Lễ hỏa táng Quốc vương Bhumibol Adulyadej: Những điểm nhấn ấn tượng trong sự kiện quan trọng bậc nhất tại Thái Lan

Vị vua trị vì lâu nhất lịch sử Thái Lan, Quốc vương Bhumibol Adulyadej đã băng hà hồi tháng 10 năm ngoái, thọ 88 tuổi. Sự ra đi có phần đột ngột của Quốc vương Thái Lan, người được toàn dân tộc yêu kính, để lại một nỗi buồn sâu sắc cho những người con đất Thái.

Cách đây hơn một năm, ngày 13 tháng 10 năm 2016, Quốc vương Bhumibol Adulyadej đã ra đi sau một thời gian dài chống chọi với những căn bệnh tuổi già. 

Hơn 90% dân số Thái Lan theo đạo Phật, vì vậy tang lễ của người Thái mang đậm phong cách Phật giáo. Những nghi thức như tắm nước thơm, niệm kinh, hỏa táng,.. là một phần quan trọng của tang lễ, tất cả nhằm thể hiện sự tôn trọng của người sống dành cho người đã khuất.

Tuy vậy, lễ tang của Quốc vương Thái Lan Bhumibol cũng có nhiều điểm khác biệt đáng chú ý. Tiêu biểu nhất là quốc tang kéo dài một năm. Sau đó là lễ hỏa táng được chuẩn bị công phu kỹ lưỡng, quy mô tổ chức rất ấn tượng bởi dự đoán sẽ có hàng trăm nghìn người đến cầu nguyện vào ngày lễ chính.

Để hiểu rõ những sự khác biệt đó có ý nghĩa gì, trước tiên cần tìm hiểu lễ tang truyền thống của dân tộc Thái Lan có những điểm nào đáng chú ý.

Lễ tắm nước thơm nhằm bày tỏ sự kính trọng

Buổi tối ngày đầu tiên sau khi một người Thái qua đời, họ sẽ được làm lễ tắm nước thơm, một nghi lễ khá cầu kỳ dành cho người đã khuất. 

Cơ thể người đã khuất được đặt trên một chiếc bàn lớn, phủ kín toàn thân bằng một tấm vải, chỉ để hở phần đầu và bàn tay. Một chuỗi hạt cườm trắng, được gọi là "sai sin", buộc quanh mắt cá chân và cổ tay, một đồng xu được đặt trong miệng người đã khuất và hai bàn tay đan vào nhau như đang cầu nguyện. 

Xung quanh cơ thể sẽ phủ nhiều loại hoa thơm và đặt một bức ảnh chân dung của người đó ở vị trí trang trọng nhất.

Trong thời gian làm lễ, bạn bè thân thiết sẽ lần lượt đổ nhẹ nước thơm lên lòng bàn tay người đã khuất và nói lời tạm biệt. Đây cũng là lúc mà mỗi người có thể trải lòng, nói lời cảm ơn, xin lỗi, bày tỏ sự thành kính, tôn trọng với người đã ra đi.

Lễ cầu siêu cho linh hồn người đã khuất

Cũng như ở Việt Nam, trong thời gian chịu tang, gia đình sẽ mời các vị sư ở ngôi chùa gần nhà về làm lễ cầu nguyện cho người quá cố, giúp họ ra đi bình an, thanh thản, không vướng bận những việc còn dang dở ở trần thế.

Sau khi lễ tắm nước thơm kết thúc, cơ thể người chết được đặt ngay ngắn trong quan tài, xung quanh phủ nhiều loại hoa thơm. Gia đình chịu tang thường mời bốn nhà sư đến làm lễ cầu nguyện. Các nhà sư sẽ tụng những bài kinh nói về ý nghĩa cuộc sống vô thường, về những giá trị chân-thiện-mỹ mà con người luôn hướng tới.

