Vì sao "Ông Anh Trời Đánh" có doanh thu cao hơn "Bad Genius" ở Thái Lan nhưng không ăn khách tại Việt Nam?

Ông Anh Trời Đánh (tên tiếng Anh: Brother of the Year) là phim điện ảnh được xem là có doanh thu là cao nhất ở Thái Lan tính tới thời điểm này và phim vẫn đang được công chiếu. Phim được sản xuất bởi GDH, nơi đã làm ra Bad Genius (Thiên Tài Bất Hảo) gây sốt năm vừa rồi. Thế nên, khi Ông Anh Trời Đánh ra mắt, tất nhiên người ta sẽ so sánh với Bad Genius. Nhưng sự so sánh này đang tạo ra hai hiệu ứng trái ngược ở Thái Lan và Việt Nam.

Ở Việt Nam, có thể thấy rõ là hiệu ứng truyền miệng của Ông Anh Trời Đánh không mạnh, từ đó dẫn đến những ý kiến cho rằng tác phẩm này không xứng đáng để so với Bad Genius. Thế nhưng ở Thái Lan, doanh thu của Ông Anh Trời Đánh lại tăng trưởng cực kì mạnh mẽ. Đến thời điểm này, bộ phim đã thu được 4.6 triệu đô la Mỹ sau 28 ngày công chiếu (và vẫn còn đang chiếu) trong khi doanh thu chung cuộc của Bad Genius chỉ là 3.56 triệu đô.

Vậy, nguyên cớ gì mà sự đón nhận của khán giả ở hai thị trường lại khác nhau như vậy?

Khán giả Việt Nam thích những đề tài giật gân

Dù rằng điện ảnh Việt Nam vẫn chỉ đang thành công doanh thu ở những bộ phim thể loại nhẹ nhàng, có xu hướng khai thác tình cảm gia đình. Còn những phim đề tài hơi gai góc như Ống Kính Sát Nhân hay hơi "công thức Mỹ" như Lôi Báo dù chất lượng tốt thì vẫn bị quay lưng. Thế nhưng, cách khán giả nước ta đón nhận những bộ phim nước ngoài gần như ngược lại.

Ngoại trừ những phim đã có franchise (thương hiệu) quá lớn như phim siêu anh hùng của Marvel/DC, Jurassic Park/Jurassic World, The Mummy, KONG... thì những bộ phim ngoại trở thành hiện tượng ở Việt Nam phải là những phim có đề tài lạ, giật gân, kịch tính.

Bad Genius chính là ví dụ rất rõ ràng. Từ khi phim công bố trailer và chủ đề, giới trẻ đã phát sốt vì nghĩ rằng đây là một phim học đường khai thác chuyện quay cop trong thi cử - một việc rất gần gũi với tất cả mọi người. Nhưng khi xem rồi, khán giả lại tiếp tục há hốc mồm rồi ngả mũ bái phục khi phim chuyển rất khéo léo từ thể loại học đường sang phim heist (phim tổ chức tội phạm). Thế là từ người này truyền miệng sang người kia, cộng với chất lượng bộ phim quá tốt, Bad Genius tung hoành các rạp chiếu Việt Nam và nhận cơn mưa lời khen.

Sang đến Ông Anh Trời Đánh, vì được quảng cáo là người kế thừa của Bad Genius ở Thái Lan (cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng vì bộ phim này đã vượt qua thành công của Bad Genius ở Thái) nên tất nhiên khán giả Việt Nam đã có một nhận định sẵn về bộ phim, rằng phim cũng có thể sẽ bất ngờ và giật gân như Bad Genius (?). Kết quả, Ông Anh Trời Đánh cũng là một cú lừa ngoạn mục giống Bad Genius khi chuyển từ thể loại này sang thể loại khác đấy nhưng sự lừa lần này lại mang đến tác dụng xấu.

Từ nội dung được quảng bá khá là hài hước và đậm chất Thái, nhiều khán giả cảm thấy chưng hửng khi nội dung thực chất lại khá sâu sắc nhiều chiêm nghiệm, nói về tình anh em nhiều hơn là chuyện cặp đôi bị phá rối bởi ông anh trời đánh. Chất lượng của phim không hề tệ nhưng rõ ràng câu chuyện cảm động của hai anh em không phải là nội dung mà khán giả mong chờ.

