Xem phim hài ngày Tết thì có làm sao, miễn là đừng dễ dãi!

Năm 2003, phim Gái nhảy của đạo diễn Lê Hoàng bất ngờ được 12 tỷ đồng doanh thu, chính thức mở ra thời hoàng kim của phim giải trí chiếu rạp Việt Nam từ sau giai đoạn khủng hoảng thập niên 1990. Và rất nhanh sau đó, khái niệm phim Việt mùa Tết cũng được hình thành. Rồi cả những hãng phim cũng mọc lên để phục vụ việc sản xuất phim Việt chiếu Tết mà thành công và đáng nhớ nhất có lẽ là Hãng phim Phước Sang với bộ phim Khi đàn ông có bầu cùng loạt phim vào mỗi năm sau đó.

Bây giờ chúng ta có trung bình 50 phim Việt ra rạp và phát hành mỗi năm, có khi lịch "tắc nghẽn" vào tháng nào đó không phải tháng Tết nhưng Tết vẫn luôn là thời điểm chắc chắn có phim ra mắt. Không chỉ vậy, thể loại phim chiếu Tết cũng đã được định hình chính là phim hài. Có thể là hài - tình cảm hay hài - gia đình, hài - kinh dị, hài - hành động nhưng chắc chắn phải có yếu tố hài thì mới là phim Tết.

Nếu như lúc sơ khai, phim Tết còn có những thể loại đa dạng hơn như tâm lý (Đẻ mướn), giả tưởng (Võ Lâm Truyền Kỳ) thì càng về những năm sau đó, hầu như chỉ toàn phim hài, và mức độ hài còn là kiểu càng ngày càng nhảm, bị đánh giá tệ về chất lượng. Nhớ không lầm thì thành công của Hellô Cô Ba chính là mở đầu của thời kì phim hài nhảm mùa Tết lên ngôi dù chất lượng phim tệ hại.

Rất nhiều những cái tên mà nhắc đến đã không muốn xem lại như Công chúa teen và Ngũ hổ tướng, Quý tử bất đắc dĩ, Tía tui là cao thủ... nhưng gần như phim nào cũng có lời, khiến cho suy nghĩ của khán giả về phim Tết càng ngày càng xấu đi, rằng làm thế nào cũng có khán giả xem. Danh tiếng của nghệ sĩ Hoài Linh cũng bị ảnh hưởng khi mà cứ đều đặn mỗi năm anh lại xuất hiện trong những bộ phim nhạt nhẽo, chẳng có gì mới lạ. Kết quả, chúng ta nghe thấy những lời kêu ca, những sự phàn nàn của khán giả về phim Tết, rằng phim Việt chiếu Tết chắc chắn là nhảm, là dở.

Quy luật đào thải luôn luôn đúng, thứ gì đó quá tệ hại chắc chắn rồi sẽ bị loại bỏ. Nhưng đối với phim hài mùa Tết thì chưa chắc. Bởi những người đánh giá, sợ hãi chất lượng phim hài Tết gần như chỉ là giới chuyên môn, báo chí, các khán giả trên mạng xã hội, những người có thói quen xem phim nước ngoài. Trong khi đối tượng thực sự của phim hài Tết chủ yếu là khán giả đại chúng, khán giả ở tỉnh, những nơi mà chỉ đông khách đến rạp phim vào mùa Tết.

Các nhà sản xuất, nhà làm phim thừa sức nhìn ra được điều này. Với biên độ khán giả mở rộng hơn bình thường, chiếu phim mùa Tết chắc chắn sẽ khó lòng mà lỗ. Nhưng tất nhiên phải có điều kiện, đó là phải làm phim hài. Bởi những ngày Tết ai cũng chỉ muốn giải trí, những người ra rạp dịp đặc biệt này như đối tượng trung niên, bố mẹ, ông bà cũng không có yêu cầu khắt khe về phim ảnh. Họ chỉ cần được cười, được xem những người mình biết (ví dụ như Hoài Linh) chứ hơi đâu mà ngồi xét nét xem kĩ thuật đạo diễn giỏi đến đâu, câu chuyện sâu đến đâu, để lại được điều gì.

Đây cũng là lý do khiến những phim Việt Tết mang chủ đề khác lạ như kinh dị (Ám ảnh), điều tra (Siêu trộm) đều thất bại về doanh thu bất chấp chất lượng hay dở.

Chắc chắn đã từng có những câu hỏi, trăn trở về chất lượng phim hài Tết này từ lâu. Nhưng với tình hình phim Việt ngày càng tăng nhanh về lượng, mở rộng về thể loại, sôi động về sự đầu tư, giờ người ta đã có thể xem phim Việt quanh năm chứ không chỉ trông chờ mùa Tết nữa đã khiến cho câu hỏi kia không còn quan trọng lắm. Mùa Tết đã không còn là mảnh đất vàng của phim Việt nữa, bây giờ phim hay thì vẫn có thể thắng vào bất cứ mùa nào, kể cả có đụng với phim ngoại đi nữa. Song, cũng chính vì thế mà những người chuyên làm phim mùa Tết như đạo diễn Trần Ngọc Giàu vẫn có thể an toàn cá kiếm mỗi năm.

