Bàn thờ là nơi linh thiêng trong mỗi gia đình Việt Nam, nơi thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên và các vị thần linh. Vào dịp cuối năm, các gia đình thường thực hiện nghi thức rút (tỉa) chân hương và vệ sinh bàn thờ để chuẩn bị đón năm mới. Việc này không chỉ giúp không gian thờ cúng trở nên gọn gàng, sạch sẽ mà còn là một nghi thức tâm linh quan trọng để gia đình đón Tết an lành, may mắn.
Việc rút chân hương được thực hiện vào những ngày cuối năm, thường là từ ngày 23 tháng Chạp sau lễ tiễn ông Táo về trời Tuy nhiên, tùy vào điều kiện và thói quen mỗi gia đình, nghi lễ này có thể thực hiện từ ngày 23 đến 30 tháng Chạp. Để đón năm mới 2025 may mắn, gia chủ có thể lựa chọn các ngày tốt như 18, 19, 20, 22, 25, 26 tháng Chạp để thực hiện công việc này.
Ngoài ra, bạn cũng có thể làm việc này vào các ngày rằm hoặc mùng 1 Âm lịch, tùy theo điều kiện và quan niệm riêng của gia đình. Những khung giờ tốt để tiến hành việc này là từ 8h đến 11h55 hoặc từ 13h đến 17h55. Gia chủ cần tránh thực hiện nghi thức này vào lúc 12h hoặc 18h.
Bạn cần chuẩn bị các vật dụng cần thiết như:
Lưu ý: Cần rửa tay sạch sẽ và ăn mặc chỉnh tề trước khi thực hiện nghi lễ để thể hiện sự tôn kính.
Sau khi chuẩn bị đủ các vật dụng, bạn thắp một nén nhang và đọc bài khấn để xin phép tổ tiên, thần linh về việc dọn dẹp bàn thờ. Điều này thể hiện sự tôn trọng và tránh làm xáo trộn sự yên bình nơi thờ tự.
Sau khi nhang cháy được một phần, bạn có thể bắt đầu rút bớt chân hương. Hãy giữ lại một số lượng chân hương lẻ như 3, 5 hoặc 7 chân trong bát hương, tùy theo phong tục của gia đình. Các chân hương đã rút nên được đặt gọn gàng trên khay và sau đó mang đi hóa (đốt) ở nơi sạch sẽ. Tro sau khi hóa chân hương có thể rải xuống sông, suối hoặc bón cho cây cối.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con xin tấu lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con xin tấu lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con xin tấu lạy Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Thổ thần, Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con xin tấu lạy các cụ tổ tiên nội – ngoại, chư vị tiên linh.
Tín chủ con là... trú tại...
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, tín chủ con tự xét thấy bản thân mình chưa được chu toàn nên để ám hương có chút bụi bẩn, có chút chưa được thanh tịnh, xanh yên.
Tín chủ con kính cáo với các chư vị gia tiên chọn được ngày lành tháng tốt hôm nay, xin cho phép tín chủ chúng con được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm nhất, kính mong chư vị chứng giám và gia hộ.
Mong các vị tạm ẩn tạm lánh, độ cho chúng con lau dọn được khang trang mỹ hảo cho hương án được an chính vị, cho phần âm được an yên, cho gia cư được lạc thổ, cho cung tài không động, cung lộc không hao, xin chư vị gia tiên phù hộ.
Tín chủ con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành, nếu có bất cứ điều gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Sau khi rút chân hương, bạn bắt đầu lau dọn bàn thờ. Dùng khăn sạch thấm nước rượu gừng hoặc nước thơm đã chuẩn bị để lau bát hương, chân đèn, lọ hoa và các vật dụng khác trên bàn thờ. Tránh di chuyển bát hương quá nhiều để không làm xáo trộn sự ổn định về mặt tâm linh. Bàn thờ cũng cần được lau sạch bụi và thay nước mới cho lọ hoa và chén nước cúng. Tuyệt đối không dùng nước lạnh hoặc các loại hóa chất tẩy rửa mạnh vì có thể làm mất đi sự linh thiêng.
Sau khi vệ sinh, cần sắp xếp lại bát hương, bài vị và đồ thờ cúng một cách ngay ngắn. Nếu cần thay trái cây, hãy chọn loại tươi mới, thơm ngọt để tăng thêm sinh khí cho bàn thờ.
Trong quá trình thực hiện, hãy giữ tâm trạng trang nghiêm, tránh nói cười lớn tiếng. Không làm rơi vãi đồ thờ cúng và luôn đảm bảo mọi thứ được đặt lại đúng vị trí ban đầu. Nếu bạn không chắc chắn về phong tục, hãy tham khảo ý kiến của người lớn tuổi trong gia đình hoặc các chuyên gia phong thủy.
Sau một năm cúng bái, chân hương trong bát hương sẽ dần tích tụ, khiến không gian trở nên chật chội và khó khăn trong việc cắm hương mới. Điều này làm bát hương trở nên rườm rà, không còn phù hợp với yêu cầu về sự gọn gàng, sạch sẽ của không gian thờ cúng. Theo phong thủy, bàn thờ là nơi tụ khí của gia đình, có ảnh hưởng sâu sắc đến tài lộc và vận may của gia chủ. Nếu chân hương quá nhiều, nó có thể làm giảm vận khí và ảnh hưởng đến sự thuận lợi trong công việc cũng như cuộc sống.
Theo quan niệm phong thủy, bàn thờ không chỉ là nơi thờ cúng tổ tiên mà còn là không gian linh thiêng để tụ khí. Vì vậy, việc vệ sinh bàn thờ cuối năm không chỉ giúp không gian trở nên trang nghiêm, mà còn giúp gia chủ xua đuổi tà khí, đón nhận tài lộc và may mắn trong năm mới.
Việc rút bớt chân hương và vệ sinh bàn thờ không chỉ là việc làm thường niên mà còn là cách để bạn bày tỏ lòng thành kính và mong ước sự bình an cho gia đình. Hy vọng với những hướng dẫn trên, bạn sẽ thực hiện đúng cách và trọn vẹn ý nghĩa.