8 bài học từ phi hành gia một năm sống trên vũ trụ: Hạn chế tiếp xúc xã hội chỉ là phép thử nhỏ để vượt lên nỗi cô đơn

Cảm giác “mắc kẹt” trong nhà quả không dễ dàng. Tôi đã sống tại trạm không gian quốc tế gần một năm và nó quả thực khó khăn. Tôi đi ngủ tại chính nơi mình làm việc và khi tôi thức dậy cũng vẫn là ở đó. Làm việc ngoài không gian có lẽ là công việc mà không phải bạn muốn bỏ là có thể bỏ.

Tuy nhiên, tôi đã học được nhiều điều trong khoảng thời gian đó và muốn chia sẻ với mọi người. Tôi biết đây là thời điểm mọi người cần những kỹ năng đó khi đại dịch Covid đẩy nhiều người vào tình thế phải ở nhà, dù làm việc hay sinh hoạt. Những bài học dưới đây phần nào sẽ giúp mọi người có thể sống trong điều kiện tách biệt, cô đơn và đôi khi là sự lạc lõng đến nhàm chán. 

Tuân thủ theo một thời gian biểu

Tại trạm không gian, thời gian của tôi được sắp xếp rất chặt, từ lúc tôi thức dậy cho tới khi đi ngủ. Đôi khi, tôi phải đi bộ ngoài không gian trong khoảng 8 tiếng, lúc khác lại bận bịu với các nhiệm vụ đơn giản như kiểm tra những bông hoa tôi trồng thử nghiệm ngoài không gian có thu được kết quả gì không. Việc duy trì một kế hoạch sẽ giúp bạn và gia đình làm quen với một môi trường làm việc, sinh hoạt mới. Khi trở về trái đất, tôi vẫn cố gắng duy trì thời gian biểu trong ngày để hạn chế thời gian rảnh vô ích.

Sắp xếp thời gian giải trí và nghỉ ngơi 

Khi bạn sống và làm việc ở cùng một nơi (như trong phòng ngủ chẳng hạn), công việc đôi khi sẽ chiếm toàn thời gian của bạn. Ở ngoài không gian cũng vậy, nơi làm việc cũng là nơi sinh hoạt. Chính vì vậy, hãy phân định rạch ròi thời gian làm việc và dành chút thời gian riêng cho bản thân: Bạn có thể tắt máy tính vào lúc 5 giờ chiều để tập thể thao, đọc sách, nghe nhạc hay làm gì đó. 

Đừng ngủ vô tội vạ khi chiếc giường kê sát bàn làm việc. Hãy ngủ đúng giờ như khi công việc diễn ra bình thường. Việc thay đổi thời gian ngủ, như ngủ quá nhiều, có thể gây ảnh hưởng không tốt cho tâm trạng của bạn. 

Ra ngoài đi dạo

Một trong những điều tôi nhớ nhất khi sống ngoài không gian là những lúc được ra ngoài đi dạo và khám phá thế giới xung quanh. Sau khi bị mắc kẹt trong một không gian hẹp vài tháng, tôi bắt đầu bước ra ngoài nhìn ngắm mọi thứ - màu xanh của cây, mùi của bụi đất và cảm giác ánh mặt trời mơn man trên da thịt. Những bông hoa trồng thử nghiệm ngoài không gian thực sự có ý nghĩa quan trọng hơn tôi tưởng. Vài đồng nghiệp thường bật những âm thanh thu từ trái đất như tiếng chim, tiếng lá xào xạc, thậm chí là cả tiếng muỗi. Nó khiến tôi cảm giác Trái đất thân thuộc đang ở xung quanh.

Với một phi hành gia, việc gia ngoài không hề đơn giản khi bạn cần chuẩn bị mất vài ngày. Chính vì vậy, tôi rất trân trọng khoảng thời gian có thể ra ngoài. Bạn nên tránh tiếp xúc với mọi người nhưng có thể ra ngoài đi dạo một chút với những biện pháp bảo vệ bản thân, không tới nơi đông người. Việc ra ngoài hòa mình vào thiên nhiên sẽ là cách tốt cho cả sức khỏe tinh thần và thể chất của mỗi người.

Bạn cần có một sở thích

Khi ở trong một không gian nhỏ, bạn cần làm gì đó để tiêu khiển, những hoạt động bạn thực sự thích thú và có thể dành thời gian cho nó.