Cũng đã có năm người ta hoàn toàn nhìn thấy phim Việt bị nhấn chìm bởi phim ngoại trong mùa Tết, chính là năm 2017 vừa rồi. Ba phim Việt ra rạp đều không được nhắc đến nhiều, chỉ có một phim (Nàng tiên có 5 nhà - đạo diễn Trần Ngọc Giàu) là thắng, nhưng chất lượng cũng bị kêu ca. Chính vì như vậy mà gần như bây giờ chẳng ai mong chờ sẽ được xem phim Việt hay vào mùa Tết nữa. Bởi thế nào chẳng là phim hài nhảm, thế nào chẳng bị cạnh tranh với phim ngoại mà đặc biệt là phim Trung Quốc được đầu tư tiền bạc, đề tài mà cứ chiếu là chắc chắn thắng lớn.

Nhưng năm nay thì khác, có bốn phim Việt ra rạp mùa Tết, tất cả đều là phim hài nhưng sự cạnh tranh với nhau là cực kì quyết liệt. Chưa kể, khán giả cũng quan tâm hơn chứ không bỏ hẳn như năm ngoái. Ngay từ những tháng cuối năm, người ta đã "ngửi" được một cuộc chiến không khoan nhượng của phim Việt mùa Tết khi mà năm nay các ngôi sao phòng vé trong phim Tết không chỉ có một mình Hoài Linh. Kiều Minh Tuấn, Thu Trang, Ngô Thanh Vân, Trường Giang... rất nhiều tên tuổi lớn tham gia vào cuộc chiến phim hài Tết năm nay.

Không bàn đến chất lượng, điều chúng ta thấy được rất rõ ràng chính là năm nay thị trường đã sôi động trở lại. Các ngôi sao được chia đều cho mỗi phim dẫn đến sự quan tâm, kì vọng về chất lượng cũng tăng theo. Nội việc người ta tò mò xem Trường Giang sẽ hóa siêu sao sinh đôi như thế nào, Ngô Thanh Vân làm tài xế ô môi ra sao, Thu Trang cùng Dustin Nguyễn, Kiều Minh Tuấn quậy tưng cỡ nào là đã thành công bước đầu rồi. Cộng với lượng khán giả sẽ tăng vọt, miếng bánh phim Tết năm nay chắc chắn sẽ bị chia phần hết sạch, chỉ không biết ai sẽ được phần nhiều nhất mà thôi.

Chưa kể, với thị trường năm nay, chắc chắn mùa phim Tết năm sau sẽ càng sôi động hơn nữa. Thấy được tiềm năng chưa bao giờ cạn thì các nhà đầu tư mới dám liều lĩnh, mà có đầu tư thì mới hy vọng được chất lượng phim sẽ được nâng cao.

Bốn phim Việt mùa Tết năm nay còn là lời giải của các nhà làm phim dành cho bài toán phim hài: mở rộng thể loại hài. Không cần phải cố gắng để làm ra những thể loại không an toàn như hành động, chỉ cần đa dạng hóa thể loại hài và câu kéo được một ngôi sao phòng vé vào phim là đã có thể yên tâm phần nào. Tất nhiên phim lỗ hay thắng còn phụ thuộc nhiều yếu tố nữa nhưng hãy cứ làm phim có tâm, chỉn chu thì khó lòng bị quay lưng.

Điều quan trọng mà chúng ta nên công nhận với phim Việt mùa Tết chính là yếu tố hài hước. Đừng cho rằng phim hài là phim nhảm. Hài là hài, nhảm là nhảm, không thể lẫn tạp. Phim nhảm hay không không liên quan đến việc phim có hài hay không, tất là do chất lượng sản xuất.

Nhưng tâm lý muốn xem những thứ đơn giản, được cười, được thoải mái vào những ngày Tết là chuyện rất bình thường. Nhìn sang Trung Quốc, sẽ thấy điểm chung những phim "đinh" mùa Tết của họ đều có yếu tố hài rất nhiều nhưng được lồng khéo léo trong không gian choáng ngợp của kĩ xảo và sự hoành tráng, như Tây Du Ký: Nữ Nhi Quốc và Truy lùng quái yêu 2 năm nay chính là ví dụ.

Thành thử, thay vì bài xích phim Tết là phim không đáng xem, phim chỉ dành cho đối tượng bình dân, phim ăn xổi ở thì, chúng ta nên nhìn nhận xác đáng hơn về mùa phim quan trọng này.

Tết Nguyên đán là một nét văn hóa thế nên phim Việt mùa Tết cũng sẽ luôn là những ứng viên tinh thần giá trị. Nếu các nhà làm phim làm ra sản phẩm tốt, chẳng vấn đề gì lại không ủng hộ. Tất nhiên chúng ta cũng không thể đòi hỏi phim Tết phải thật là sâu sắc hay để lại dư âm gì. Tết mà, cứ vui cứ cười cái đã, miễn là đừng dễ dãi mà thôi.

Với tình trạng người Việt vẫn chưa hình thành văn hóa xem phim thật sự, sự phân loại chưa rõ ràng thì trước mắt chúng ta chỉ có thể đòi hỏi phim Việt mùa Tết được chỉn chu chứ không thể nào mong muốn cái gì sâu sắc hơn.

Chỉ đến khi nào việc xem phim trở thành một thói quen, một văn hóa chứ không phải việc kéo đến rạp phim là để giải trí; đối tượng người ra rạp tăng lên thì mới hy vọng phim Việt mùa Tết đa dạng hơn mà không sợ lỗ. Còn hiện tại, cứ hài thôi là được rồi, chỉ xin đừng nhảm hay hời hợt.