Chỉ trong gần 60 năm, Thổ Nhĩ Kỳ đã trải qua 4 cuộc đảo chính lớn
Do hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ cho phép quân đội được can thiệp vào chính trị nên họ đã không ít lần đảo chính để lật đổ chính quyền và bảo vệ chủ nghĩa của mình.
Khi cuộc khủng bố tại thành phố Nice, Pháp còn chưa kịp lắng xuống thì mới đây, người ta lại bàng hoàng khi chứng kiến khung cảnh đẫm máu từ cuộc đảo chính diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên Thổ Nhĩ Kỳ phải trải qua 1 cuộc đảo chính. Trên thực tế, trong 56 năm trở lại đây, Thổ Nhĩ Kỳ đã phải trải qua tổng cộng 4 cuộc đảo chính lớn.
Cuộc đảo chính năm 1960
Do gặp nhiều bất đồng trong quan điểm nên quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã quyết định lật đổ chính quyền.
Đây là cuộc đảo chính đầu tiên của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Khi đó, đảng cầm quyền của Thủ tướng Adnan Menderes và Tổng thống Celal Bayar đã quyết định mở lại các nhà thờ Hồi Giáo, trường học và cho phép dân chúng được cầu nguyện bằng tiếng Ả Rập thay vì tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Hành động này đã vấp phải sự phản đối của nhiều bên liên quan cùng lực lượng quân đội.
Khi mâu thuẫn đạt đến đỉnh điểm, quân đội nước này đã đứng lên lật đổ chính quyền để bảo vệ chủ nghĩa của mình. Đảo chính thành công, Thủ tướng Adnan Menderes, Tổng thống Celal Bayar cùng nhiều thành viên nội các chính phủ bị bắt giữ và xét xử.
Cuộc đảo chính những năm 1970s
Dù đã trải qua một cuộc đảo chính trước đó nhưng tình hình Thổ Nhĩ Kỳ vẫn không mấy khả quan.
Hơn 10 năm từ cuộc đảo chính đầu tiên, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục rơi vào tình trạng bất ổn. Khủng hoảng kinh tế, tiền tệ mất giá đã khiến nhiều vụ biểu tình nổ ra. Điều đó đã trở thành động lực cho quân đội nước này đảo chính thêm một lần nữa. Dưới sức ép của tướng Memduh Tagmac, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ khi đó là ông Suleyman Demirel đã bị ép từ chức. Từ đó, quân đội bắt đầu nắm quyền giám sát cho loạt chuyển tiếp trong chính phủ tới nhiều năm sau này.
Cuộc đảo chính năm 1980
Cuộc đảo chính năm 1980 đã giúp kinh tế và chính trị Thổ Nhĩ Kỳ có phần khởi sắc hơn.
Sau khi cuộc lật đổ thứ hai kết thúc, tình hình chính trị và kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ cũng không mấy khả quan. Vì thế, quân đội đã thẳng thắn tuyên bố trên sóng truyền hình vào tháng 8/1980 về việc tiếp tục tiến hành đảo chính và sớm thiết quân luật. Theo đó, toàn bộ chính quyền hiện tại bị ép tan rã, đồng thời hiến pháp mới cũng được ban bố và áp dụng. Những thay đổi này đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ trở nên ổn định hơn nhưng vẫn có hàng ngàn người bị bắt giam và hành quyết.
Vong lục quân sự năm 1996
Đây không hẳn là một cuộc đảo chính, nó được gọi là vong lục quân sự. Sau khi đảng Phúc Lợi cầm quyền chính thức lên ngôi vào năm 1996, quân đội đã đưa ra nhiều kiến nghị trong việc thay đổi chính sách phát triển. Cụ thể, họ yêu cầu chính quyền phải đóng cửa các trường học bắt sinh viên đeo mạng che mặt và chương trình giáo dục 8 năm cũng nên bãi bỏ. Không chỉ vậy, quân đội còn ép Thủ tướng Necmettin Erbakan phải từ chức rồi lập ra một chính quyền lâm thời mới. Tuy nhiên, tới năm 1998, đảng này cũng bị họ tước hết quyền lực.
(Nguồn: Daily Mail)
