“Nữ hoàng cover” Hương Ly và 20 triệu: những hiện tượng cover đang đứng ở đâu giữa thị trường nhạc Việt?

Là gương mặt hot bậc nhất trong giới cover nhạc Việt, hôm 26/9, phía Hương Ly gây sững sờ với tiết lộ nhận cover với giá 20 triệu đồng/ca khúc. Điều này không khỏi khiến công chúng cảm thấy mâu thuẫn với tuyên bố trước đây của cô là "chỉ cover bài nào phù hợp", và khiến nhiều người phải giật mình vì độ hot của một giọng ca chỉ chuyên cover.

Sự việc Hương Ly và Erik khiến công chúng phải nghĩ lại về nghề cover ở Việt Nam.

Hương Ly cover hot hơn cả bản gốc: Là tài năng, chiến lược hay… ăn may?

Trước sự việc, Hương Ly vốn được cộng đồng mạng yêu mến, là thánh nữ cover hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu lượt xem.

Những bản cover thành công nhất của Hương Ly là Sóng gió (ca sĩ gốc K-ICM và Jack, 57 triệu lượt xem), Từng yêu (Phan Duy Anh - 41 triệu), Có tất cả nhưng thiếu anh (Erik, 34 triệu), Sao em vô tình (Jack x K-ICM ft. LIAM, 21 triệu), Độ ta không độ nàng (18 triệu), Một bước yêu vạn dặm đau (Mr. Siro, 15 triệu)...

"Một bước yêu vạn dặm đau" hồi tháng 3 cũng là bản cover đánh dấu bước chuyển của Hương Ly từ giọng ca cover vài chục nghìn lượt xem sang mốc triệu lượt xem. Sau khi bản cover với hình ảnh Hương Ly thu về 3,8 triệu lượt xem, cô thừa thắng xông lên làm thêm bản lyrics hút 15 triệu lượt xem.

Bản cover này gây sốt trên một ứng dụng nhạc, được nhiều người tải về máy nghe. Từ đó, họ cũng tìm kiếm giọng ca Hương Ly và bắt đầu theo dõi cô trên YouTube. Hiện tại, trang YouTube của Hương Ly có 2,23 triệu người đăng ký, cao gấp nhiều lần so với nhiều ca sĩ Việt.

Xét về thực lực, giọng hát của Hương Ly có nhiều người thích, và cũng có gây tranh cãi về chất giọng. Cô có giọng hát cao, trong, dù nhiều khi bị cho là "một màu và chói tai". Một music blogger nhận định Hương Ly có cách xử lý không hiện đại nhưng kỹ thuật thanh nhạc bài bản, giọng hát dễ nghe, phù hợp thị hiếu đông đảo người Việt. Thêm vào đó, cô có khả năng chơi nhạc cụ cả hiện đại và dân tộc để tạo dấu ấn riêng cho bản thu, thông thạo cả organ lẫn đàn bầu gây thích thú cho khán giả. Ngoại hình xinh xắn dễ nhìn, đủ gần gũi tạo thiện cảm với người xem cũng là 1 ưu điểm không thể phủ nhận. Luận về ngoại hình và thực lực, Hương Ly hoàn toàn nổi trội giữa rất nhiều các giọng ca cover khác tại Việt Nam.

Dù Hương Ly khẳng định không có chiến lược mà chỉ làm theo sở thích, kênh YouTube của cô lại chứng minh điều ngược lại. Sự thực là cô đăng video cover một cách đều đặn, riêng một tháng vừa qua có đến 9 video cover. Số lượng video cover của cô hiện lên đến 80, một con số không hề nhỏ và khó thực hiện nếu không có chiến lược. Tốc độ cover cũng rất nhanh nhạy, đôi khi chỉ 3 ngày sau là có bản cover, hòa âm và cách xử lý có dấu ấn đặc trưng riêng so với bản gốc.

Tổng hòa mọi yếu tố, Hương Ly dễ dàng dẫn đầu các tên tuổi cover trên Youtube.

20 triệu/bản cover: quá nhiều hay quá ít, bình thường hay bất thường?

Trước đây, bản cover "Sóng gió" của Hương Ly cũng gây sốc khi đạt 57 triệu lượt xem, vượt nhiều MV của cả các ca sĩ tên tuổi, nhưng điều này khi đó được lý giải là do độ hot không tưởng của bộ đôi Jack và K-ICM. MV gốc của "Sóng gió" cũng đạt đến 175 triệu lượt xem, hoàn toàn vượt trội chứ không thua kém Hương Ly.

Chuyện trở nên phức tạp hơn khi nhiều bản cover của Hương Ly có lượng view còn đình đám hơn cả bản gốc. Trong đó, MV Có tất cả nhưng thiếu anh của Erik chỉ đạt 26 triệu lượt xem, thấp hơn bản cover của Hương Ly là 34 triệu. Sự kiện ồn ào khi Hương Ly hứng gạch đá từ dư luận, bị nhiều khán giả yêu cầu ngừng hoạt động cover các hit Vpop. Nhiều khán giả cũng bộc lộ ác cảm với các giọng ca cover vì "không cần sáng tạo, chỉ cần hát hit có sẵn của người khác là nổi tiếng".

