Năm 1939, Liên hoan phim Cannes lần đầu tiên dự kiến diễn ra từ ngày 1 đến ngày 30 tháng chín, nhưng đúng ngày khai mạc, Đức quốc xã đã tấn công Ba Lan, mở màn cho Chiến tranh thế giới thứ 2, không lâu sau đó Anh và Pháp cũng tham chiến, Liên hoan phim Cannes từ đó bị hoãn vô thời hạn.
Một năm sau khi Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, tức năm 1946, Liên hoan phim Cannes lần đầu được tổ chức nhờ sự giúp đỡ của Liên đoàn Lao động Pháp. Vào thời gian đầu, Liên hoan phim gặp rất nhiều khó khăn về tài chính (nguyên nhân chính dẫn đến năm 1948 và 1950 Cannes không được tổ chức), cùng với đó là sự cạnh tranh gay gắt từ các liên hoan phim khác. Để tránh sự cạnh tranh từ các liên hoan phim khác, đặc biệt là Venice, từ năm 1951, thời gian tổ chức Cannes đã được lùi xuống. Cũng từ đó mà Liên hoan phim được tổ chức vào tháng năm, thời điểm này hằng năm cũng chính là lúc thành phố Cannes nhộn nhịp nhất.
Những điều thú vị ít ai biết về Liên hoan phim Cannes:
1. Năm 1978, Cannes đã cho thành lập giải thưởng mới Caméra d’Or (Máy quay vàng) để trao cho phim đầu tay xuất sắc nhất được lựa chọn bởi một Hội đồng giám khảo riêng. Ngoài ra, Cannes còn thành lập sự kiện Un Certain Regard (Một cách nhìn khác) – giải thưởng dành cho đạo diễn trẻ, tác phẩm có ý tưởng mới.
Đạo diễn người Singapore Trần Triết Nghệ thắng giải Máy quay vàng với “Ilo Ilo” năm 2013
2. Năm 1993,
Mùi Đu Đủ Xanh của đạo diễn người Pháp gốc Việt
Trần Anh Hùng đã đem về cho vị đạo diễn giải Caméra d’Or (Máy quay vàng) ở Cannes nhưng tác phẩm mang “quốc tịch Pháp”. Đây cũng chính là tác phẩm duy nhất của điện ảnh Việt Nam lọt vào danh sách đề cử cuối cùng của Oscar ở hạng mục “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”. Và tất cả những điều trên, đều là chuyện của hơn hai thập kỷ trước.
Đạo diễn Trần Anh Hùng
3. Quan niệm về màn ra mắt ấn tượng với những bộ cánh lộng lẫy và sang trọng đều đã bị The Expendables 3 “đạp đổ” vào năm 2014, khi họ đến dự Liên hoan phim bằng con xe bọc thép siêu ngầu. Cũng tại Cannes năm 2014, hãng DreamWorks cũng rất táo bạo khi mang chú rồng Răng Sún (Toothless) trong How to Train Your Dragon 2 từ phim ảnh ra ngoài đời thực.
Dàn siêu sao đang tạo dáng trên chiếc xe bọc thép
Nữ diễn viên Cate Blanchett cùng Toothless (Răng Sún) trên thảm đỏ Cannes
4. Giai đoạn đầu, giải thưởng cao quý nhất của Cannes là Grand Prix (Giải thưởng lớn), nhưng từ năm 1955, Palme d’Or (Cành cọ vàng) mới là giải thưởng mà mọi tác phẩm đều hướng đến (trừ quãng thời gian 1964-1974 khi Grand Prix được Liên hoan phim khôi phục vị thế).
Giải thưởng cao quý nhất Cannes – Palme d’Or (Cành cọ vàng)
5. Danh hiệu cao quý nhất Cannes là Cành cọ vàng, vốn chỉ được trao cho Bộ phim xuất sắc nhất cũng có một số ngoại lệ thú vị. Năm 1979, cả hai bộ phim The Tin Drum và Apocalypse Now được chấm ngang điểm, cuối cùng cả hai đồng được trao giải Cành cọ vàng. Gần đây nhất là vào năm 2013, khi Cành cọ vàng lần đầu tiên không chỉ được trao cho đạo diễn Abdellatif Kechiche mà còn được trao cho hai nữ diễn viên Léa Seydoux và Adèle Exarchopoulos với bộ phim gây nhiều tranh cãi Blue Is the Warmest Color.
