U22 Timor Leste và bí mật đổi vận bóng đá nơi nghèo khó nhất Đông Nam Á

Không chỉ về mặt kết quả, trong chiến thắng 3-0 trước Philippines, đội quân của HLV Park Sun-tae còn gây ấn tượng với sự quả cảm và thông minh. Chưa hết, họ tuy thấp bé nhưng lại vô cùng nhanh nhẹn, linh hoạt và thể lực bền bỉ.

Vốn bị ấn tượng về đất nước Timor Leste nghèo nàn lạc hậu, đồng thời nhớ lại 2 kỳ SEA Games trước đội U23 nước này toàn thua và không thể giành bất cứ điểm nào, nhiều người sẽ đặt câu hỏi nhờ đâu họ lại biến đổi nhanh đến thế?

Thực ra sự chuẩn bị của Timor Leste không có gì đặc biệt. Họ bắt đầu tập trung vào giữa tháng 3, tập 5 ngày mỗi tuần trước khi tới Thái Lan tập huấn vào ngày 17/4. Vì không có chuyến bay thẳng, họ từ thủ đô Dili phải quá cảnh ở Bali rồi mới sang Bangkok. Sau 10 ngày, tất cả di chuyển sang Campuchia và bắt đầu cuộc phiêu lưu ở SEA Games 32.

Theo một nguồn tin, Liên đoàn bóng đá Timor Leste không mấy dồi dào. Họ chỉ có thể trợ cấp 200 USD (tức khoảng 4,6 triệu đồng) mỗi cầu thủ trong cả kỳ tập huấn và thi đấu SEA Games, trong khi ngân sách nhà nước đài thọ chi phí khách sạn cũng như đi lại.

So với các VĐV ở những môn khác, khoản trợ cấp này thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác nhưng vẫn là khá ở Timor Leste. Như Báo Tiền Phong từng đề cập, các VĐV điền kinh hay boxing của Timor Leste phải chịu chế độ ăn uống và tập luyện kham khổ hơn nhiều. Mặc dù vậy, họ vẫn chơi với niềm tự hào. Như cầu thủ Mouzinho nói trong kỳ tập huấn, rằng "cả đội đã tập luyện rất chăm chỉ và hãnh diện vì được khoác áo đội tuyển".

Để tìm hiểu về bóng đá Timor Leste, cần ngược trở lại quá khứ. Họ gia nhập FIFA và bắt đầu ở vị trí cuối cùng trên BXH FIFA vào năm 2005, 3 năm sau khi giành được độc lập. Với dân số hơn 1 triệu người trải rộng trên diện tích 15.007 km2, Timor Leste có nguồn lực bóng đá hạn chế. Lợi thế duy nhất của họ là đại đa số người dân đều yêu bóng đá, biến bóng đá thành một phần bản sắc dân tộc. Từ những đứa trẻ đến người trưởng thành hay trung niên đều chơi bóng đá, bất chấp cái nắng giữa trưa hay những cơn mưa rào nhiệt đới, trên những ngọn núi phủ đầy sương mù hay bãi biển cát trắng.

Họ cũng rất khát khao chiến thắng, khiến vấn đề lớn nhất ở các trận đấu tại Timor Leste là bạo lực. Vì ai cũng muốn thắng, cuộc chơi thường kết thúc bằng các vụ ẩu đả. Cuối năm 2006 đã nổ ra một vụ xô xát lớn trên sân và gạch đá, cung tên được sử dụng, buộc cảnh sát phải dùng đạn cao su để giải tán.

Cũng vì khát khao này, Timor Leste từng tìm kiếm thành công nhanh chóng bằng việc nhập tịch. Mục tiêu của họ khá rõ ràng: nhắm đến các cầu thủ Brazil. Nhưng người Timor Leste khá ngây thơ khi nghĩ rằng chỉ cần ve vãn các cầu thủ Brazil có xuất thân nghèo khó đang chơi ở các giải đấu trong khu vực, sau đó làm giả giấy khai sinh, vậy là đã có một cầu thủ Timor Leste.

Nếu dễ như thế nhiều quốc gia đã làm. Timor Leste nhanh chóng bị trả giá. Năm 2017, họ bị tố cáo sử dụng hơn chục cầu thủ “Timor Leste giả” ở vòng loại Asian Cup và World Cup. Timor Leste bị loại khỏi các giải đấu. Điều đáng buồn là ngay cả khi dùng hàng ngoại, đội tuyển cũng không khá hơn. Vì vậy Timor Leste trở lại với nguồn lực trong nước và cố gắng phát triển bóng đá cơ sở.

Vận may của họ đến từ Hàn Quốc (câu chuyện này đã được người Hàn dựng thành phim). Vào đầu năm 2000, có một người tên Kim Shin-hwan, cựu cầu thủ người Hàn Quốc đã giải nghệ đến Timor Leste tìm cơ hội mưu sinh sau khi kinh doanh ở Indonesia thất bại. Ban đầu ông tính bán giầy cho những người Timor Leste chỉ đá bóng bằng chân trần, nhưng nhanh chóng phát hiện ra họ không có tiền.

Rồi Kim gặp Trung tá Choi Chull-whan, người phụ trách lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc tại Timor Leste. Năm tháng đó người Hàn đang sôi sục không khí bóng đá World Cup 2002 , Choi gợi ý Kim thành lập đội bóng nhằm “nuôi dưỡng ước mơ và gieo hy vọng ở những đứa trẻ Timor Leste”.

Ý tưởng này té ra lại giúp chính Kim, khiến ông tìm lại ý nghĩa cuộc sống. Trong vòng 16 năm, Kim gắn bó với các đội trẻ Timor Leste và tạo dựng nền tảng cho bóng đá Timor Leste. Khi những người Timor Leste quay lại làm bóng đá căn bản, họ được hưởng lợi từ thành quả của Kim, vị HLV sau đó được gọi là “Hiddink người Hàn của Timor Leste”.

Bây giờ bóng đá Timor Leste phát triển khá nhanh. Hiện tại ĐTQG Timor Leste vươn lên xếp thứ 196 trên BXH FIFA. Tại SEA Games, U23 Timor Leste từng thắng 5 trận ở 7 kỳ tham dự trước đây, bao gồm các chiến thắng trước Campuchia và Philippines. Vì vậy, không có gì phải kinh ngạc khi đội quân của Park Sun-tae, một HLV người Hàn khác kế tục Kim, có được 3 điểm đầu tay ở SEA Games 32 . Họ đang trên đà phát triển và sẽ còn tiến xa.