Ngay sau lễ Halloween, vào hai ngày đầu tiên của tháng 11 là thời điểm người dân Mexico cử hành một lễ hội kỳ lạ, đậm chất tâm linh: “Lễ hội của người chết” (tiếng Tây Ban Nha là “Día de los Muertos”).
Trong thời gian này, các gia đình sẽ quây quần bên nhau và tưởng nhớ về những người đã khuất. Ngày 1/11 được dành để nhớ về những trẻ em không may qua đời sớm, còn ngày tiếp sau dành cho những người trưởng thành.
Nghĩa trang San Gregorio tại thành phố Mexico. Lễ hội này được cho là khởi nguồn từ văn hóa của người Aztec cách đây 2.500 đến 3.000 năm. Vào khoảng tháng 8 hàng năm, người Aztec tổ chức lễ hội tôn vinh Thần Chết Mictecacihualt. Theo thần thoại Aztec, Mictecacihualt là một nữ thần cai trị âm phủ, có nhiệm vụ trông giữ người chết. Thần Chết mang diện mạo một bộ xương với y phục phụ nữ.
Mictecacihualt, Thần Chết của người Aztec. Khi thực dân Tây Ban Nha chiếm Mexico làm thuộc địa, lễ hội này đã kết hợp với hai ngày lễ của Công giáo rồi hình thành nên “Lễ hội của người chết” hiện nay. Trong đạo Thiên chúa, 1/11 là ngày của các thánh còn ngày 2/11 là ngày của các linh hồn.
Một phụ nữ đi viếng mộ tại Arocutin, Mexico. Trong hai ngày lễ hội, người dân Mexico có phong tục đi thăm và sửa sang ngôi mộ cho người thân đã khuất. Họ dâng lên đồ cúng, mong đợi linh hồn của người quá cố sẽ trở về. Một số gia đình Mexico dành cả hai đêm ở bên mộ người thân. Ngoài ra, họ còn có tục mang chăn, đệm đặt trước nhà để linh hồn người quá cố trở về được nghỉ ngơi thoải mái.
Một kiểu trang trí bàn thờ khác với chiếc đầu lâu được làm bằng đường ở giữa. Mặt khác, người Mexico sẽ sửa soạn một bàn thờ với cây thánh giá, nến, ảnh của những người đã khuất với nhiều loại hoa quả, bánh kẹo đặc trưng cho “Lễ hội của người chết”. Người Mexico tin rằng khi những linh hồn quay về, họ sẽ “ăn” đồ cúng được dâng lên. Do vậy, đến khi người sống ăn, đồ lễ đó sẽ giảm bớt phần nào mùi vị!
Bàn thờ đặc trưng trong dịp “Lễ hội của người chết”. Loài hoa đặc trưng trong lễ hội người chết là cúc vạn thọ Mexico màu vàng cam, hay còn được gọi bằng cái tên khác là “hoa của người chết” (Flor de Muerto). Người Mexico tin rằng hương hoa của loài cúc màu cam này sẽ soi sáng đường về nhà cho tổ tiên mình.
Đầu lâu kết bằng hoa cúc trước một nghĩa trang. Trong “Lễ hội của người chết”, chúng ta không thể không kể đến một món ăn rất thú vị, đó là những chiếc kẹo đường hình đầu lâu. Theo tín ngưỡng người Aztec cổ, đầu lâu tượng trưng cho cái chết và sự phục sinh. Những chiếc kẹo đầu lâu có thể dùng như quà tặng dành cho cả người sống lẫn người chết. Tên người được nhận quà thường được viết lên trán của đầu lâu.
Một món ăn khác không thể thiếu trong dịp lễ này là “bánh của người chết” (pan de muerto). Đây là loại bánh mì được nặn thành hình tròn, tượng trưng cho vòng luân hồi của cuộc sống.
“Bánh của người chết” (pan de muerto). Đến với đất nước Mexico trong những ngày này, bạn sẽ còn bắt gặp những phụ nữ trong trang phục bộ xương, được gọi là “catrina”. Hình ảnh “catrina” gợi nhắc đến Thần Chết của người Aztec cổ đại. Trên thực tế, José Guadalupe Posada, một họa sĩ Mexico đã sáng tạo ra hình tượng này để châm biếm phụ nữ thượng lưu Mexico đầu thế kỉ 20. Về sau, các “catrina” đã trở thành một phần không thể thiếu của “Lễ hội người chết”, đi vào văn hoá của người Mexico.
Hai “catrina”.
Hoa hậu Hoàn vũ Mexico 2011 trong bộ trang phục lấy cảm hứng từ “catrina” và hoa cúc vạn thọ.
Bức tranh một cô gái đã qua đời, được lấy cảm hứng từ “Lễ hội của người chết”.