Nhận định này có thể sẽ mang tính chủ quan vì không có số liệu hay khảo sát cụ thể nhưng theo quan sát và kết quả doanh thu của mặt bằng chung phim nước ngoài ở Việt Nam thì những phim có nội dung không giật gân thường sẽ không có "đất sống" ở rạp. Thứ nhất, vì văn hoá xem phim của chúng ta vẫn chưa có. Rất nhiều người vẫn cho rằng ra rạp xem phim phải xem bom tấn hoặc những phim giật gân, kịch tính và hấp dẫn từ đầu chí cuối. Còn phim nhẹ nhàng như tình cảm gia đình, tình yêu thì... ở nhà chờ HD để xem lậu còn hơn. Đó cũng là lý do mà rất nhiều phim nước ngoài (đặc biệt là phim châu Á) có nội dung nhẹ nhàng thường bị thất thu.

Chưa kể Ông Anh Trời Đánh đã công chiếu ở Thái Lan từ tháng 5, nếu ai đó "quyết tâm" tìm bản lậu trên internet chắc vẫn sẽ có kết quả. Doanh thu cũng như phản ứng của khán giả Việt dành cho Ông Anh Trời Đánh nói chung cũng không mấy bất ngờ. Nhìn lại một loạt những phim điện ảnh Thái từng chiếu ở Việt Nam mới thấy số phim gây "chấn động" phòng vé cực kì ít, chắc chỉ có mỗi Tình Người Duyên Ma (Pee Mak) và Thiên Tài Bất Hảo (Bad Genius).

Người Thái rất cuồng... Nhật Bản!

Nghe có vẻ không liên quan đến phim ảnh lắm nhưng đây cũng là lý do rất quan trọng cho thành công rực rỡ của Ông Anh Trời Đánh tại nội địa. Nếu chịu khó tìm hiểu về thị trường xứ chùa vàng cũng như theo dõi số liệu doanh thu, bạn sẽ biết được người Thái thích ra rạp xem phim nước ngoài hơn phim nội địa. Một phần cũng do số phim chất lượng của Thái không nhiều như cách chúng ta vẫn hay ca ngợi và cho rằng điện ảnh Thái vượt xa Việt Nam. Có thể đúng ở phần nào đấy khi mà có không ít những bộ phim cực kì chất, cũng như tư duy và cách họ đi đến cùng thể loại đã hơn hẳn Việt Nam. Nhưng, những phim Thái chất lượng trời ơi đất hỡi, thảm hoạ cũng nhiều vô kể.

Sang Thái là biết ngay dân Thái chuộng xem phim gì khi mà lúc nào ở các trạm tàu hay những biển quảng cáo ngoài đường đều là những phim nước ngoài, rất hiếm khi xuất hiện những phim Thái trừ phi là những phim được yêu thích như Ông Anh Trời Đánh. Đặc biệt, người Thái còn cực kì thích Nhật Bản. Không chỉ phim Nhật, người Thái còn mê truyện Nhật, văn hóa Nhật, ngôn ngữ Nhật. Thái Lan cũng là quốc gia ở Đông Nam Á được miễn visa Nhật.

Đó chính là lý do khiến cho khán giả Thái yêu thích Ông Anh Trời Đánh vì bộ phim này có quá nhiều yếu tố xương sống liên quan đến Nhật: hai anh em mê văn hoá Nhật, mê truyện tranh Nhật, anh bạn trai đến từ Nhật Bản, cô nữ chính biết nói tiếng Nhật, một trong những thứ hàn gắn được quan hệ hai anh em cũng là bộ manga có tên Sayonara Home Run và cậu bé con trai của cô em được đặt tên Ryo - tên của nhân vật chính trong bộ truyện này.

Thế nên đối với khán giả Việt Nam, Ông Anh Trời Đánh giống như một tác phẩm... sính Nhật một cách không cần thiết. Nhưng đối với khán giả Thái, đó là lý do khiến họ hài lòng. Lại nói về chuyện doanh thu một chút, xét về độ khó trong thể loại thì tất nhiên Bad Genius thuộc hàng cao tay trong mặt bằng chung của phim Thái nhưng doanh thu của nó vẫn thua Ông Anh Trời Đánh chính là vì nó không có chất Nhật trong đó.

Nói thẳng ra thì Ông Anh Trời Đánh không có những thứ mà khán giả Việt Nam cần. Ngược lại nó có nhiều thứ mà khán giả nội địa muốn. Khi mà những mảng miếng hài hước đã quá quen thuộc với điện ảnh xứ này thì một tác phẩm có nội dung sâu lắng, mang màu sắc phảng phất của những phim gia đình Nhật Bản cùng với quá nhiều chi tiết phục vụ cho tinh thần sính Nhật ở Thái Lan thì tất nhiên nó sẽ thành công.

Chúng ta có thể không thích Ông Anh Trời Đánh nhưng rõ ràng đây không phải một phim tệ, chỉ là không phải một phim như chúng ta nghĩ và mường tượng. Người Thái họ làm phim tất nhiên là để phục vụ khán giả của họ trước tiên, và với phim này họ đã quá thành công.