Giải mã "Your Name" - bom tấn anime 2016 của Nhật Bản

Your Name (Kimi no Na wa) đánh dấu sự trở lại của "phù thuỷ nỗi buồn" Makoto Shinkai sau 3 năm chuẩn bị, khiến khán giả trung thành đứng ngồi không yên.

Được xem là "kỳ tích 2016 của nền hoạt hình Nhật Bản", phim điện ảnh anime Your Name (Kimino Na Wa) của đạo diễn Makoto Shinkai sau hơn hai tháng "càn quét" các phòng vé tại Nhật Bản đã đem về doanh thu 17,9 tỷ Yên (gần 4000 tỉ đồng). Phim giữ vị trí quán quân phòng vé chín tuần liên tiếp và trở thành anime ăn khách nhất năm 2016.

Khi ra mắt, Your Name nhanh chóng trở thành một cơn sốt của khán giả Nhật, nhà sản xuất không những phải tăng thêm suất chiếu, mà quyển tiểu thuyết cùng tên được phát hành cách đó mấy tháng cũng bán đắt như tôm tươi.

Vậy đâu là nguyên nhân đã tạo nên "kỳ tích anime 2016" mang tên Your Name?

1. Đạo diễn chắc tay

Makoto Shinkai là đạo diễn kiêm biên kịch của nhiều anime thành công khác như 5 Centimeters per Second (5cm/s), The Garden of Words (Kotonoha no Niwa), The Place Promised in Our Early Days (Kumo no Muko, Yakusoku no Basho)... Tác phẩm của ông thường theo thiên hướng tình cảm bi kịch, cùng với kỹ thuật đồ hoạ được chăm chút kỹ lưỡng, Shinkai được mệnh danh là "phù thuỷ nỗi buồn" của màn ảnh rộng.

Bộ phim được khen ngợi bởi cốt truyện sâu sắc, tình tiết phim gây xúc động mạnh, hiệu ứng hình ảnh chuyên nghiệp và phần âm nhạc được đảm nhận bởi nhóm nhạc rock RADWIMPS. 106 phút trọn vẹn khiến khán giả hoàn toàn chìm đắm trong thế giới mơ hồ giữa thực và mơ của Makoto Shinkai.

2. Cốt truyện buồn man mác

Your Name là câu chuyện tình cảm kéo dài từ thời thiếu niên của những người trẻ tuổi. Cô bé Mitsuha (Mone Kamishiraishi lồng tiếng) sinh ra và lớn lên tại một vùng quê hẻo lánh, cảm thấy không bằng lòng với cuộc sống nơi thôn quê buồn chán. Còn Taki (Ryunosuke Kamiki lồng tiếng) là cậu học sinh bình thường ở Tokyo, cuộc sống đều đều trôi qua với bè bạn và việc đi học.

Một ngày kia, hai người họ thức dậy trong thân xác của người còn lại. Rất nhiều những chi tiết kỳ ảo và lãng mạn được đưa ra nhằm giải thích cho sự kiện phi lý này. Phần còn lại của bộ phim kể về quá trình họ tìm ra nhau, dù cả hai chưa từng gặp mặt.

3. Các yếu tố tâm linh kỳ ảo

Nội dung chính của Your Name kể về những lần hoán đổi thân xác và sự thay đổi về thời gian khá rắc rối. Khái niệm về Miko (Vu nữ/ Nữ pháp sư) và đền thờ Shinto (Thần đạo) tại gia của dòng họ Miyamizu được sử dụng để giải thích những sự kiện này.

Ở Nhật, các đền thờ tại gia vốn rất linh thiêng, các gia đình đình nhỏ thường trông coi cẩn thận để cầu mong sự bảo hộ cho người dân nơi đó. Vì bà ngoại và mẹ của Mitsuha cũng từng đề cập đến những trải nghiệm hoán đổi thân xác nên việc cô bé cấp ba này xuyên không, vượt qua logic thời gian cũng dễ chấp nhận hơn.

