Sau những mộng mị của tuổi trẻ, ngoài kia có một sự dịch chuyển, đáng sợ!

"Cơn sóng ngầm" từ cuộc cách mạng vĩ đại nhưng vô hình mang tên IoT [Internet of Things]

Đó là khoảng mùa hè năm 2005…

Lúc này, đâu đó trong một căn ký túc xá của Harvard, "gã" sinh viên Mark Zuckerberg và đồng bọn vẫn đang "ủ ấm" cho một thứ quái gở có tên Facemash.

Khi tất cả mọi đứa trẻ 9X chúng tôi vẫn còn đang đắm chìm trong những bộ truyện tranh Nhật Bản, phần còn lại sẽ bị thôi miên bởi cuốn sách đầy mùi huyền ảo Harry Portter của J.K.Rolling. Ở bên kia Đại Dương, Financial Times và Goldman Sachs Business bất ngờ bầu chọn "Thế giới phẳng" là Cuốn sách hay nhất năm. Thomas Friedman - Biên tập viên chuyên trang Ngoại giao, Kinh tế của New York Times, tác giả cuốn sách được nhắc đi nhắc lại khắp các phương tiện truyền thông và trở thành từ khoá được tìm kiếm "điên đảo" trên Google, Yahoo… từ Á sang Âu.

Đó chỉ là bề nổi, điều đáng sợ không nằm ở những giải thưởng của "Thế giới phẳng" hay sự nổi tiếng của Thomas. "Cơn sóng ngầm" đến từ những dự đoán của tác giả. À, không! Phải nói đó là những phân tích sâu sắc và được kiểm chứng tỉ mẩn mới đúng. Chỉ vài năm sau đấy, sự bùng nổ của Facebook trên toàn cầu là minh chứng rõ ràng nhất, đắt giá nhất cho nhiều kẻ "ngu ngơ" trước những dòng phân tích triệu Đô của Thomas Friedman.

Quá trình toàn cầu hoá đến nhanh hơn dự đoán, sự bùng nổ của internet đã chạm ngõ tất cả mọi ngóc ngách của sự sống trên trái đất. Những công xưởng của Trung Quốc, Ấn Độ trở thành "sân nhà" của các công ty Mỹ, Nhật. Dĩ nhiên, những CEO gốc Ấn cũng chiễm chệ ngồi lên nhiều chiếc ghế điều hành tại thung lũng Silicon.

Kỷ nguyên IoT (Internet of Things) đã chính thức bùng nổ, cuộc cách mạng 4.0 với sự vận hành dựa trên nền tảng internet đã đặt lên vai giới trẻ nhiều cơ hội và thách thức hơn bao giờ hết.

Năm 2017...

Mark Zuckerberg giờ đã là tỷ phú công nghệ, Facebook trở thành một trong những công ty lớn nhất toàn cầu.

Ngay tại Việt Nam, Ms.H, chuyên viên kinh doanh của công ty D. – Một đơn vị cung cấp các giải pháp nhà thông minh liên tiếp nhận được nhiều yêu cầu cung cấp thông tin từ khách hàng, số lượng các hợp đồng ký kết cũng nhiều và nhanh hơn. Những căn biệt thự tại Hà Nội, Hạ Long được đầu tư các giải pháp điều khiển, vận hành thông minh ngày xuất hiện nhiều hơn. Với kết nối internet, chủ nhà có thể dễ dàng điều khiển TV, tủ lạnh, máy giặt, vi tính, camera... rất dễ dàng dù ở xa. Thật buồn, nhưng vai trò của người giúp việc giờ đây gần như đã bị thay thế!

... Sài Gòn, giữa những con phố đông nghẹt xe máy và khói bụi, Giám đốc sáng tạo của The Purpose Group – Một công ty quảng cáo "local" thuần Việt là một người Malaysia – Kit Ong. Đầu năm nay, cậu sinh viên Nguyên Hải Khánh (1994) đã chinh phục được "gã khổng lồ" Google sau 7 lần phỏng vấn với mức lương 6 số (USD/năm). Khánh đã chính thức trở thành nhân viên của Google tại xứ sở Kangaroo. Tuần tới, tôi sẽ có thêm một người bạn nữa ngồi vào vị trí nhân viên của Facebook tại văn phòng Singapore, trước đó là một anh chàng sinh năm 1991, gia nhập Facebook từ năm 2015. 

Bạn sẽ hỏi những điều này có liên quan gì?

