Natalie Portman và màn ra mắt để đời đầy tranh cãi trong “Léon: The Professional”

Ra mắt vào năm 1994, bộ phim Léon: The Professional (Sát Thủ Chuyên Nghiệp) là tác phẩm ăn khách của đạo diễn người Pháp Luc Besson với hai ngôi sao Jean Reno và Gary Oldman. Đây cũng là bộ phim đầu tiên của Natalie Portman khi cô 13 tuổi, đánh dấu bước đầu gia nhập làng điện ảnh của tài năng này.

Ngay từ khi ra mắt, nội dung mang màu sắc tình ái giữa một cô bé 13 tuổi và gã sát thủ trung niên của Léon đã vấp phải nhiều tranh cãi từ khán giả lẫn giới phê bình. Thậm chí cho đến tận bây giờ, người ta vẫn chưa thể có được cái nhìn thống nhất về bộ phim, nhất là khi xét đến những ồn ào xoay quanh đời tư của đạo diễn Luc Besson. Cho tới nay dù đã hơn 25 năm trôi qua, nhưng giá trị và ảnh hưởng của tác phẩm này để lại cho văn hóa thế giới và bản thân ekip làm phim mà đặc biệt là Natalie Portman thì vẫn còn đó.

Màn debut gây tranh cãi của "thiên nga đen"

Léon: The Professional khi ra mắt tại Mỹ được đặt lại ngắn gọn thành The Professional và gắn mác phim "pure action thriller", tức là phim thuần túy hành động, kịch tính. Tuy nhiên những gì diễn ra trong 110 phút phim chắc chắn đã vượt qua giới hạn một bộ phim hành động thông thường.

Lấy bối cảnh tiểu Italy của thành phố New York, phim đưa người xem bắt gặp Léon Montana (Jean Reno) - một gã sát thủ lành nghề sống dưới vỏ bọc người quét dọn. Thời gian rảnh rỗi, Léon tập thể hình, chăm một cái cây và xem mấy bộ phim cũ. Hàng xóm của Léon là Mathilda (Natalie Portman), một cô bé 12 tuổi nổi loạn và cô độc sống trong căn hộ dưới lầu. Bố nghiện ngập, cục súc, mẹ thì ăn diện, chị hay bắt nạt, người bạn duy nhất của Mathilda trong gia đình là cậu em trai.

Một ngày kia, Mathilda trở về và bắt gặp cảnh gia đình mình bị sát hại. Cô bé đã được Léon cho nương nhờ trong nhà mình, từ đó nhanh chóng phát hiện ra ông lao công ít nói này hóa ra là một sát thủ. Sau nhiều lần vật nài, Mathilda đã được Léon chấp nhận làm "đồ đệ", những mong một ngày báo thù cho gia đình.

Bộ phim gây tranh cãi khi cố tình khắc họa tình cảm giữa Mathilda và Léon không chỉ dừng lại như tình thương cha con, mà giống như tình cảm đôi lứa bất chấp khoảng cách tuổi tác giữa hai nhân vật. Khi bộ phim được chiếu thử tại Los Angeles, đã có một cảnh Mathilda đòi được làm người tình của Léon khiến khán giả khó chịu ra mặt. Luc Besson sau đó đã phải cắt bỏ cảnh này trong bản phim chiếu rộng rãi tại Mỹ. Thêm vào đó là việc để một cô bé như Portman khi đó tham gia vào những cảnh bạo lực, bắn giết.

Tương tự như hiện tượng Pygmalion hay Lolita khi ra mắt, nhiều cuộc tranh luận đã nổ ra về mặt đạo đức và tính chính danh khi bản thân nữ chính Natalie Portman mới 13 tuổi mà đã phải đóng những cảnh chiến đấu, hút thuốc, thậm chí quyến rũ bạn diễn Jean Reno. Cố nhà phê bình nổi tiếng Roger Ebert cho bộ phim 2.5/4 sao và cho rằng "tôi luôn luôn tâm niệm rằng có gì đó không đúng khi đặt nữ chính 12 tuổi vào giữa những guồng quay hành động này. Về cơ bản, đây giống như một bộ phim giật gân đô thị lắt léo – cốt để lợi dụng sự trẻ trung của một cô bé thay vì thực sự giải quyết nó." Trong khi đó, nhiều ý kiến bênh vực Léon: The Professional, khen ngợi về chân dung nhân vật cũng như màn trình diễn của các diễn viên. Thậm chí nhiều khán giả cho rằng đây là bộ phim đại diện cho thập niên 90 khiến họ nhớ mãi.

"Tôi đã rất hào hứng khi mở lá thư từ fan đầu tiên nhận được. Một gã đã viết về giấc mơ được cưỡng bức tôi."

