"Nhạc trưởng Gen Z" Dustin Tiêu: Tôi thích hoạt động như anh Đen Vâu, làm nghệ thuật vì những điều tử tế!

Từ một phiên dịch viên tiếng Hàn trở về nước trong thời kỳ bùng phát của đại dịch, Dustin Tiêu đã tạo nên một trong những dàn giao hưởng tiên phong tại Việt Nam, một phần để thắp lại ngọn lửa âm nhạc trong anh, phần còn lại để ươm mầm cho những người trẻ Việt có giấc mơ được chơi nhạc cổ điển.

Dustin Tiêu, tên đầy đủ là Tiêu Nguyễn Đức Anh, là một nhạc trưởng trẻ tại Việt Nam. Sau khi tốt nghiệp trung cấp piano chuyên nghiệp ở Nhạc viện Gracias Music Preparatory School (Hàn Quốc), Dustin dành 4 năm tu nghiệp ở Nhạc viện Mahanaim (New York, Mỹ) trước khi trở về Việt Nam lập nghiệp. Với kinh nghiệm phong phú về điều khiển dàn nhạc, anh đã thành lập nên Imagine Philharmonic Orchestra (IPO) vào năm 2019. Dustin Tiêu cùng IPO đã mang đến nhiều buổi concert gây tiếng vang trong năm 2023, chơi lại âm nhạc của những bộ phim nổi tiếng đến từ Ghibli, hay bộ game Final Fantasy,... Vừa qua, anh cũng là nhạc trưởng được nữ diễn viên Diễm Mỹ 9x tin tưởng giao cho trọng trách điều khiển dàn nhạc trong buổi tiệc cưới của mình.

Cơ duyên Dustin Tiêu đến với âm nhạc?

Dustin Tiêu không phải là con nhà nòi âm nhạc. Mình học Cấp 3 ở Việt Nam một học kỳ sau đó Dustin mới sang Hàn Quốc để tiếp tục học về piano trung cấp. Đây chưa hẳn là một chuyên ngành mà mình mong muốn, bởi vào lúc còn trẻ, Dustin chưa đủ trải nghiệm để hình dung được đam mê của chính mình.

Điều duy nhất Dustin biết là mình muốn được đi du học, và khi cơ hội đi du học về chuyên ngành biểu diễn piano tại Hàn Quốc đến với Dustin thì mình không thể nào chần chừ bắt lấy ngay.

Khi mình đến trường và được học cùng với những người bạn ở Hàn Quốc, Dustin dần cảm thấy yêu mến và thích thú với năng lượng trên sân khấu. Mình trở nên siêng năng hơn và cái đam mê với âm nhạc cũng như piano cũng xuất phát từ lúc này.

Từ âm nhạc đến việc trở thành một nhạc trưởng hẳn không phải là một câu chuyện dễ dàng. Bạn đã đi những bước đi sau đó ra sao?

Đúng vậy. Tiết lộ một chút là khi học biểu diễn piano Dustin mới phát hiện ra mình bị bệnh sợ sân khấu nặng nề. Trong quá trình học sáng tác, mình nhận ra môn chuyên về điều khiển dàn nhạc mới là thứ phù hợp với bản thân. Một phần là do trước đây Dustin từng làm Bí thư, Lớp trưởng ở trường cấp 2, cũng có một chút khả năng lãnh đạo và trong quá trình làm việc cùng dàn nhạc, Dustin nhìn ra nhiều điều cần cải thiện để đóng góp ý kiến cho dàn nhạc tốt hơn.

Sau khi Dustin tốt nghiệp với hai tấm bằng Biểu diễn piano và Điều khiển dàn nhạc, mình học tiếp 4 năm tại Nhạc viện Mahanaim tại New York, Mỹ bằng gói học bổng cho sinh viên tại Hàn Quốc. Ở trường, Dustin học nhiều về lý luận âm nhạc, tư duy âm nhạc, sáng tác, phối khí,... Trong quá trình đó mình vừa học, vừa làm tất cả những bước đầu tiên để trở thành một nhạc trưởng chỉ huy.

Thông thường, ở bậc đại học thì sinh viên chỉ được làm việc với đàn piano mà thôi, tuy nhiên vì trường nhỏ nên nên mình có nhiều cơ hội để hỗ trợ giảng viên, từ setup từng cái ghế đến làm việc với dàn nhạc công.