Bức xúc trước những điều tiếng vô lý này, ekip Hương Ly tung bằng chứng thanh minh rằng mình không sai. Một cách vô tình, ekip hé lộ luôn rằng những bản cover còn được chính các ca sĩ sử dụng để quảng bá, tăng độ lan toả cho sản phẩm của họ, trả tiền lên đến 20 triệu đồng.

Cover rõ ràng vẫn chưa phải là một nghề ổn định trong nền âm nhạc Việt Nam, nơi ca sĩ chính hiệu còn chật vật trong việc kiếm tiền từ sản phẩm của mình. Vì thế, việc phía Hương Ly bất cẩn tiết lộ con số thù lao 20 triệu đồng/bản cover gây bất ngờ lớn. Vì lâu nay, khán giả đều nghĩ rằng các bản cover này là miễn phí, làm theo sở thích và chỉ thu lợi từ YouTube hoặc quảng cáo.

Xét về nhiều mặt, đây là một giao dịch bình thường không có gì đáng tranh cãi. Ca sĩ có thể bỏ tiền tỷ làm MV, chi chục triệu đến trăm triệu cho các chi phí truyền thông, quảng bá. Taylor Swift, BLACKPINK, TWICE…. đều chạy quảng cáo youtube rầm rộ để MV đến khán giả nhiều hơn mà chi phí có thể lên đến hàng tỷ. 20 triệu so với chi phí quảng cáo và cả thu nhập ca sĩ đều không đáng là bao, nếu so với lượng view khủng Hương Ly mang lại cho bài hát thì cũng chẳng phải điều gì quá đáng.

Tuy nhiên, đây vẫn là một thỏa thuận nhạy cảm. Trong giới âm nhạc, có những nguyên tắc ngầm cần tôn trọng. Một trong số đó là thù lao thoả thuận kín giữa 2 bên. Có thể, lâu nay Hương Ly và ê-kíp không hoạt động theo cách của ca sĩ chuyên nghiệp nên hành xử thiếu cân nhắc. Với động thái thiếu chuyên nghiệp này, Hương Ly sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều trong tương lai.

Đầu tiên, cô và ekip bị mất uy tín nghiêm trọng, bộc lộ sự chưa chuyên nghiệp với đông đảo nghệ sĩ trong giới lẫn công chúng.

Hai là, kể từ nay về sau mỗi khi cover một bài hát mới, không loại trừ khả năng sẽ có khán giả nhận định, hay chí ít lăn tăn phải chăng đây lại là 1 giao dịch nhờ vả 20 triệu nữa?

Câu chuyện về Hương Ly sẽ không còn như trước đây, và đó là một điều rất đáng tiếc vì rất hiếm khi có 1 hiện tượng cover đình đám được như Hương Ly

Cover liệu có thể trở thành một nghề?

Một nhà sản xuất âm nhạc nhận định với người viết: "Sáng tác và sản xuất trọn vẹn một ca khúc mới là công việc rất khó khăn, không nhiều người có đủ tiền và đủ khả năng làm được. Đối với các ca sĩ chưa có tên tuổi, chưa có ê-kíp, chưa đủ tiền mua bài của các nhạc sĩ tên tuổi và thuê nhà sản xuất, họ không có cách nào sở hữu một ca khúc tốt và hoàn toàn mới. Vì thế, nhiều người chọn lối đi là tiếp thị giọng hát qua các bản cover trên mạng, việc này không tốn nhiều chi phí".

Chính vì thế, sẽ ngày càng có nhiều giọng ca chưa tên tuổi chọn cách thể hiện này để gây được sự chú ý với các nhạc sĩ hay nhà sản xuất. Đây cũng là một con đường hợp lý bên cạnh việc tham gia các cuộc thi ca nhạc, thi tuyển vào những công ty giải trí để được đào tạo và lăng xê.

Cũng có trường hợp khác, là các giọng ca này không đặt nặng mục tiêu trở thành ca sĩ chuyên nghiệp mà chỉ đơn giản là yêu ca hát và thích đăng tải bản cover lên mạng. Những người này khá giống các giọng ca cover ở những quán cafe nhạc sống. Họ ca hát vì yêu âm nhạc nên cũng đáng được đón nhận.

Trong nền âm nhạc USUK, nhiều ban nhạc và ca sĩ đã xây dựng tên tuổi qua hàng trăm bản cover như Boyce Avenue, Megan Nicole, Sam Tsui, Tyler Ward, Tiffany Alvord... Có những ca sĩ xuất thân từ hát cover trên mạng về sau được các công ty ký hợp đồng và xây dựng sự nghiệp âm nhạc riêng như Christina Grimmie, Madison Beer... Tại Việt Nam, hơn 10 năm trước có một Thùy Chi đã từ một hiện tượng cover từng bước trở thành một giọng ca đặc biệt có những bản hit riêng và là một thương hiệu được chờ đón.