Khi còn bé, Vernon Kwek thường nghe mẹ ru bằng một làn điệu tiếng Trung.
"Na li die dao, na li pa," anh nhắc lại. Nó có nghĩa là hãy tự mình đứng lên nếu vấp ngã.
Lời khuyên này đã giúp Vernon Kwek đứng vững hơn 20 năm về trước, khi anh khiến công ty dịch vụ vệ sinh của mình phá sản vì lối sống trác táng. "Tôi đã tự nhốt mình trong phòng và khóc ròng rã 5 ngày liền," anh nhớ lại.
Sau đó, anh đã nộp đơn xin phá sản, bắt đầu lại trong vai trò giám sát viên vệ sinh với mức lương chỉ 1.300 SGD/tháng, khác xa với số tiền 25.000 SGD thời còn làm sếp.
Anh dành 2 thập kỷ tiếp theo để lấy lại những gì đã mất. Trong quá trình đó, anh cũng gặp nhiều khó khăn, bao gồm 4 tháng ngồi tù vì thuê lao động nước ngoài bất hợp pháp.
Ngày hôm nay, người đàn ông 48 tuổi này đã được hưởng trái ngọt. Giờ anh đang là tổng giám đốc Primech Service & Engineering - một công ty dịch vụ vệ sinh có gần 3.000 nhân công, với doanh thu 80 triệu SGD/năm.
Bỏ học năm 14 tuổi để theo đuổi đam mê dọn vệ sinh
Cuộc hành trình của Vernon Kwek chẳng khác nào một bộ phim truyền hình, bắt đầu khi anh bỏ học năm 14 tuổi.
"Ngày ấy, cha tôi làm chủ cửa hàng thực phẩm của ông nội, cung cấp lương thực cho quân đội Anh," anh nói.
Sau khi quân Anh rút khỏi Singapore vào những năm 70, cửa hàng bị bán. Cả nhà Vernon Kwek chuyển về một nhà trọ nhỏ hơn, sống gần ông bà nội.
Không phù hợp với việc học hành, Vernon Kwek cũng chẳng có tham vọng gì ngày bé.
"Nhưng tôi từng nhớ Thủ tướng Lý Quang Diệu từng nói, ông luôn muốn Singapore trở thành một thành phố sạch đẹp. Tôi đã rất hứng thú với điều này, vì nơi tôi sống quá bẩn."
Sau này khi nhìn lại, anh nhận ra ngành vệ sinh chính là định mệnh đời mình.
Trong một lần đọc báo, Vernon Kwek tìm thấy quảng cáo tuyển giám sát viên của một công ty dọn dẹp vệ sinh. Vậy là anh nói lại với bố - người vừa mới mất việc.
"Tôi bảo cha gọi số đó. Một tuần sau, ông ấy về nhà trên một chiếc xe máy. Hóa ra, họ đã nhận ông vào làm việc, trả cho ông 650 SGD/tháng và còn cho ông xe máy."
Không lâu sau, cha đưa Vernon Kwek đi cùng để giúp vào cuối tuần, trả cho anh 15 SGD/ngày để dọn dẹp văn phòng và toilet trong các tòa nhà. "Số tiền rất hậu hĩnh nên tôi cũng thích. Cha tôi thường mang dụng cụ dọn dẹp về nhà và hướng dẫn tôi cách sử dụng chúng", anh kể lại.
Nhờ sự tháo vát của mình, Vernon Kwek đã phát hiện ra quản lý của các công ty dọn dẹp vệ sinh có thể kiếm được 1.700 USD/tháng, nhiều hơn kỹ sư mới ra trường 200 SGD. "Tôi tự nhủ mình phải làm việc chăm chỉ để kiếm nhiều tiền hơn. Lúc đó, tôi rất quyết tâm."
Vì không thích trường học, Vernon Kwek đã bỏ học từ năm cấp hai. Cha anh rất tức giận và cấm anh làm vậy.
"Thế là tôi trốn khỏi nhà", anh cười và nói.
Vernon Kwek khi còn bé.
Trong gần 2 tháng, anh làm đủ mọi công việc kỳ quặc, sống nhờ nhà bạn hoặc ngủ trong nhà kho. "Tôi sẽ về nhà để lấy quần áo sạch khi cha đi làm. Một hôm, khi tôi gọi về nhà, mẹ nói: ‘Cha nói nếu con muốn làm việc, hãy làm với ông ấy’," anh nhớ lại.
Ở tuổi 14, chàng trai Vernon Kwek trở thành nhân viên dọn dẹp vệ sinh toàn thời gian với mức lương 430 SGD/tháng. Ấn tượng với sự tháo vát và tinh thần ham học hỏi của Vernon Kwek, công ty đề bạt cậu thành giám sát viên chỉ 6 tháng sau đó.