Nhạc trưởng chính là một nhà bác học. Và công việc của họ là nghiên cứu tất cả mọi thứ trước khi lên sân khấu. Tới đó, họ chỉ làm nên thứ âm nhạc của riêng họ mà thôi.

Là một du học sinh tại Mỹ hẳn cũng có vô vàn kỉ niệm? Bạn cụ thể đã học những gì để trở thành một nhạc trưởng Gen Z?

Tự hào nhất chắc là câu chuyện Dustin là một trong 8 người trẻ nhất lọt top cuộc thi hằng năm do New York Chamber Orchestra tổ chức. Tuy nhiên vì không có đủ kinh phí để thi tiếp, trong khi một dàn nhạc thì cần rất nhiều tài chính nên mình đã không đi vào vòng sau. Nhưng dù vậy, Dustin vẫn rất hạnh phúc vì nỗ lực của mình đã được công nhận phần nào trên đất Mỹ.

Ngoài ra, Dustin cũng rất tự hào về trường mình. Trường của Dustin chính là một dàn nhạc khổng lồ và có truyền thống đi lưu diễn ở khắp 31 thành phố trên khắp nước Mỹ. Trong quá trình đó, Dustin cũng học được rất nhiều về cách sắp xếp dàn nhạc cũng như phát hiện ra công việc này là một thứ phù hợp với bản thân mình.

Theo Dustin, nhạc trưởng là nhà bác học của dàn nhạc giao hưởng. Vậy người “bác học" này cần phải biết gì để điều khiển được một dàn nhạc?

Ở quốc tế, mọi thứ đã có quy củ và hệ thống từ nhạc công cho đến kỹ thuật biểu diễn. Người nhạc trưởng sẽ là một triết gia nghiên cứu về các triết lý của tác giả, nghiên cứu về lịch sử của nốt nhạc mà người viết ra sản phẩm đó muốn truyền tải.

Họ sẽ tạo nên một bức tranh cho câu chuyện của người nhạc sĩ theo cái tôi của chính mình và dẫn dắt cho nhạc công truyền tải đến công chúng.

Hẳn những chuyến lưu diễn tại Mỹ đã mang đến cho bạn vô vàn trải nghiệm và kinh nghiệm?

Trường Đại học của Dustin là một môi trường mang tính tôn giáo rất cao, vì thế khi đến lưu diễn tại 31 thành phố thì khán giả sẽ phản ứng theo 31 cách khác nhau hoàn toàn. Ví dụ như các khán giả ở New York sẽ hơi kiệm lời, tiết chế và rất lịch sự. Nhưng khán giả ở Texas hay những khu vực gần Mexico, thì họ thậm chí có thể khóc ngay trong khán phòng. Bởi họ cho rằng được nghe những âm thanh này là một điều rất vinh dự trong đời. Còn những khán giả Mỹ nhưng ở những vùng khác lại cho rằng tiếng vỗ tay là chưa đủ và họ muốn tìm tới riêng mình để bày tỏ sự cảm kích.

Thực ra, khi ở Mỹ, vai trò chính của Dustin là đảm nhiệm phần hậu cần như xếp ghế và điều phối sinh viên của trường. Tuy nhiên, có những dịp Dustin được giảng viên mời lên để hát trong dàn hợp xướng. Và sau khi mình hát xong, khán giả đứng lên vỗ tay rất lâu. Trong 31 thành phố thì có gần 30 show họ đều như vậy. Đó là cách mà khán giả Mỹ bày tỏ sự trân trọng đến dàn nhạc. Được đứng trên sân khấu cùng dàn hợp xướng, Dustin thấy rõ rệt cảm giác của một người nghệ sĩ và đó cũng là động lực để Dustin phấn đấu nhiều hơn.

Quyết định nào đã khiến cho Dustin từ bỏ Mĩ và quay trở lại Việt Nam?

Vào thời điểm dịch COVID-19 diễn ra, Dustin đã định từ bỏ con đường âm nhạc, một phần bởi học thạc sĩ tốn rất nhiều chi phí và mình cũng không đảm bảo được một con đường rộng mở trong tương lai. Tại Mỹ, Dustin cảm nhận được sâu sắc rằng họ có một nền văn hoá rất đặc thù, và những ý tưởng mới lạ về hình ảnh hay những yếu tố giải trí vào trong dàn nhạc đều không được chấp thuận. Và Dustin cũng không có nhiều mối quan hệ trong ngành âm nhạc ở Mỹ.