Đó là dấu hiệu, là cơ hội nhưng cũng là hồi chuông cận kề thổi hơi nóng vào giới trẻ cho thấy sự khốc liệt để cạnh tranh trong công việc, trong cuộc sống hiện đại của kỷ nguyên IoT. Mọi sự vận hành tưởng chừng không thể thiếu vắng bàn tay con người giờ đây đã có thể nhờ vào Internet mà khác đi. Khi mọi khoảng cách về địa lý, quốc tịch đã không còn quan trọng, khi tất cả những khác biệt văn hoá đều có thể dung hoà trong quá trình hội nhập. Đã đến lúc con người cần có sự thay đổi, hoàn thiện hơn nhiều lần trước đây để thích ứng với mọi điều kiện, môi trường.

Mọi thứ chưa dừng lại ở đó!

Đầu năm nay, tại Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc, GS Wan Xiaojun đã chế tạo nên con rô-bốt mang tên Xiao Nan. Nó đã hoàn thành bài báo 300 chữ với chủ đề về dòng người về quê đông đúc trong dịp Tết Nguyên đán. Bài viết sau đó đã được đăng trên tờ Southern Metropolis Daily của nước này.

Khi tất cả mọi ngành nghề, mọi lĩnh vực đang có sự "xâm chiếm" của tự động hoá, của rô-bốt thì ở một khía cạnh nhạy cảm như tình dục cũng không ngoại lệ. Điều đó có nghĩa là tỉ lệ con người có khả năng bị thay thế càng tăng lên. Đỉnh điểm là sự ra đời của thế hệ rô-bốt tình dục mới, sự kết hợp của thiết kế hoàn mỹ và trí thông minh nhân tạo. Harmony chính là tiên phong. Rô-bốt tình dục Harmony có trí thông minh nhân tạo, được thiết kế giống con người, đẹp, có cảm xúc và phản ứng giống con người. Chuyện yêu đương, giường chiếu bây giờ cũng không còn là chuyện giữa người với người nữa rồi! Đáng lo thật đấy!

Theo một báo cáo chính thức của Tổ chức Diễn đàn kinh tế thế giới (WTO) năm 2016, ước tính xu hướng tự động hóa sẽ cướp đi 5,1 triệu việc làm trong giai đoạn 2015 - 2020 trên toàn thế giới. Đó là hệ quả của sự phát triển mà chúng ta đã và đang nhìn thấy.

May mắn và cũng đáng buồn, chính thế hệ trẻ chúng ta là những người được tận hưởng kỷ nguyên IoT (Internet of Things) và cũng chính là người phải chấp nhận đương đầu với những hệ luỵ từ nó. Cuộc sống là thế! Có vay có trả, có qua có lại.

Làm gì để tồn tại sau cơn "ác mộng"?

Đây là câu hỏi, là vấn đề mà giới trẻ có thể không nhìn ra, nhưng bắt buộc các bạn phải người thực hiện. Đấu tranh sinh tồn là quy luật vận hành của xã hội. Ngay từ bây giờ bạn phải dấn thân, phải hoàn thiện mình hoặc là bị loại bỏ khỏi guồng quay không chỉ bởi đồng loại mà còn bởi những cỗ máy, những khái niệm vô hình.

Hãy bắt đầu từ đạo đức và phát triển bằng chuyên môn!

Quá trình phát triển của một con người luôn gắn liền với việc học hỏi trên nền tảng sự giáo dục về chuyên môn và các chuẩn mực đạo đức. Bạn cần phải là một người con có hiếu, một người bạn, người đồng nghiệp sống có tình nghĩa, có trách nhiệm... trước khi bắt tay vào việc học tập, tích luỹ chuyên môn.

Giá trị đạo đức chính là một loại quyền lực trong xã hội. Những chuẩn mực đạo đức sẽ làm nền tảng để chúng ta phát triển, học tập và tích luỹ kinh nghiệm. Đồng thời đó còn là sự tôn trọng, là ý thức và trách nhiệm của bản thân với cộng đồng. Hãy làm một con người tử tế!

Sau tất cả bạn cần phải nắm vững chuyên môn, xuất sắc ở một lĩnh vực nhất định, nếu ở vai trò người dẫn đầu, hãy là một người quản lý có tâm và có tầm. Học tập không bao giờ muộn và phải thật bền bỉ, bởi khi bạn có chuyên môn xuất sắc, bạn lại sở hữu thêm một loại quyền lực, quyền lực chuyên môn. Sức mạnh đến từ năng lực sẽ giúp bạn "bám trụ" được trong xã hội, tồn tại được giữa vòng xoáy đấu tranh sinh tồn.

Đừng chỉ giỏi nghề, kỹ năng mềm giờ cũng là yếu tố "sống còn"

Ở kỷ nguyên này, bạn cần giỏi chuyên môn nhưng kỹ năng là thứ bắt buộc phải có và bạn cũng cần phải biết nhiều hơn một nghề! Các ngành nghề luôn có sự liên kết theo nhóm chặt chẽ với nhau, hiểu biết càng rộng sẽ giúp bạn chủ động khi tiếp cận và giúp bản thân luôn ở trạng thái tự tin, làm chủ công việc.