Tuy nhiên, càng trở về sau, sự kiện thiên thạch rơi xuống Trái Đất và hai nhân vật chính gặp nhau được nhận xét là khá nhanh, khiến mạch phim bị gấp khúc, sự phi logic về thời gian gặp gỡ ba năm được che lấp vội vàng nên có thể gây khó hiểu cho người xem quốc tế.

4. Cốt truyện dân gian của người Nhật

Chính đạo diễn Makoto Shinkai cũng thừa nhận, ông lấy cảm hứng từ câu chuyện cổ của người Nhật vào thế kỷ thứ 12, mang tên The Changeling (Torikaebaya Monogatari). Câu chuyện kể về cặp sinh đôi thời Heian (Bình An thời đại, khoảng từ năm 794 đến 1185), người nam bị hiểu lầm là người nữ và ngược lại.

Tác phẩm thứ hai được mượn ý tưởng là bộ phim Blazing Transfer Student (Hono no Tenkousei), ra mắt năm 1982, kể về việc một cặp nam nữ tuổi trung học sau tai nạn trượt ngã ở trước đền thần, tỉnh dậy và phát hiện linh hồn ở bên trong cơ thể khác.

Ý tưởng "ốc mượn hồn" vốn không mới lạ, chỉ là Makoto đã thể hiện nó bằng một sản phẩm mang đậm dấu ấn lãng mạn và tạo được tiếng vang.

5. Nỗi bất mãn của tuổi thanh xuân

Your Name sử dụng chất liệu thịnh hành của dòng phim điện ảnh thế giới, câu chuyện về lứa tuổi vị thành niên và những tâm sự không thể nói thành lời.

Hai cô cậu bé cấp 3 có những ấm ức trong cuộc sống, nên họ giải phóng tất cả trong giấc mơ của mình. Mitsuha muốn trở thành một chàng trai ở Tokyo và Taki muốn thay đổi cuộc sống đều đặn buồn chán. Điều kỳ lạ chính là khi tỉnh dậy, họ phát hiện ra giấc mơ của mình đã trở thành hiện thực. Chưa rõ trải nghiệm mới mẻ này có tốt cho họ hay không, nhưng cả hai người hoàn toàn ngạc nhiên và không thích ứng ngay được.

Đạo diễn Makoto cũng lý giải rằng ông bị ảnh hướng từ một bài thơ tiếng Nhật kể về một cô bé mơ về chàng trai mà cô yêu mến, và tiếc nuối khi tỉnh dậy nhận ra tất cả chỉ là tưởng tượng của mình. Ở tuổi vị thành niên, nội tâm con người rất phức tạp và khi họ không thể giãi bày hết nỗi lòng, người ta sẽ lãng mạn hoá tâm tư vào những giấc mơ không có thật. Khán giả liệu có phải đã tìm thấy chính mình ở một phân đoạn nào đó của phim?

6. Gợi nhớ về trận động đất kinh hoàng năm 2011

Thiên tai Tohoku kinh hoàng ở nước Nhật năm 2011, cướp đi sinh mạng của 16 nghìn người, trở thành nỗi ám ảnh lớn trong tinh thần của những người còn sống.

Bộ phim tập trung vào những mảng tối, sợ hãi và mất mát của con người trong một trận thiên tai. Nhân vật Taki thất vọng và run rẩy khi dò thấy tên Mitsuha trong tai hoạ ba năm trước. Còn Mitsuha thì bất lực đứng nhìn thiên thạch nghiền nát chính mình. Đứng trước thiên nhiên rộng lớn và bất ổn, con người phải làm sao để bảo vệ bản thân mình?

Trong một phỏng vấn, Makoto Shinkai giãi bày ông muốn cảnh báo người Nhật rằng tai ương có thể đổ ập bất cứ lúc nào. Người dân không được phép lơ là trước những cảnh báo. "Một lúc nào đó Tokyo cũng sẽ trở nên như vậy" - Nhân vật Taki trong phân đoạn nhỏ đã nói ra nỗi ám ảnh lớn nhất của hàng triệu người dân nước Nhật

7. Đồ họa đẹp miễn chê

Your Name có kỹ thuật đồ hoạ ấn tượng, được nhận xét là không hề thua kém xưởng phim hoạt hình huyền thoại Ghibli. Vì thế, nhiều khán giả sau khi xem đã tự mình đến thăm những địa điểm được nhắc đến.