Nhiều người khá ngạc nhiên khi tôi nói tôi mang theo sách vào không gian. Một không gian yên tĩnh, không có gì làm phiền bạn chính là môi trường lý tưởng để đọc sách. Thử nhìn giá sách của bạn xem, còn bao nhiêu cuốn sách bạn chưa đọc? Đây chính là lúc để bạn có thể nghiền ngẫm hết chỗ sách mình từng mua đấy. Còn nếu không, hãy thử các sở thích khác: Chơi nhạc cụ, vẽ, học tiếng Anh...

Ghi chép lại nhật ký mỗi ngày

NASA đã nghiên cứu về những ảnh hưởng khi con người phải sống tách biệt, và một trong những khám phá đáng ngạc nhiên họ tìm ra là tầm quan trọng của việc ghi chép mỗi ngày. Trong suốt một năm ròng, tôi có thói quen ghi lại nhật ký hàng ngày của mình. Hãy ghi lại cảm xúc mỗi ngày, những công việc bạn làm, bài học rút ra được, những phát kiến mới mẻ khi sống một mình. Kể cả nếu bạn không có ý định viết một cuốn sách dựa trên những ghi chép hàng ngày đó, việc có một cuốn nhật ký như vậy sẽ giúp bạn có thể nhìn lại bản thân trong tương lai và hiểu được những suy nghĩ của mình trong quá khứ.

Dành thời gian để kết nối

Dù bận bịu với công việc của một trưởng trạm không gian, tôi vẫn dành thời gian để gọi điện thoại về cho gia đình và bạn bè. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, việc sống tách biệt không chỉ có tác động tiêu cực tới sức khỏe tinh thần mà còn không tốt cho thể chất của bạn, đặc biệt là hệ miễn dịch. Công nghệ phát triển đã giúp con người kết nối với nhau dễ dàng hơn. Đừng quên dành chút thời gian mỗi ngày để nói chuyện với bạn bè, người thân ở xa - đó cũng là cách giúp bạn đẩy lùi virus Corona đấy.

Lắng nghe các chuyên gia

Sống ngoài không gian dạy cho tôi bài học về tầm quan trọng của việc chọn đúng người để tin tưởng, những người thực sự có kiến thức về một lĩnh vực nào đó, dù là khoa học, y tế, kỹ thuật… Khi đối diện với bệnh tật cũng như lúc xoay sở ngoài không gian; bạn không thể dựa vào cảm tính hay hỏi các chuyên gia trên mạng để “bắt bệnh” cho mình được. Điều đó có thể phải đánh đổi bằng cả tính mạng.

Khi sống một mình hoặc tách biệt với những người xung quanh, hãy biết tìm các nguồn thông tin chính thống và chuẩn xác để làm căn cứ cho việc điều trị bệnh hay sinh hoạt hàng ngày. Mọi lựa chọn sai lầm đều khiến bạn có thể gặp nguy hiểm, nhất là khi phải cách ly với những người thân.

Chúng ta sống trong một thế giới kết nối

Nhìn từ ngoài không gian, trái đất không có biên giới. Sự phát tán của virus Corona cho chúng ta một bài học rằng nếu chúng ta cùng nhau hợp tác, chia sẻ sẽ tạo nên sức mạnh lớn hơn khi con người chia sẻ. Nhân loại sống trong một thế giới có tính kết nối cao; chúng ta càng chung sức giải quyết vấn đề thì mọi chuyện càng kết thúc nhanh chóng.

Với bản thân tôi, việc nhìn ngắm trái đất từ ngoài không gian khiến tôi có thêm sự cảm thông với mọi người. Tôi hiểu được sự bế tắc khi họ không thể làm gì được vì “mắc kẹt” trong nhà mình - cũng như tôi “mắc kẹt” trong trạm không gian này; nhưng cùng lúc đó, con người lại đang làm mọi cách để kết nối và giúp đỡ nhau: Những người bà đọc truyện cho cháu nghe qua điện thoại, các tổ chức từ thiện quyên góp trực tuyến, những người trẻ giúp người gia trong khu dân cư khi họ không thể ra ngoài. Khi sống tách biệt với thế giới, ta hiểu tầm quan trọng của sự kết nối và nhìn ra được những điều tốt đẹp trong con người.