Bộ ba bên cạnh danh hiệu cao quý
6. Cũng tại Liên hoan phim năm 1955 mà một mối tình Hoàng gia giữa hoàng tử Rainier của Monaco và nữ diễn viên huyền thoại Grace Kelly đã nảy nở. Họ kết hôn chỉ một năm sau đó và Grace Kelly đã sinh ba người con cho gia tộc hoàng gia trước khi qua đời vì tai nạn.
Nữ diễn viên huyền thoại tại Cannes 1955
7. Gần 60 năm sau khi hoàng tử Rainier và nữ diễn viên Grace Kelly trao duyên ở Cannes 1955, tác phẩm dựa trên những sự kiện có thật về Công nương Grace Kelly mang tên Grace of Monaco có sự tham gia của “Thiên nga Úc”
Nicole Kidman đã được Cannes chọn làm tác phẩm mở màn Cannes 2014, nhưng điều mà bộ phim nhận được chỉ là những lời nhận xét tiêu cực từ giới phê bình và sự chê trách từ chính gia đình Công nương, khi các con của bà cho rằng bộ phim hoàn toàn hư cấu, không mô tả chính xác những sự kiện liên quan đến mẹ của họ.
Poster “Grace of Monaco” với sự tham gia của Nicole Kidman
8. Một điều tưởng như hy hữu đã xảy ra ở Cannes năm 1993, khi nam diễn viên Hồng Kông Trương Quốc Vinh đã được một thành viên trong Hội đồng giám khảo bầu cho cả hai hạng mục “Nam diễn viên xuất sắc nhất” và “Nữ diễn viên xuất sắc nhất” cho vai diễn trong bộ phim Farewell My Concubine (Tên tiếng Việt: Bá Vương biệt cơ). Đây là điều chưa từng có trong lịch sử Liên hoan phim Cannes.
Trương Quốc Vinh (bên trái) trong “Farewell My Concubine”
9. Nữ đạo diễn đầu tiên được trao giải Cành cọ vàng là Jane Campion với bộ phim The Piano (1993). Còn nữ chủ tịch đầu tiên của Hội đồng giám khảo Liên hoan phim là nữ diễn viên người Mỹ Olivia de Havilland.
Đạo diễn Jane Campion và diễn viên Olivia de Havilland
10. Một trong những cột mốc quan trọng nhất của Cannes là vào năm 1947, khi Liên hoan phim quy định về việc các thành viên Hội đồng giám khảo phải đến từ các quốc gia khác nhau nhằm đảm bảo tính công bằng, mà sau này quyết định đó đã trở thành nguyên tắc của Liên hoan phim.
Hội đồng giám khảo Cannes năm 2013
11. Năm 2013, điện ảnh Campuchia đã thắng giải Un Certain Regard (Một cách nhìn khác) trong sự nể phục của nhiều người với tác phẩm The Missing Picture (Tên tiếng Pháp: L’image manquante). Chính chiến thắng này cùng với thành công của tác phẩm ở nhiều Liên hoan phim, lễ trao giải danh giá khác đã đưa tên tuổi đạo diễn người Campuchia Rithy Panh lên một tầm cao mới. Một điều đáng tiếc là “Giấc mơ Oscar” của Campuchia đã không thành hiện thực vào năm 2014 khi những ứng viên năm đó quá đẳng cấp.
12. Tại Cannes 1998, Liên hoan phim cho thành lập quỹ Cinéfondation nhằm hỗ trợ việc làm phim trên thế giới cũng như giúp các nhà điện ảnh trẻ tạo dựng danh tiếng. Hằng năm, Cinéfondation đưa các đạo diễn từ nhiều nước trên thế giới tới làm việc tại Paris, hỗ trợ họ về kịch bản và tài chính cũng như tạo điều kiện cho các nhà điện ảnh này tới xem miễn phí tại nhiều rạp phim của Paris.
13. Từ năm 2002, Liên hoan phim quốc tế (Festival international du film) bắt đầu lấy tên chính thức là Liên hoan Cannes (Festival de Cannes), tên gọi vốn đã được sử dụng quá phổ biến từ trước đó.
Poster chính thức của Cannes lần thứ 68
Liên hoan phim
Cannes 68 sẽ khai mạc vào ngày 13 và bế mạc vào ngày 24 tháng năm với anh em nhà Coen là Joel và Ethan trong vai trò chủ tịch Hội đồng giám khảo.