Hàng trăm tài khoản twitter cập nhật hình ảnh họ đến thăm các địa điểm được nhắc đến trong phim. Chỉ cần gõ hashtag tên gốc của Your Name, bạn có thể tìm thấy hình ảnh thật của đền thờ Hida Sannogu Hie ở Gifu, ga Furukawa, đảo núi lửa Aogashima ở Hachijojima, đền Suga ở Tokyo, cầu đi bộ gần ga Shinanomachi, toà nhà Docomo… Hầu hết chính là fan của bộ phim chụp lại.

Ngay cả khán giả nước ngoài cũng bị mê hoặc. Anh Ismael Ramos đến từ Canada chia sẻ trên kênh BBC: "Từng chi tiết nhỏ trong phim được chăm chút tỉ mỉ và đầy tâm huyết. Tác phẩm kết hợp hoàn hảo các yếu tố thẩm mỹ, âm nhạc và cốt truyện". Không ngoa khi nói Your Name đã vượt khỏi biên giới nước Nhật để tạo nên một hiện tượng điện ảnh kỳ lạ trên toàn cầu.

8. Mở ra hi vọng về sự phát triển của anime tương lai

Thành tích doanh thu của bộ phim chứng minh sức hút vượt khỏi biên giới và các tầng lớp khán giả. Một bộ phim hoạt hình giờ đây đã tiếp cận được với rộng rãi công chúng, không chỉ là khán giả trẻ và người yêu thích anime mà còn tạo nên kỳ tích năm 2016 cho giới điện ảnh Nhật Bản.

Đạo diễn Makoto Shinkai cũng được ca ngợi, ví von là Hayao Miyazaki thế hệ mới, nối tiếp thành công của tượng đài Ghibli, đưa nền anime Nhật chinh phục khán giả toàn cầu. Your Name hân hạnh được so sánh với các siêu phẩm anime đạt doanh thu trên 10 tỷ yên như Spirited Away và Princess Mononoke. Một bài báo từng đề cập, trong thời gian công chiếu, Your Name khiến các đối thủ nước bạn như Suicide Squad, Sully phải ngậm ngùi thất thu.

Ngoài ra, có một số lùm xùm quanh câu chuyện quảng bá phim. Các tờ báo ở Nhật thường xuyên giật tít Shinkai Makoto là "Hayao Miyazaki thứ hai", điều này khiến người hâm mộ Ghibli không hài lòng vì con trai của Miyazaki cũng đang là đạo diễn tại Ghibli Studio và có một số thành tích đáng kể.

Tuy nhiên, cuộc tranh cãi nhanh chóng được dập tắt, vì Miyazaki và Shinkai vốn theo đuổi những phong cách nghệ thuật khác biệt. Miyazaki là ông vua xây dựng nên các tượng đài mang nhiều ý nghĩa tâm linh của người Nhật, trong khí đó Shinkai được gọi là "phù thuỷ của những nỗi buồn", chuyên các dòng phim lãng mạn có kết thúc gây ám ảnh. Điểm chung duy nhất của họ chính là những câu chuyện lôi cuốn và mê hoặc người xem trên toàn thế giới.

Your Name dự định công chiếu ở 89 quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời tham gia Liên hoan phim quốc tế San Sebastian lần thứ 64 và Liên hoan phim quốc tế Busan lần thứ 21. Nhiều khả năng phim sẽ góp mặt ở giải Oscar 2017 và tham gia giành giải. Liệu Your Name có tiếp tục lập nên kỳ tích, trở thành phim hoạt hình duy nhất không đến từ Ghibli Studio nhưng vẫn đủ sức cạnh tranh ở thị trường điện ảnh thế giới?