Phim kinh dị Việt Nam có đủ dọa khán giả?

Phim kinh dị luôn là một trong những thể loại thu hút khán giả nhất, bởi đơn giản con người ta luôn muốn thấy những thứ mà mình sợ, càng sợ càng muốn xem mà tò mò vốn là thứ bản năng lâu đời nhất của con người. Khán giả cảm nhận được đồng thời cả hai cảm giác sợ hãi và thích thú, thế nên người ta dù sợ, nhưng vẫn thích xem phim kinh dị. 

Về thể loại thì phim kinh dị rất phong phú và được chia làm nhiều thể loại. Trong số đó, hai dòng được khán giả ưa thích và được các nhà làm làm phim phát triển mạnh là kinh dị tâm linh và kinh dị máu me. Kinh dị tâm linh nói về những hiện tượng siêu nhiên, ma quái, mang đến nỗi sợ mà con người không thể lý giải được, những bộ phim nổi tiếng của dòng phim này là The Ring (2002), The Exorcist (1973), Blair Witch Project (1999) hay series Final Destination… hay gần đây có The Conjuring (2013). Kinh dị máu me thường đề cập đến những tên sát nhân giết người không ghê tay, có thể kể đến như Scream (1996), Halloween (1978) hay series Saw… Tùy theo sở thích mà người ta chọn thể loại nào. Văn hóa phương Đông thường ưa chuộng dòng kinh dị tâm linh, cũng vì vậy mà phim kinh dị Việt Nam chủ yếu đi theo dòng phim này.

Đến với phim kinh dị, người xem chủ yếu muốn thưởng thức cảm giác được nỗi sợ hãi xâm chiếm. Có thể dễ dàng nhận ra điều đó khi người ta hỏi nhau về một bộ phim kinh dị mới, “Nó có sợ không hay có ghê lắm không?”, rồi sau đó mới nói đến chuyện nội dung phim có hay không. Bởi những cảm xúc khi đối diện với nỗi sợ hãi một phần nào đó tạo ra sự phấn khích. Cho nên trong phim kinh dị, các nhà làm phim hiện đại thường hay sử dụng một phủ pháp phổ biến là "hù dọa" để tạo ra được nỗi sợ hãi ở trong phim.

Để tạo ra tình huống "hù dọa" hiệu quả thì âm thanh, ánh sáng và góc quay là những công cụ để nhà làm phim làm người xem "rợn tóc gáy". Những đoạn nhạc réo rắt hay trầm bổng góp phần tạo nên không khí “tiền hù dọa”, sau đó khi màn hù dọa chính được tung ra thì âm thanh thay đổi đột ngột khiến khán giả giật mình. Ánh sáng cũng góp phần không nhỏ, những nhân vật thường xuất hiện ở trong những bối cảnh ánh sáng mập mờ với yếu để tạo ra sự căng thẳng. Những góc quay đặc trưng của phim kinh dị cũng là một yếu tố quan trọng, quay cận (tạo cảm giác căng thẳng), quay nghiêng (tạo cảm giác bất ổn), quay thấp (tạo cảm giác sợ hãi). Bên cạnh đó, cách quay "found footage" đang được ưa chuộng; tức là dùng handycam quay ở góc nhìn thứ nhất để tạo cảm giác rung, gây hoảng loạn, cấp bách. Tuy nhiên việc lạm dụng nhiều thủ pháp "hù dọa" biến những bộ phim kinh dị trở nên hời hợt vì người xem chỉ giật mình chứ không tạo ra được cảm giác sợ hãi ám ảnh. Những bộ phim kinh dị dở tệ trong năm như Annabelle, Ouija hay The Quiet Ones là kết quả của việc sử dụng quá nhiều trường đoạn "hù dọa" vô duyên.