Dĩ nhiên là không thể đánh máy bằng 2 đầu ngón tay rồi! Kỹ năng là những yêu cầu nhỏ nhưng tối quan trọng, những công cụ vệ tinh phục vụ, hỗ trợ đắc lực cho công việc. Không phải chỉ tài xế mới lái xe, hãy sở hữu một tấm bằng lái xe toàn cầu. Chắc chắn rằng bạn đã thành thạo các phần mềm văn phòng cơ bản như Microsoft Word, Excel, Powerpoint và phải học thêm một chút photoshop nếu là người làm việc liên quan đến tryền thông, báo chí, hình ảnh...

À, luôn chắc chắn rằng bạn có thể tự sửa và cài lại hệ điều hành cho chiếc laptop của mình nhé! Không phải lúc nào cũng có thể nhờ gọi nhân viên IT đâu.

Đừng coi tiếng Anh là ngoại ngữ!

Toàn cầu hoá, sự hội nhập đã làm cho giới hạn về khoảng cách bị xoá bỏ, mọi rào cản về địa lý đã không còn, ngôn ngữ cũng sẽ phải được cân bằng. Tiếng Anh là bắt buộc. Phải học thật tốt và trau dồi Anh ngữ, nếu có thể hãy học thêm càng nhiều ngoại ngữ càng tốt. Phải chắc chắn rằng nếu bạn ngủ dậy và thấy mình ở châu Âu, nước Mỹ hay Singapore mà vẫn không lúng túng, tự ti. Lúc đó bạn đã sẵn sàng để hội nhập rồi đấy!

Trau dồi, phát triển thêm một ngoại ngữ, chúng ta sẽ có thêm một cơ hội giao tiếp, cơ hội tiếp cận, tìm hiểu đến một nền văn hoá mới, cơ hội công việc cũng sẽ tăng lên. Khả năng "sống sót" lại tăng thêm mấy phần. Một công dân toàn cầu, tiếng Anh chính là điều cơ bản nhất. 

Nguyễn Hồng Trân, 9X khá nổi tiếng trong cộng đồng sinh viên tại TP.HCM là điển hình của một "công dân toàn cầu" xinh đẹp và năng động. Hiện cô gái trẻ này đang làm việc tại Dubai. Quãng thời gian học tại Viện Đào Tạo Quốc tế NTT (NIIE), Trân đã không ngừng trau dồi khả năng tiếng Anh và các kỹ năng mềm bên cạnh việc học chuyên ngành. Nhờ đó, bạn đã sớm thực hiện ước mơ "nhìn ngắm thế giới" ngay sau khi tốt nghiệp. Mới đây nhất, Trân đã đạt được danh hiệu "nhân viên xuất sắc nhất năm" của Movenpick Hotels & Resorts – một trong những tập đoàn quản lý khách sạn và khu nghỉ dưỡng nổi tiếng trên thế giới đấy!  

Khi còn trẻ, hãy đi thật nhiều!

Không có sự tiếp nhận nào tốt bằng sự trải nghiệm của bản thân, phải cho mình được dấn thân vào thực tế. Đi du lịch thật nhiều và tìm kiếm thêm cơ hội để hiểu biết về thế giới. Ngoài kia rộng lớn lắm!

Thử tắt điện thoại, ngưng dùng các ứng dụng xã hội trong vài ngày và đi du lịch đây đó, nếu có thể hãy ra nước ngoài. Cảm giác bước chân vào "thế giới thực" sẽ tuyệt vời hơn rất nhiều so với ngồi nhà lướt facebook và "gato" với người khác. Những chuyến đi như thế sẽ khiến tuổi trẻ của bạn thêm nhiều sắc màu và cảm hứng, cuộc sống cũng vì thế mà đầy đặn hơn.  

Không bao giờ là muộn! Dù cho cuộc cách mạng 4.0 với kỷ nguyên internet đang tạo ra nhiều thách thức, nhưng đó cũng chính là cơ hội, là sự cộng hưởng để xã hội phát triển và bản thân của mỗi chúng ta được nâng cấp. Tiếp nhận quy luật phát triển của xã hội một cách chủ động ngay từ bây giờ là trách nhiệm của giới trẻ, của mỗi chúng ta.

Cuộc chiến sinh tồn này "kẻ nắm cán" vẫn là chúng ta. Nhấc mông lên để học để đi và để sống!

Ảnh minh hoạ: Jing Zang / Dribbble