhà được chỉ định là nơi trú ẩn an toàn. Tuyệt đối không rời khỏi nơi an toàn cho đến khi cảnh báo được dỡ bỏ.”

Ông Kiyomoto cho biết thêm, theo dự báo, đợt sóng thần đầu tiên có thể đến sớm nhất vào khoảng 10 giờ sáng. Tuy nhiên, “cũng có khả năng nó đã bắt đầu ập vào một số khu vực. Sóng thần thường không chỉ dừng lại ở một đợt, mà có thể tiếp diễn trong thời gian dài và lặp đi lặp lại. Trong nhiều trường hợp, những đợt sóng sau còn lớn hơn đợt đầu. Do đó, người dân cần tiếp tục sơ tán và cảnh giác cho đến khi có thông báo chính thức về việc dỡ bỏ cảnh báo.”

Mặc dù trận động đất xảy ra ở một khu vực rất xa lãnh thổ Nhật Bản, song cơ quan khí tượng đã ghi nhận các rung chấn nhẹ cấp độ 1 và 2 tại nhiều nơi trong nước. “Khu vực xảy ra động đất lần này cũng là nơi từng ghi nhận nhiều trận động đất mạnh. Gần đây nhất là ngày 20 tháng này với một trận động đất mạnh 7,4 độ.” ông Kiyomoto nhấn mạnh.

Ông Kiyomoto giải thích thêm: “Khi trận động đất xảy ra, chúng tôi ước tính ban đầu cường độ là 8,0 độ và phát cảnh báo sóng thần vào lúc 8 giờ 37 phút sáng. Sau đó, dựa trên thông tin từ Trung tâm cảnh báo sóng thần ở Hawaii và Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), cường độ được điều chỉnh lên thành 8,7 độ. Vì lý do đó, vào lúc 9 giờ 40 phút sáng, cảnh báo được nâng lên mức cảnh báo sóng thần.”

Các cơ quan chức năng Nhật Bản hiện đang theo dõi sát tình hình và tiếp tục phát đi khuyến cáo người dân tuyệt đối không chủ quan, chuẩn bị sẵn sàng sơ tán và cập nhật thông tin chính thức từ nhà chức trách.

Trận sóng thần đầu tiên được phát hiện tại Nhật

Một đợt sóng thần đầu tiên cao khoảng 30cm đã được ghi nhận tại Nhật Bản, sau khi trận động đất mạnh 8.7 độ Richter xảy ra ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga.

Theo đài truyền hình NHK, đợt sóng đầu tiên đã ập vào đảo Hokkaido. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản cảnh báo, các đợt sóng tiếp theo có thể cao hơn nhiều so với đợt đầu tiên, với mức dự đoán có thể lên tới 3 mét.

Lệnh cảnh báo sóng thần đã được cơ quan này phát đi vào lúc 9h40 sáng (giờ địa phương), áp dụng cho toàn bộ khu vực ven biển Thái Bình Dương từ Hokkaido đến tỉnh Wakayama. Người dân ở các khu vực ven biển được khuyến cáo sơ tán lên vùng cao và theo dõi sát các thông tin cập nhật.

Hiện chưa có thông tin về thương vong hoặc thiệt hại lớn. Các cơ quan chức năng Nhật Bản và quốc tế vẫn đang theo dõi sát tình hình để ứng phó kịp thời trước nguy cơ các đợt sóng lớn hơn có thể tiếp tục đổ bộ.

Hàng loạt quốc gia đưa ra cảnh báo

Cùng thời điểm, Indonesia và Philippines cũng đã đưa ra cảnh báo sóng thần do lo ngại ảnh hưởng lan rộng từ trận động đất mạnh ngoài khơi Kamchatka – khu vực thường xuyên xảy ra hoạt động địa chấn do nằm trong Vành đai lửa Thái Bình Dương.

