Bác sĩ Trương Hữu Khanh: Dùng oxy tại nhà - 2 cách nghĩ đáng lo

Đã có người nồng độ oxy trong máu (SpO2) tụt mà không dám thở oxy tại nhà dù có sẵn, chỉ vì sợ nguy hiểm. Điều đó không đúng. Ngược lại, tiếp cận với oxy rồi mà buông luôn, không cố gắng tập thở, tập nằm đúng tư thế, cũng không nên.

Khi bệnh nhân Covid-19 trở nặng, bắt đầu khó thở, SpO2 tụt, điều đầu tiên là báo với y tế. Nếu có thể tiếp cận với y tế, có thể đi bệnh viện thì chắc chắn nên đi. Nhưng nếu sự quá tải làm bạn chậm tiếp cận được với y tế mà bên cạnh có sẵn nguồn oxy hay có người mang bình oxy, máy tạo oxy đến, đừng ngại sử dụng.

Nếu y tế địa phương chưa kịp xuống, hãy gọi cho các đường dây tư vấn: tổng đài 1022, tổng đài của các trường đại học, các bác sĩ nhận tư vấn miễn phí... Nên có một bác sĩ để hướng dẫn bạn sử dụng nguồn oxy đó có hiệu quả: điều chỉnh máy ra sao, bao nhiêu lít/phút, cách theo dõi song song giữa đồng hồ oxy và chỉ số SpO2 thế nào... Ví dụ bạn đang có máy tạo oxy mà chỉ vặn có 1 lít/phút thì sẽ không đủ cho một người lớn, thở hoài SpO2 cũng không lên, vẫn mệt.

Không có chuyện thở oxy khi SpO2 tụt sẽ gây ngộ độc. Người ta chỉ bàn chuyện "quá liều" đối với các trường hợp trẻ sơ sinh cần hỗ trợ oxy hoặc một người nào đó đang khỏe mạnh tự dưng đem oxy về thở cả tháng thì có thể có hại. Bệnh này toàn người lớn cần hỗ trợ oxy vì trẻ con bệnh thường rất nhẹ nên không cần bàn, không cần lo.

Cũng không nên nghĩ có oxy thở là xong rồi, SpO2 sẽ tự lên. Dù đã tiếp cận được với oxy, bạn vẫn phải tự cố gắng tập thở, kết hợp với các tư thế nằm sấp cải thiện oxy phổi. Bởi lẽ chính việc tập thở, các tư thế nằm cũng là cách để bạn tự cải thiện chỉ số SpO2. Không cần tháo oxy ra khi tập thở. Cứ bình tĩnh tập từ từ, không cần quá vội, có khi mới tập hít quá mạnh sẽ bị ho nặng. Nhiều trường hợp không tiếp cận được nguồn oxy, chưa nhập viện được mà nhờ chịu khó tập thở, tập nằm sấp theo các tư thế được hướng dẫn, chỉ số SpO2 cũng dần phục hồi.

Cho dù bạn có đi bệnh viện đi nữa, bác sĩ cũng sẽ yêu cầu bạn phải vận động, phải tập thở, phải trở mình theo các tư thế đó.

Khi thấy ổn định rồi, tạm hết mệt rồi vẫn phải giữ liên lạc với bác sĩ điều trị, vẫn phải cố liên lạc với y tế nếu họ vẫn chưa tiếp cận bạn. Qua một cơn, bạn chưa chắc an toàn. Khi nào hết bệnh hẳn rồi mới an toàn.