Hãy nhắc lại một vài phim kinh dị được làm trong khoảng 5 - 7 năm trở lại như là Mười, Khi Yêu Đừng Quay Đầu Lại, Lời Nguyền Huyết Ngải, Cột Mốc 23, Giữa Hai Thế Giới… tất cả đều mang yếu tố tâm linh trong đó. Nội dung phim có sáng tạo nhưng đa số đều được đánh giá là thất bại trong việc dọa khán giả, thậm chí một bộ phim được đánh giá khá tốt là Giao Lộ Định Mệnh cũng dính phải mác đạo phim Hollywood. 

Những bộ phim kể trên không được lòng khán giả bởi lý do cách diễn đạt phim kém, thủ pháp hù dọa không sáng tạo, tạo hình các nhân vật không mấy ấn tượng. Đặc biệt là mức độ kinh dị chưa tới, như Khi Yêu Đừng Quay Đầu Lại có một câu chuyện khởi đầu khá tốt nhưng càng về cuối càng nhạt dần và không có gì bất ngờ ngoài hụt hẫng. Lời Nguyền Huyết Ngải cũng vậy, thêm Cột mốc 23 nội dung khá lưng chừng. Không ngạc nhiên khi khán giả không mấy hào hứng với dòng phim này và đa số các phim đều lỗ.

Victor Vũ có lẽ là cái tên đáng được nhắc đến đầu tiên ở dòng phim này. Sau Giao Lộ Định Mệnh đầy tranh cãi thì anh làm Scandal, một bộ phim không hẳn là kinh dị, nó chỉ mang chút hơi hướng đó nhưng lại bất ngờ thành công bởi câu chuyện phim hấp dẫn, bất ngờ, diễn xuất của các diễn viên tốt và những màn gây sợ ấn tượng. Một cái tên khác là Ngôi Nhà Trong Hẻm, được đánh giá khả quan nhưng các yếu tố tâm linh chưa mạnh và câu chuyện phim cũng thiếu sáng tạo. 

Năm 2014 là năm bùng nổ của phim kinh dị Việt, khi có khá nhiều phim ra rạp, nhất là cú nổ hồi đầu năm với Quả Tim Máu, cũng vẫn được đạo diễn bởi cái tên quen thuộc Victor Vũ. Phim đạt kỷ lục doanh thu cho dòng phim này là một thành công ngoài mong đợi. Quả Tim Máu có đủ các yếu tố để thu hút khán giả: một câu chuyện hay, nhiều lắt léo, dàn diễn viên đẹp, diễn tốt, những cảnh quay đẹp, âm thanh ánh sáng hỗ trợ hoàn hảo và đặc biệt là những màn hù dọa khán giả ấn tượng. Khuôn mặt đầy máu bất ngờ xuất hiện hay là những bóng ma lảng vảng, cộng thêm nữa là nỗi ghê sợ tội ác và yếu tố hài hước... tất cả tổng hòa nên một bộ phim thành công.

Đoạt hồn được giới thiệu hồi giữa năm, và cũng nhanh chóng thu hút khán giả xem phim, nhất là những người ưa thích dòng phim này. Phim này đúng chất kinh dị nhất của điện ảnh Việt cho đến lúc này, được đạo diễn bởi Hàm Trần nên phong cách phim có hơi khác, nặng đô hơn, sợ hãi hơn, cuốn hút hơn. Nhịp phim nhanh cùng những pha hù dọa gấp gáp khiến khán giả phải giật mình. Tuy nhiên, phim hơi tham khi đưa vào quá nhiều thông điệp và lê thê đoạn giữa nên làm giảm mất giá trị kinh dị. Ngoài ra, do vấn đề kiểm duyệt nên cũng có một kết thúc dễ khiến người xem ngơ ngẩn.