Các nhà sư cũng hướng dẫn những người đến dự lễ tang thực hành những lời cầu nguyện, bày tỏ sự tôn trọng, thương mến dành cho người đã khuất. Lễ cầu nguyện như vậy thường diễn ra vào các buổi tối trong vòng 7 ngày. 

Ở Bangkok, các nhà sư sẽ làm lễ lúc 7 giờ tối, kéo dài một giờ đồng hồ. Ở vài nơi khác, thời gian làm lễ chỉ là 5 ngày nhưng sẽ có 2 đêm mà lễ cầu siêu của các nhà sư diễn ra 2 lần.

Khi đến dự tang lễ, người tham dự sẽ thực hiện nghi thức cầu nguyện trong Phật giáo, cúi đầu quỳ lạy 3 lần và niệm "Waii-ing", mỗi lần quỳ lạy hai bàn tay chạm đất

Ngoài thời gian cầu nguyện là thời gian nghỉ ngơi, biểu diễn âm nhạc, các điệu nhảy truyền thống dân tộc. Gia chủ cũng chuẩn bị sẵn một vài món ăn nhẹ, ăn chay để phục vụ người đến dự tang lễ và các nhà sư.

Sau 7 ngày thực hiện lễ cầu nguyện, người chết sẽ được đem đi hỏa táng. Một số gia đình chọn cách hỏa táng ngay nhưng một số gia đình khác sẽ thực hiện sau một thời gian chờ đợi, có thể từ vài tháng đến một năm. 

Lễ hỏa táng tiễn đưa người đã khuất

Nếu gia đình chịu tang chọn cách hỏa táng ngay, quan tài của người đã khuất được đặt lên xe hiếu, đưa tới nhà hỏa thiêu. Người đưa tang đi bộ, dẫn đầu là gia quyến người quá cố, ngay sau là ít nhất hai nhà sư cầm một cuộn chỉ trắng nối với quan tài, với ý nghĩa dẫn đường cho linh hồn người chết. Những người còn lại đi sau xe tang.

Quan tài sau đó được đặt lên một chiếc bàn cao trước cửa lò hỏa táng, bức chân dung người quá cố đặt bên cạnh. Xung quanh quan tài và cả nhà tang lễ trang trí nhiều hoa và vải trắng. Tất cả người tham dự mặc đồ đen hoặc tối màu.

Mọi người sẽ đi vòng quanh quan tài 3 lần ngược chiều kim đồng hồ, sau đó chạm nhẹ vào quan tài, đặt những bông hoa làm từ gỗ đàn hương ngay phía trước và chắp tay cầu nguyện. 

Đến cuối ngày, lễ hỏa táng được thực hiện. Nắp quan tài được mở ra, hoa trắng được dọn sang một bên, một quả dừa bổ đôi để nước dừa tươi mát chảy vào trong quan tài, người thân và bạn bè người quá cố nói lời tạm biệt cuối cùng trong niềm tiếc thương vô hạn.

Sẽ mất khoảng một ngày để hỏa táng cơ thể người chết thành tro, tro sau đó được trộn với những cánh hoa thơm, để trong hũ hoặc bọc trong một túi vải trắng. Một số gia đình sẽ gửi hũ tro tại chùa để làm lễ 50 ngày, 100 ngày mất. Một số khác đưa hũ tro về nhà thờ cúng. 

Ngày nay, nhiều gia đình lựa chọn thả tro trên sông nước, như một cách rửa sạch tội lỗi của người đã khuất, giúp người đó thanh thản lên thiên đường.

Quốc tang kéo dài một năm

Khi băng hà hồi tháng 10 năm ngoái, vị Quốc vương đáng kính của người Thái chắc chắn đã trải qua lễ tắm nước thơm và lễ cầu siêu. Tuy nhiên, lễ hỏa táng phải tới năm nay mới được thực hiện. Trong thời gian một năm Thái Lan để quốc tang, thân thể vị Quốc vương được đặt trong nhà nguyện tại cung điện Hoàng gia, chờ ngày hỏa táng.

