Sự thật về quá trình ra đời của Ketchup: Không phải lúc nào cũng là tương cà chua

Từ ketchup ngày nay luôn được hiểu là tương cà, và đã không còn xa lạ gì với tất cả chúng ta. Tuy nhiên, có lẽ nhiều người không biết rằng nguồn gốc của từ này không phải lúc nào cũng liên quan đến cà chua đâu.

Nguồn gốc của "ketchup"

Trong quá khứ, cái tên "ketchup" này đã được dùng để đặt cho nhiều kiểu sốt gia vị khác nhau trên khắp thế giới.

Trung Quốc là nơi đầu tiên sáng chế ra thứ gia vị được phát âm "ke-chiap" từ thế kỷ 17. Đó chính là nước mắm làm từ cá lên men, trộn thêm một số gia vị mà ngày nay chúng ta thường sử dụng trong nấu nướng.

Còn tại Malaysia và Singapore vào thế kỉ 18, người dân địa phương cũng gọi tên một loại sốt được làm từ đậu nành là "kecap". Nó có vị khá giống xì dầu (nước tương), thường được rưới lên những đồ chiên rán và thịt nướng để tăng hương vị cho món ăn.

Theo ghi chép của nhiều sách nấu ăn, một số loại ketchup còn được làm từ nấm và quả óc chó ngâm; một số khác thì từ cá cơm, rượu vang và gia vị. Nói chung là rất nhiều nguyên liệu và chẳng có cái nào liên quan đến cà chua như chúng ta nghĩ ngày nay.

Chỉ đến thế kỉ 19, người Mỹ mới phát minh ra loại tương làm từ cà chua, chất làm ngọt, giấm, và các loại gia vị như đinh hương, ớt, hạt nhục đậu khấu, gừng... Họ trộn tất cả lại, tạo ra một loại sốt và chính thức gọi tên nó là ketchup. Đây cũng chính là công thức cho món tương cà chua mà chúng ta thưởng thức ngày nay.

Đến năm 1876, công ty Heinz (Mỹ) chính thức đưa tương cà chua đóng chai vào kinh doanh. Tuy nhiên, họ không sử dụng cà chua tươi, mà dùng paste cà chua (tomato paste - hay bột cà chua). Và kể từ đó, định nghĩa ketchup gần như "chết" luôn với hình thức làm tương cà của người Mỹ. 

Ketchup và những biến thể đa dạng

Tương cà chua ngày nay đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới và được sử dụng trong nhiều món ăn đa dạng.

Tại Liban, Ba Lan và Trinidad (và có lẽ là nhiều nơi trên thế giới), ketchup được rưới lên bánh pizza để tăng hương vị. Ở Nhật Bản, người ta cũng dùng nó để làm nước sốt cho món spaghetti và gọi đó là spaghetti Napoli.

Tại Philippines, khi Thế chiến thứ 2 xảy ra và cà chua trở nên khan hiếm, người ta còn phát minh ra món ketchup chuối - với nguyên liệu làm từ chuối. Còn người Đức lại chuộng món ketchup có vị cà ri - thường dùng với xúc xích. 

Tuy nhiên, công thức hấp dẫn và kì lạ nhất có lẽ đến từ Canada, khi người ta sáng tạo ra món bánh ketchup với lớp vỏ được phủ bằng tương cà chua được rất nhiều người yêu thích.

Tương cà chua cũng trở thành một loại gia vị phổ biến cho các món ăn Trung Hoa - như gà chua ngọt chẳng hạn. Đây cũng là thứ được kết hợp cùng me chua trong món pad Thái.

Dù được kết hợp cùng bất cứ món ăn nào, đây cũng là món gia vị tuyệt vời và được rất nhiều người ưa thích.

Tham khảo: Smith Sonian