"Tôi hỏi người quản lý liệu ông ấy có chắc không. Cha tôi chỉ được làm giám sát viên khi đủ 40 tuổi. Còn tôi mới 14. Nhưng ông ấy bảo: "Đừng lo. Cậu có gien của bố. Ông ấy có phẩm chất lãnh đạo, và cậu cũng vậy."
Không lâu sau, công ty chuyển Vernon Kwek tới Shenton Way. "Ngày đó, được làm việc ở Shenton Way là một vinh dự. Lương tôi tăng lên 800 SGD, còn bố tôi được 1.050", anh cho biết. Khi nhìn thấy Vernon Kwek dọn dẹp văn phòng và toilet, một số giám đốc làm việc ở đây đều khuyên: "Cậu không thuộc về đây. Cậu nên đi học trở lại."
Anh chỉ đáp lại bằng một câu ngạn ngữ Trung Quốc: "Hang hang chu zhuang yuan" (hành hành xuất trạng nguyên) - có nghĩa là ngành nghề nào cũng có người giỏi, làm nghề nào yêu nghề ấy, chỉ cần có quyết tâm ắt sẽ làm nên nghiệp lớn.
"Tôi đã học được rất nhiều, đặc biệt là về kỷ luật và giao tiếp", Vernon Kwek cho biết. Ngoài ra, anh cũng đã cải thiện được rất nhiều kỹ năng giám sát và quản lý nhân công, kể cả đối với những người lớn tuổi hơn.
Đào ngũ để gặp bạn gái, nhưng lại bị khinh miệt
Hai năm sau, anh tạm biệt công việc để đi nghĩa vụ quân sự. Khi ấy, anh đang là giám sát viên cao cấp với mức lương 1.100 SGD/tháng. "Đi nghĩa vụ khá thú vị. Nó ngốn của tôi gần 5 năm," Vernon Kwek cho biết.
Thời ở trong quân ngũ, anh thường bị cấp trên khiển trách vì nghỉ quá nhiều để đi chơi với bạn gái. Một ngày nọ, sau một trận nã súng ác liệt, Vernon Kwek vắng mặt mà không xin phép. Khi ấy anh mới nhập ngũ được 4 tháng.
"Khi đó, tôi chẳng nghĩ tới hậu quả. Tôi đã đào ngũ suốt 752 ngày," anh nói. Trong suốt thời gian đó, anh làm vài công việc khác nhau để kiếm sống, bao gồm cả trông coi quán cà phê.
Khi ra tự thú, Vernon Kwek bị kết án 4 tháng tù giam tại trại Queenstown. Sau khi được phóng thích, anh đã hoàn thành hết 20 tháng còn lại nghĩa vụ quân sự.
Tới lúc ấy, cô gái mà Vernon Kwek hẹn hò trước kia đã bỏ rơi anh để chạy theo một sinh viên đại học. "Cô ấy mắng tôi rằng: ‘Anh mãi chỉ là thằng dọn vệ sinh thôi! Tôi chẳng thấy tương lai nào với anh cả’. Thực sự thì tôi phải cảm ơn với cô ấy. Nếu không nhờ những lời này, tôi sẽ không có ngày hôm nay," Vernon Kwek nói. Giờ đây, anh đã kết hôn với một cựu giám đốc hành chính và có 4 đứa con kháu khỉnh.
Sau đó, Vernon Kwek quay trở lại công ty cũ của mình, quyết tâm trở thành con người mới nhằm trả thù bạn gái cũ. Sau khi chăm chỉ làm việc ở vị trí giám sát viên cao cấp trong hơn 1 năm, sếp giao cho anh một nhiệm vụ mới, đó là bắt đầu và điều hành một công ty vệ sinh trong khi họ tái cơ cấu trụ sở.
"Tôi giống như là một nhà thầu phụ vậy", anh Kwek cho biết, anh đã thuê đội ngũ của mình để quản lý các dự án do công ty mẹ đưa ra.
Càng nhiều dự án mà dịch vụ bảo trì Ender xử lý được, người đàn ông này lại kiếm được càng nhiều tiền. "Tôi được nhận toàn bộ số tiền sau khi trừ đi thuế và các chi phí khác. Bởi thế tôi luôn nghĩ cách để kiếm thêm thật nhiều tiền", anh cho biết.
Sự nghiệp đổ bể vì ăn chơi trác táng, đi tù
Vernon Kwek càng quyết tâm làm việc không ngừng nghỉ. Không lâu sau đó, anh kiếm được khoảng 25.000 SGD/tháng - khoản tiền khá lớn đối với một chàng trai 25 tuổi trong những năm 90.
Điều này đã thay đổi suy nghĩ của anh.
Anh thuê người để điều hành mọi thứ. Thay vì tham gia công việc kinh doanh, anh ăn chơi trác táng ở Trung Quốc, Malaysia và Thái Lan.