Cảnh báo sóng thần được phát đi

Theo dữ liệu sơ bộ từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), trận động đất đạt cường độ 8.7 độ richter, tâm chấn nằm cách bán đảo Kamchatka khoảng 135 km về phía đông nam, xảy ra vào khoảng 7 giờ 24 phút tối theo giờ miền Đông nước Mỹ (EST).

Ngay sau trận động đất, Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương đã phát đi cảnh báo sóng thần cho nhiều khu vực, bao gồm quần đảo Aleutian của bang Alaska và toàn bộ quần đảo Hawaii. Đồng thời, lệnh theo dõi sóng thần cũng được mở rộng bao phủ toàn bộ bờ Tây nước Mỹ, từ bang California đến Washington.

Cơ quan Quản lý Khẩn cấp đảo Oahu (Hawaii) đã khẩn cấp kêu gọi cư dân sinh sống ven biển sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm. Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương cảnh báo rằng: “Một trận sóng thần có thể đã hình thành từ trận động đất này và có khả năng gây thiệt hại nghiêm trọng tại các khu vực ven biển.”

Theo dự báo, sóng thần có thể đạt độ cao hơn 3 mét so với mực nước triều bình thường tại một số khu vực thuộc quần đảo Tây Bắc Hawaii. Dự kiến thời điểm sớm nhất sóng thần có thể đến Hawaii là 7 giờ 17 phút tối, còn tại Alaska là vào khoảng 4 giờ 46 phút chiều (giờ địa phương).

Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) cũng cho biết sóng thần cao 3 m có thể ập vào bờ biển nước này vào khoảng 10h-11h30 (giờ địa phương)

Khuyến cáo người dân hành động khẩn cấp

Chuyên gia khí tượng Matthew Capucci đã lên tiếng cảnh báo trên mạng xã hội: “Hãy chuẩn bị sơ tán theo chiều dọc (lên nơi cao hơn) nếu có cảnh báo được phát ra. Tránh xa các khu vực như bãi biển, cảng, vịnh và cửa sông. Nếu bạn đang ở trên tàu và không thể vào bờ kịp, hãy điều khiển tàu ra xa bờ, đến vùng nước sâu từ 180 feet (khoảng 55 mét) trở lên để tránh năng lượng từ sóng thần.”

Trận động đất này là trận động đất mạnh nhất được ghi nhận trong năm 2025, đồng thời là trận đầu tiên đạt hoặc vượt mức 8,0 độ kể từ năm 2021. Đáng chú ý, chỉ hơn một tuần trước, khu vực này cũng đã ghi nhận nhiều cơn địa chấn, trong đó có một trận động đất mạnh 7,4 độ.

Trận động đất mạnh 8,7 độ gần nhất từng xảy ra vào ngày 4/2/1965 tại quần đảo Rat ngoài khơi Alaska. Hiện các cơ quan chức năng Mỹ và quốc tế đang theo dõi sát tình hình và chuẩn bị các phương án ứng phó khẩn cấp trong trường hợp sóng thần thực sự xảy ra.

Sóng thần ở vùng Viễn Đông của Nga

Đợt sóng thần tại Nga khiến nhiều người bị thương (Nguồn: NHK)

Trận động đất lớn nhất thế giới trong 14 năm qua đã khiến Nhật Bản, Nga và toàn bộ bờ biển phía tây nước Mỹ phải cảnh giác trước sóng thần và làm dấy lên nỗi sợ hãi cho hàng triệu người khi những đợt sóng đầu tiên tấn công vào Nga và Nhật Bản.

Trận động đất có cường độ lên tới 8,8 độ richter - đây là trận động đất mạnh thứ 6 từng được đo lường.

Chính quyền đã ra lệnh sơ tán toàn bộ dân số thị trấn, khoảng hơn 2.500 người, đến những khu vực cao hơn, cách xa bờ biển. Người dân hiện vẫn an toàn trên vùng đất cao cho đến khi mối đe dọa của sóng thần được loại bỏ hoàn toàn. Các dịch vụ khẩn cấp đang hoạt động ở chế độ báo động cao.

Nguồn: Daily Mail, NHK, Reuters, CNN