Ngày 26/01/1905 là một ngày may mắn của Frederick Wells, người quản lý mỏ kim cương Premier, thuộc tỉnh Gauteng, cách thủ đô chính của nước Cộng hoà Nam Phi ngày nay là Pretoria 40km. Frederick đang làm làm việc tại mỏ thì suýt ngã vì vấp phải hòn đá to bằng nắm tay. Hòn đá to nhưng lại trong suốt lấp lánh nên Frederick cho rằng nó là một khối thủy tinh ai đó cố tình chôn xuống đất.
Tuy nhiên, sau khi kiểm tra, người ta phát hiện ra rằng đó là một viên kim cương lớn nhất từng được tìm thấy trên Trái đất, nặng đến 3.106,75 carat (tương đương 621,35 grams). Sau đó, viên kim cương được đặt tên là Cullinan, đặt theo tên chủ của khu mỏ là ông Thomas Cullinan.
Frederick Wells cầm trên tay viên kim cương lớn nhất hành tinh mà ông vô tình tìm thấy.
Cũng có tài liệu cho rằng một người thợ mỏ tên là Thomas Evan Powell đã tìm thấy viên kim cương và trao lại nó cho người quản lý Frederick Wells để ông quyết định sẽ làm gì tiếp theo.
Sau khi được phát hiện năm 1905, viên kim cương Cullinan được chính quyền thuộc địa Transvaal mua lại với giá 150.000 bảng Anh (4,5 tỷ đồng theo tỷ giá hiện tại) để dâng tặng nhà vua Anh lúc bấy giờ là Edward VII nhân ngày sinh nhật. Món quà nhằm thể hiện lòng trung thành của chính quyền thuộc địa sau khi họ thất bại trong cuộc chiến Boer.
Tuy nhiên, món quà đã bị vua Anh từ chối nhưng một nhà chính trị trẻ đang nổi thời bấy giờ, Winston Churchill, đã thuyết phục nhà vua nhận viên kim cương này.
Việc vận chuyển viên kim cương rời Nam Phi đến Anh cũng là một câu chuyện đầy kịch tính. Các nhà chức trách đã tìm cách "nghi binh" để đánh lừa những đối tượng có ý định chiếm đoạt viên kim cương trong lúc vận chuyển.
Họ đặt một viên kim cương giả trong chiếc két sắt và mang lên tàu, giả bộ bảo vệ nghiêm ngặt, xung quanh có lính đứng canh gác 24/24. Trong khi đó, khối kim cương thật được gửi bằng thư đảm bảo và 1 tháng sau đó nó đã đến được phòng thư cung điện Buckingham một cách an toàn.
Viên kim cương Cullinan được giao cho nhà tạo tác Joseph Asscher, người được đánh giá là thợ cắt kim cương điêu luyện nhất thời bấy giờ. Ông đã bỏ ra hàng tháng để nghiên cứu mọi góc cạnh và quyết định nhát cắt đầu tiên, vì công nghệ thời bấy giờ còn thô sơ và việc cắt gọt kim cương là một việc đòi hỏi công phu và nguy hiểm, chỉ một sai sót nhỏ sẽ phá huỷ mọi thứ.
Hình ảnh cho thấy Joseph Asscher thực hiện nhát cắt đầu tiên vào viên kim cương Cullinan vào tháng 2/1908 - nhát cắt đầu tiên khiến lưỡi kiếm bị vỡ.
Thật không may là lưỡi kiếm bị vỡ, những mảnh vụn kim cương rơi ra. Joseph Asscher tự giam vài ngày như sự hối lỗi về sai sót của mình.
Khi việc cắt thành công, Joseph vui sướng đến nỗi ngất đi. Khi tỉnh lại ông mất đến 38 ngày để tiếp tục cắt gọt viên kim cương. Ban đầu, nó được cắt ra làm 3 phần lớn rồi sau đó đẽo gọt thành 9 viên to và gần 100 viên nhỏ từ những phần vỡ vụn.
Cullinan được chế tác thành 9 viên kim cương chính.
Tất cả những viên đá này đều thuộc quyền sở hữu của Hoàng gia Anh. Viên lớn nhất được gắn trên vương trượng vua Anh được gọi là Cullinan I hay còn gọi là viên kim cương "Ngôi sao sáng nhất châu Phi". Viên kim cương này có hình trái lê với 78 mặt, nặng 530,2 carat (106,04 gram), nó được đặt ở nơi cao nhất trên cây vương trượng Hoàng gia.
Viên kim cương lớn thứ 2 là Cullinan II nặng 317,40 carat (63,48 gram) được đặt ở phần trung tâm của mặt trước trên vương miện Hoàng gia của Vương quốc Anh.
7 viên kim cương còn lại được chế tác thành ghim cài áo, hoa tai, dây chuyền, nhẫn và đều thuộc quyền sở hữu của Hoàng thân Vương quốc Anh.
Cullinan I được gắn trên Vương trượng và Cullinan II được gắn trên vương miện của Hoàng gia Anh.
96 viên kim cương nhỏ khác còn được đặc biệt chế tác trang sức cao cấp cho hoàng gia hoặc trở thành những món quà quý giá cho con cháu Hoàng gia Anh.
Những món trang sức quý giá của Hoàng gia Anh có sự góp mặt của viên kim cương Cullinan.
Các chuyên gia cho biết, viên kim cương lớn nhất thế giới là vô giá vì cho đến nay chưa có một viên kim cương nào đạt được kích thước, độ trong suốt và có màu sắc đẹp được như Cullinan. Kể từ khi trở thành vật cống tặng tới nay, viên kim cương khổng lồ ấy cũng chưa bao giờ được Hoàng gia Anh định giá hay đem ra đấu giá. Tuy nhiên, người ta ước tính giá trị của viên kim cương khổng lồ này không dưới 2 tỷ USD.
Nguồn: Vanityfair