Sinh ra trong một gia đình nề nếp, Natalie Portman đã vấp phải sự phản đối quyết liệt từ cha mẹ khi nhận kịch bản phim. Dù sau đó được con gái thuyết phục, cặp phụ huynh của Portman đã rất cẩn thận khi theo sát con gái trên trường quay, mạnh mẽ yêu cầu cắt bỏ đoạn kịch bản quá khêu gợi giữa Mathilda và Léon. Nhiều nguồn tin cho rằng chính cha mẹ Portman là những người đã gây sức ép lên đạo diễn Luc Besson để chỉnh sửa kịch bản, thay vì bản nháp nhấn mạnh vào mối tình giữa hai nhân vật chính.

Đồng thời nhị vị phụ huynh đã giám sát những cảnh hút thuốc để đảm bảo rằng con mình không quay quá 5 cảnh hút thuốc một ngày và không hít khói vào. Ấy vậy mà có lẽ cả gia đình vẫn chưa lường trước được những ảnh hưởng mà bộ phim đã đem lại – cả tốt lẫn xấu.

13 tuổi, Natalie Portman nhận được lá thư đầu tiên từ người hâm mộ. Đó là những dòng chữ biến thái về ước mơ được cưỡng bức nhân vật Mathilda từ một gã nào đó. Một đài truyền thanh địa phương thì đếm ngược đến ngày cô bé tròn 18 tuổi – đủ tuổi để có thể quan hệ tình dục. Những kẻ tự nhận là "nhà phê bình" thì bàn luận về bộ ngực mới nhú của cô bé trên các kênh truyền thông.

Cũng kể từ đó, những giấc mơ về sự trân trọng và tán dương quan điểm nghệ thuật cũng như diễn xuất mà thiên hạ dành cho Portman đã tan vỡ trong lòng một cô bé còn chưa dậy thì. Người ta quên rằng trước mặt họ là một diễn viên tài năng, một người nghệ sĩ cống hiến vì nghệ thuật. Ở tuổi 13, "thông điệp từ nền văn hóa này đối với tôi đã rất rõ ràng. Tôi cần phải che chắn lại cơ thể mình, kín đáo trong biểu hiện cảm xúc và công việc để gửi thông điệp của mình đến với thế giới rằng tôi là một kẻ xứng đáng được an toàn và tôn trọng".

Natalie đã làm đúng như vậy trong suốt sự nghiệp 25 năm sau đó của mình. Rất ít khi người ta thấy cảnh cô khoe thân trên màn ảnh. Những vai diễn của Portman sau này thiên về trải nghiệm khám phá bản thân và thách thức giới hạn mới trong diễn xuất. Chúng có thể hoặc dịu dàng (Closer), hoặc dữ dội điên cuồng (Black Swan) hay mang đậm tính chính trị, hoặc như chúng ta hay gọi là "phim cúng cụ" (Jackie). Gần đây nhất phải kể tới Vox Lux – nơi Portman thử sức ở lĩnh vực phim ca nhạc khi hóa thân thành một nạn nhân sống sót sau vụ xả súng dần từng bước trở thành ca sĩ nổi tiếng, nhưng vẫn giữ trong mình nỗi ám ảnh quá khứ.

Thật khó để có thể nói Léon: The Professional là một nỗi ám ảnh với Natalie Portman. Nếu không có bộ phim, có lẽ giờ đây chúng ta còn chưa biết tới cái tên này. Thành công và cả những ồn ào của The Professional đã giúp Portman trưởng thành từ sớm, định hình cho sự nghiệp của cô và tất nhiên, thay đổi quan điểm ngây thơ của Natalie về văn hóa đương đại. Nữ diễn viên sau đó đã rất nỗ lực trong việc cất lên tiếng nói bảo vệ phụ nữ, vạch trần bộ mặt của một xã hội quấy rối xấu xí mà điển hình là bài phát biểu trong cuộc tuần hành phụ nữ năm 2018.

Cho đến nay, những cáo buộc về đạo diễn Luc Besson (năm 2018, một nữ diễn viên đã tố Besson bỏ thuốc mê và cưỡng hiếp cô) đã phần nào khiến tên tuổi của người từng được cho là nhà làm phim quyền lực nhất nước Pháp này sứt mẻ. Người ta cũng đã và đang xét lại thông điệp mà Besson muốn hướng đến trong Léon: The Professional.

Dầu vậy, không thể phủ nhận giá trị và những đóng góp của đoàn làm phim. Mathilda, dù với tất cả những sai lầm và hư hỏng mà cô bé mang giữ, đã giúp một người đàn ông bước ra khỏi góc tối cô độc nơi New York phù phiếm. Sự tôn trọng mà Jean Reno dành cho Portman đã khiến những cảnh phim giữa hai nhân vật trở nên xúc động, ấm áp thay vì mang màu sắc ái ân. Rồi còn đó diễn xuất ấn tượng của Gary Oldman, ảnh hưởng của bộ phim tới văn hóa đại chúng. Ban nhạc Alt-J thậm chí đã dành tặng hẳn một ca khúc "Mathilda" hát về bộ phim. Yêu hay ghét The Professional, là phụ thuộc vào cách công chúng đánh giá và cảm nhận.