Yamagata vốn là một tỉnh nằm ở phía Nam khu vực Tohoku (Nhật Bản). Yamagata từ lâu đã nổi danh là địa điểm có nhiều suối nước nóng, hoa anh đào cũng như khung cảnh thiên nhiên ở đây vô cùng thơ mộng. Đặc biệt, Yamagata có một món đặc sản nghe rất lạ tai và khi nhìn thấy thì ai cũng ngạc nhiên không kém. Đó chính là món cơm chan nước lạnh, được gọi là Mizukakegohan (水かけご飯).
Cơm chan nước lạnh là một món ăn được nhiều người biết đến qua bộ phim hoạt hình nổi tiếng Kumamiko (Gấu yêu thương). Trong phim, nữ nhân vật chính Machi đã thực hiện từng giai đoạn của món cơm chan nước lạnh này với hình ảnh lung linh và đẹp mắt bất ngờ. Nhờ bộ phim hoạt hình này mà nhiều người biết đến và càng tò mò hơn về món cơm kỳ lạ của xứ sở hoa anh đào.
Về nguồn gốc ra đời của món cơm chan nước lạnh thì có ý kiến cho rằng, do ngày xưa vùng Yamagata này vẫn còn rất nghèo nàn và đói kém, không có nhiều thức ăn để ăn nên người dân đã dùng nước lạnh chan cơm cho dễ nuốt và nhanh no hơn.
Tuy nhiên, vẫn còn một giả thuyết thú vị và thuyết phục hơn về lý do vì sao có món cơm chan nước lạnh ở vùng này. Theo người dân thì vào mùa hè, Yamagata là vùng rất nóng ở Nhật Bản. Do đó, cơm sau khi nấu xong sẽ không để lâu được hoặc cơm nấu thừa từ đêm trước sẽ bắt đầu có nhớt và xuất hiện dấu hiệu ôi thiu. Vì thế, để không lãng phí cơm thì người dân đã nghĩ ra sáng kiến dùng nước lạnh rửa cơm để loại bỏ phần nhớt đó đi. Sau đó dùng nước lạnh chan vào cơm để cơm mát lạnh dễ ăn hơn.
Ngoài ra, theo ý kiến nhiều người khác thì do Yamagata có thời tiết oi bức vào mùa hè nên dùng nước lạnh chan vào cơm cũng là một phương pháp giải nhiệt hiệu quả. Lâu dần, món cơm chan nước lạnh đã trở thành món ăn đặc sản và truyền thống của vùng Yamagata, thậm chí ngày nay nó còn lan sang vài vùng khác trong khu vực Tohoku.
Nghe tên món ăn là cơm chan nước lạnh thì có vẻ đơn giản nhưng khâu thực hiện cũng trải qua vài bước rườm rà. Đầu tiên, người ta sẽ cho cơm vào một cái rây có nhiều lỗ nhỏ rồi cho nước lạnh vào để rửa cơm cho sạch và tơi ra. Sau đó, cơm sẽ được cho vào đĩa, hoặc tô rồi cho thêm đá lạnh và nước lạnh vào cơm là có thể dùng được.
Mặc dù gọi là cơm chan nước lạnh nhưng món ăn này không ăn không như nhiều người nhầm tưởng mà còn ăn kèm với vài loại thức ăn khác để tăng khẩu vị ngon miệng hơn. Thức ăn đi kèm phổ biến nhất là các loại củ cải muối, dưa muối chua. Cắn một miếng dưa muối chua chua, mặn mặn và ăn kèm một thìa cơm mát lạnh thì chỉ tưởng tượng thôi đã thấy sảng khoái cả người. Đó là lý do vì sao có người cho rằng, món cơm chan nước lạnh này là phương thức "sống sót" của người dân vùng Yamagata qua khỏi mùa hè oi ả.
Và ngoài dưa muối chua thì đôi khi người ta còn thay đổi các món ăn kèm như cá hồi, trứng cá, rong biển... Cho dù thay đổi món ăn đi kèm như thế nào, nhưng các món này luôn ưu tiên vị mặn đi đầu để hòa hợp hơn với vị nhạt và mát lạnh của cơm chan nước.
Như vậy, mặc dù thoáng nhìn qua thì đây chỉ là món cơm bình thường, nhạt nhẽo nhưng khi tìm hiểu sâu hơn, kỹ hơn thì cơm chan nước lạnh đúng là món ăn đặc sắc vùng Yamagata. Do đó, nhiều khách du lịch sau khi đã được nếm thử món cơm ngon này thì cũng bắt chước làm theo bởi cách làm dễ học vô cùng và có thể ăn kèm với bất kỳ món ăn nào mà bạn thấy hợp khẩu vị là được.
Nguồn: Mi-journey, harukas