"Tôi đã chơi với nhóm bạn tồi. Họ muốn tôi tiêu tiền chứ không phải tiết kiệm tiền" Vernon Kwek chia sẻ. Khi ấy anh giàu có tới mức sở hữu một chiếc BMW 318.
Tin tức nhanh chóng đến tai các vị sếp của Vernon Kwek, và họ sau đó đã quyết định lấy lại tất cả các hợp đồng. Những gì Kwek còn lại là hơn 200.000 SGD tiền hóa đơn chưa thanh toán.
Để không bị các chủ nợ kiện, Kwek đành phải đến tìm cha và hỏi vay 20.000 SGD. "Ông ấy hỏi tôi đã nợ bao nhiêu. Khi tôi thú nhận, cha tôi đã bảo: ‘20.000 đô la không giúp được con đâu’," vị CEO này nhớ lại.
Vậy là ở tuổi 26, Vernon Kwek phá sản. Sau khoảng 5 ngày than khóc, anh nhận ra rằng nước mắt chẳng giải quyết được gì. Bởi vậy nên anh đã lùng sục khắp các mặt báo để tìm cơ hội việc làm.
Một công ty vệ sinh đã thuê anh làm giám sát viên, với mức lương 1.300 SGD/tháng. Họ cho anh sử dụng một chiếc xe bán tải đã dùng 18 năm.
Công việc không yêu cầu anh báo cáo tới văn phòng, vì thế Vernon Kwe rất linh hoạt về thời gian. Để tăng thu nhập, anh làm thêm cho một trung tâm mua sắm, với mức lương 1.800 SGD/tháng nhằm giám sát các dịch vụ của nhà thầu.
Vernon Kwek đã làm việc tốt đến mức nhà thầu Jani King đã thuê anh làm đại lý độc quyền, cho anh tham dự một số dự án lớn, trong đó bao gồm một dự án tại khách sạn ở Tanjong Pagar và một dự án khác tại khu chung cư trên đường Farrer.
Chỉ 1 năm sau khi tuyên bố phá sản, anh kiếm lại được một số tiền khổng lồ, lên tới 5 chữ số/tháng. Trong 5 năm tiếp theo, Vernon Kwek - người từng tuyên bố phá sản năm 2006 - đã có thu nhập gấp nhiều lần khi xưa.
Nhờ sự thể hiện xuất sắc này, nhà thầu Jani King thuê Vernon Kwek về làm giám đốc điều hành vài năm sau đó. Vị trí này cho phép anh được tự mình chỉ định nhà thầu phụ.
Mọi thứ diễn ra rất tốt đẹp cho tới năm 2000, khi việc một trong những nhà thầu phụ thuê nhân công nước ngoài bất hợp pháp bị phanh phui. Vì là giám đốc điều hành nên Vernon Kwek cũng bị liên đới.
"Thời ấy, tôi biết ít nhất 15 vị lãnh đạo từ các công ty dọn dẹp vệ sinh khác nhau cũng bị bắt vì cùng tội danh này", anh cho biết.
Tòa tuyên án Vernon Kwek 4 năm tù giam tại trại Tampines - nơi anh quyết định mình sẽ sống tử tế hơn. Khi được phóng thích, anh quay lại làm cho Jani King, nhưng rồi lại rời đi để gia nhập WIS Holdings trong vai trò giám đốc điều hành. Sau gần 10 năm, công ty chuyển Vernon Kwek sang điều hành Primtech - công ty mới được mua lại.
Khi Vernon Kwek mới tiếp quản, Primech chỉ có 200 nhân viên, với doanh thu 500.000 SGD/tháng. Sau 7 năm, công ty đã có 1.500 nhân viên, với doanh thu hơn 3 triệu SGD/tháng. Bên cạnh đó, anh còn là chủ của 2 công ty vệ sinh khác A&P Maintenance Services và Maint-Kleen.
Theo Vernon Kwek, điều giúp anh thành công là kỹ năng thích nghi và tinh thần sẵn sàng làm việc của mình. Là một người chu toàn nên dù đã đi tham gia các khóa kinh doanh và marketing, anh vẫn khiêm tốn nói mình còn phải học hỏi nhiều điều.
"Tôi đọc sách rất nhiều, đặc biệt là sách về nghệ thuật lãnh đạo của John Maxwell," Vernon Kwek cho biết.
Vernon Kwek cũng không hề ngại thuê những người thông minh và tài giỏi hơn mình. Đặc biệt là, anh chưa từng xấu hổ về quá khứ của mình.
"Tôi đã phạm nhiều sai lầm, nhưng chính chúng đã khiến tôi có ngày hôm nay. Tại sao tôi lại thấy xấu hổ cơ chứ?"