Có thể nói, khai bút đầu năm là một trong những phong tục truyền thống được nhiều người chú trọng trong mỗi dịp Tết nguyên đán. Bởi theo dân gian, chấp bút đầu xuân hay đi xin chữ từ các cụ đồ vào những ngày đầu năm mới sẽ mang đến nhiều điều may mắn, triển vọng cho đường học vấn, sự nghiệp của mỗi người. Không những thế, tục khai bút đầu xuân còn có những điều rất đặc biệt mà có thể bạn chưa biết đấy! Hãy cùng khám phá ngay sau đây.
Theo sử sách ghi lại, tục khai bút và đi xin chữ đầu xuân bắt đầu xuất hiện vào khoảng thế kỷ XIII, được gắn liền với hình ảnh người thầy giáo Chu Văn An về Chí Linh (Hải Dương) để mở lớp dạy học. Tương truyền, khi học trò đến thăm thầy Chu Văn An, lúc ra về thường được thầy tự tay viết tặng một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống cho người đó.
Ai nhận được chữ cũng đều cảm thấy hết sức may mắn và trân trọng. Từ đó về sau, tục khai bút được lưu truyền trong dân gian, mang ý nghĩa không những biểu trưng cho sự hiếu học mà còn thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo, sự thành kính của học trò đối với người thầy.
Từ xưa, tục khai bút đầu năm chỉ thường được các bậc học sỹ, học giả thực hiện. Sau khi Giao thừa, tức vào thời khắc đầu tiên của năm mới họ sẽ đốt lư trầm bên bàn viết và cầm bút thành tâm thảo những câu đối hay, những nét chữ có ý nghĩa gửi gắm ước nguyện tốt đẹp lên giấy hồng điều hoặc giấy hoa tiên.
Người Việt xưa quan niệm cây bút chính là công cụ gắn bó giữa đời sống trí tuệ và tâm hồn. Tục khai bút tượng trưng cho may mắn, thành công trong học tập và sự nghiệp. Trong mỗi dịp Tết đến Xuân về, giới văn sĩ trí thức, học sinh, những người theo nghề viết lách,… thường rất coi trọng phong tục này.
Thời điểm thích hợp nhất để tiến hành khai bút đầu xuân là kể từ sau giao thừa cho đến ngày mùng 5 Tết. Vì vậy, chỉ cần từ ngày mùng 1 đến trước khi đi học hoặc đi làm trở lại, các bạn có thể lựa chọn giờ hoàng đạo trong ngày để làm lễ khai bút.
Nhiều ông đồ cho chữ thường chọn những từ, câu tục ngữ, danh ngôn, câu đối có ý nghĩa hay, gửi gắm những thông điệp tốt đẹp, niềm tin và ước vọng vào cuộc sống. Những câu chữ đó sẽ đem lại sự lạc quan, tinh thần phấn khởi, niềm vui cho người xin chữ trong dịp năm mới. Ngoài ra, đó còn có thể là dòng chữ ghi họ tên, tuổi, quê quán của người cầm bút hoặc một vài câu thơ được sáng tác ngẫu hứng.
Giới học sinh thường quan tâm đến việc khai bút đầu năm phải viết nên những nét chữ đẹp để có một năm học thuận lợi còn nếu với chữ xấu, cẩu thả thì chuyện học cả năm cũng bị ảnh hưởng phần nào. Chính vì thế, trước khi thực hiện nghi thức này, bạn hãy nên suy nghĩ, chuẩn bị trước xem mình sẽ viết điều gì.
Tóm lại, tục khai bút đầu năm là một phong tục truyền thống tốt đẹp vào dịp Tết nguyên đán. Khai bút chính là khai chữ, khai tâm, khai trí,… cho bản thân có một năm mới tấn tới, thành công trong đường học vấn, sự nghiệp. Không những thế, đây còn thể hiện truyền thống hiếu học, lòng tôn sư trọng đạo của dân tộc ta từ bao đời nay.
Tổng hợp