Scandal 2 và Mất Xác, hai bộ phim cùng chung một đề tài về bác sỹ thẩm mỹ bệnh viện Cát Tường. Tuy nhiên, lại ở hai thái cực khác nhau, một phim được yêu thích và một phim chẳng ai quan tâm. Một ví dụ minh họa cho thấy, cùng một nội dung nhưng cách thể hiện sẽ mang đến những kết quả khác nhau. Scandal 2 là một bước tiến nữa của Victor Vũ, đậm chất kinh dị hơn những phim trước, hù dọa nhiều hơn, tạo hình ghê rợn hơn, thủ pháp gây sợ mạnh và bất ngờ hơn, có lẽ khán giả sẽ cảm thấy ám ảnh bởi cảnh tượng nam chính bóp cổ cái xác chết nhưng nó lại ngồi bên cạnh cười ngặt nghẽo. Không lạ khi Scandal 2 lại tiếp tục hút khách bởi câu chuyện hấp dẫn và khán giả xem cảm thấy sợ sệt.

Mới nhất là Chung Cư, nhưng không như kỳ vọng, phim không có đột phá và chất lượng chưa được tốt do cóp nhặt nhiều từ các phim khác những thủ pháp gây sợ hãi. Chung Cư chỉ là một bộ phim kinh dị có chất lượng ở mức tạm được. 

Nhìn chung, phim kinh dị Việt trong thời gian gần đây đã tiến bộ rõ rệt, hù dọa tốt chứ không phải nửa vời như các phim trước đó. Tất nhiên, với những khán giả là fan của phim kinh dị có thể vẫn chưa thấy thỏa mãn nhưng nó đã đáp ứng được đại đa số người xem. Sự thành công của Quả Tim Máu, Đoạt Hồn và Scandal 2 là tín hiệu đáng mừng cho dòng phim này.

Dù đã có nhiều khởi sắc nhưng công bằng mà nói thì phim kinh dị Việt vẫn còn có khá nhiều hạn chế, một trong những rào cản lớn chính là vấn đề kiểm duyệt. Các đạo diễn luôn cố gắng lách hết mức có thể để vượt qua rào cản này và vì vậy làm giảm đi phần nào tính sáng tạo, mức độ hù đọa và hạn chế đề tài của phim. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất để tạo ra những bộ phim kinh dị hay vẫn là trình độ của nhà làm phim.

Những câu chuyện dựa trên những truyền thuyết quen thuộc hoặc những sự kiện có thật luôn có khả năng thu hút cao (Scandal 2 là một ví dụ). Việc dùng chất liệu có thật đã quá quen thuộc với các phim kinh dị trên thế giới nhưng ở Việt Nam vẫn còn ít. Đây cũng có thể là một hướng đi nhiều triển vọng. 

Khán giả vào rạp xem phim kinh dị luôn muốn được sợ hãi một cách thật sự, nghĩa là thấy nổi da gà, kinh ngạc hoặc ghê rợn. Thủ pháp gây sợ cũng nên biến đổi, tránh đi vào lối mòn và học hỏi những bộ phim kinh dị thành công của Hollywood cũng như của Hàn và Nhật. Các nhà làm phim Việt Nam nên cải biến nó cho phù hợp với văn hóa Việt, không ít thì nhiều sẽ tăng mức độ thành công trong việc hù dọa khán giả.

Một dòng phim cơ bản, có khả năng thu hút khán giả cao nhưng chưa được chú trọng mấy ở Việt Nam. Khi khán giả dường như quá quen thuộc với dòng phim hài nhảm dễ xem dễ quên thì dòng phim kinh dị là một hương vị mới, một món ăn lạ. Nhưng khán giả Việt, cả chuyên và không chuyên đều có yêu cầu cao đối với một bộ phim kinh dị, nếu không đảm bảo được mức độ sáng tạo thì sẽ không thể thành công. Nỗi sợ hãi đôi khi dễ đến nhưng cũng có khi khó chạm được. Đã có những bộ phim tạm gọi là thành công trong thời gian gần đây thì có lẽ sắp tới sẽ có thêm những bộ phim khác làm được điều đó. Phim kinh dị vốn là món ăn ngon không bao giờ chán.