Điều đáng chú ý trước tiên chính là một năm quốc tang này. Ngay lập tức, các cơ quan ở Thái Lan đều để cờ rủ, khắp nơi mọi người đều mặc quần áo đen hoặc tối màu. Kể cả du khách mặc quần áo sặc sỡ cũng phải thay đổi trang phục.

Các hoạt động vui chơi giải trí bị hạn chế, các quán bar - nơi thường xuyên có những cuộc vui thâu đêm suốt sáng - phải rút ngắn thời gian hoạt động, nơi nào phạm luật đều bị đóng cửa vĩnh viễn. Rượu, bia, đồ uống có cồn cũng bị hạn chế, các sự kiện lớn trong năm bị hoãn lại.

Lễ hỏa táng hoành tráng, tiêu tốn hàng triệu đô

Trong suốt 12 tháng, cả đất nước chịu tang, Hoàng gia Thái Lan đã gấp rút hoàn thành các khâu chuẩn bị cho lễ hỏa táng cuối cùng, dự kiến kéo dài 5 ngày và tiêu tốn 30 triệu USD (hơn 682 tỷ đồng). 

Hàng chục chiếc xe tang được trang trí cầu kỳ, sang trọng, riêng chiếc xe chính để vận chuyển quan tài Quốc vương to lớn như một con thuyền thực sự, dự kiến được hàng trăm binh sĩ nâng bằng tay không. Cùng với đó là hàng trăm bức tượng Phật trang trí khu hỏa táng. Hàng nghìn vũ công, binh sĩ cũng đã sẵn sàng diễu hành trong ngày trọng đại.

Và ấn tượng nhất chính là nhà nguyện Hoàng gia, nơi diễn ra lễ hỏa táng cho Quốc vương Adulyadej, được xây dựng gấp rút ngay trong năm vừa rồi tại Sanam Luang, quảng trường khổng lồ ở thủ đô Bangkok, sát bên cung điện Hoàng gia. 

Ở vị trí đắc địa này, người dân Thái Lan dễ dàng tham dự lễ hỏa táng, cùng nhau cầu nguyện bày tỏ lòng biết ơn với vị Quốc vương đáng kính.

Hàng triệu người con đất Thái cùng chắp tay cầu nguyện

Trong lịch sử Thái Lan, chưa vị vua nào nắm quyền lâu như vậy và cũng chưa ai dành được niềm tin yêu của người dân đất nước chùa vàng nhiều đến vậy.

Trong suốt một năm quốc tang, 12 triệu lượt người đã tới cung điện Hoàng gia cầu nguyện, nhiều người đã nhỏ những giọt nước mắt xúc động, tiếc nuối sự ra đi của Quốc vương. Khi Quốc vương mới băng hà, dòng người xếp hàng cầu nguyện dài tới 2 km ngoài cung điện.

"Tôi đã ở đây từ 6 giờ tối, và dự định sẽ cầu nguyện đến 7 giờ sáng hôm sau," Tossapon Thongmark, 33 tuổi, một cư dân Bangkok chia sẻ. "Tối qua có cơn mưa nặng hạt, nhưng không hề gì, tất cả mọi người sẵn sàng đứng mưa để tỏ lòng kính trọng với vị cha già của chúng tôi."

Dù ở thời hiện đại, Quốc vương không trực tiếp tham gia điều hành đất nước nhưng ảnh hưởng của nhà vua tới đời sống tinh thần của người dân là rất lớn. Chỉ một câu nói động viên, một cử chỉ ấm áp của người đứng đầu Hoàng gia cũng có thể khiến người dân hạnh phúc, mãn nguyện. 

Lễ tang của Quốc vương Bhumibol Adulyadej được tổ chức trọng thể từ ngày 13/10, mọi người con Thái Lan dù ở bất cứ nơi đâu trên thế giới chắc chắn sẽ hướng về quê hương, bày tỏ lòng thương mến vô hạn đến vị cha già kính yêu của dân tộc.