Chính vì vậy nên khi đại dịch bùng lên, mình đã chấp nhận từ bỏ còn đường âm nhạc. Trở về Việt Nam, Dustin thất nghiệp nên chọn đi làm phiên dịch tiếng Hàn cũng như công việc dạy piano. Và đó cũng là lúc ngọn lửa của mình bắt đầu cháy lại.

Mình bắt đầu tìm các nhạc công tại Thành phố Hồ Chí Minh và bán được 80 vé cho show nhạc giao hưởng đầu tiên, mỗi vé chỉ có trị giá 300.000. Vì tiền trả lương cho nhạc công không cao bằng mặt bằng chung nên Dustin phải thuyết phục các bạn về tầm nhìn và đam mê của mình dành cho show diễn này. Và thế là đêm nhạc giao hưởng đầu tiên đã diễn ra tại Mai House Sài Gòn và cũng chính là một bước đệm tiếp lửa lại cho Dustin.

Khán giả đến xem bày tỏ sự thích thú bởi dàn nhạc bao gồm toàn những nhạc công trẻ. Mô hình này cũng duy trì được khoảng một năm. Với khán giả Việt Nam, mình cần phải từ từ truyền tải những văn hoá mới. Trong quá trình này, Dustin cũng nhớ đến những ý tưởng ở Mỹ, về những buổi biểu diễn mang nhiều tính giải trí hơn nên Dustin đã bắt đầu đưa nhạc phim vào show diễn nhằm lan tỏa đến rộng rãi công chúng hơn.

Hiện tại Dustin đang thực hiện những dự án gì và đã có những bước tiến triển nào chưa?

Dustin đang tập trung phần lớn vào những buổi giao hưởng sử dụng nhạc phim làm chất liệu chính để tiếp cận nhiều khán giả đại chúng hơn. Sau khi trở thành fan ruột, các khán giả sẽ dần quen và sẵn sàng với những đêm nhạc giao hưởng mang tính hàn lâm hơn.

Sắp tới Dustin cũng ‘đầu quân’ về công ty BAA của anh Châu Le, mở ra con đường hoạt động chuyên nghiệp tại Việt Nam. Dustin muốn được tổ chức các đêm nhạc gây quỹ bởi mình không muốn chỉ tổ chức những show kiếm tiền mà cần có nhiều ý nghĩa hơn. Trong tương lai, Dustin cũng muốn tạo nên nhiều dàn nhạc trẻ, xuất phát từ tình yêu âm nhạc cũng như giấc mơ ươm mầm nên một sân chơi cho các bạn trẻ, nơi mà phụ huynh hoàn toàn có thể tin vào tiềm năng và khả năng của các bạn tại Việt Nam.

Trước đây Dustin chỉ mới chơi lại nhạc của những nhạc sĩ khác, nhưng năm nay, Dustin đang tham gia vào viết nhạc cho một bộ game mới. Và ngoài những buổi chơi nhạc phim, Dustin cũng sẽ cùng IPO đem tới nhiều đêm nhạc mang tính hàn lâm hơn để chứng tỏ là dàn nhạc của mình không chỉ chơi được những bài mang tính giải trí mà vẫn có thể thuần thục được những nốt nhạc hàn lâm. Dustin cũng hy vọng có thêm nhiều cơ hội hợp tác cùng những nghệ sĩ mới và đưa dàn nhạc giao hưởng của mình đến với nhiều khán giả hơn

Dustin nghĩ sao về việc kết hợp giao hưởng với những nghệ sĩ hát nhạc Pop?

Thực ra concept này không cũ. Khi những nghệ sĩ pop sử dụng dàn giao hưởng sẽ tạo ra nhiều sự kết hợp mới mẻ trong âm nhạc. Trong năm tới, tôi sẽ kết hợp với nhiều nghệ sĩ, hãy chờ đợi Dustin nhé!

Nét đặc trưng và mới mẻ mà Dustin đem đến cho âm nhạc đó chính là gì?

Dustin nghĩ là sự phù hợp. Phù hợp với người nghe, với xuất xứ của người đó. Mình sẽ lắng nghe những nhu cầu của khán giả ở thời điểm hiện tại.

Ở Việt Nam, ngoài những người rất thích nghe nhạc giao hưởng thì sẽ có nhiều khán giả xem xét cả yếu tố giải trí liên quan đến với nhạc phim. Điều hay ở đây là khi nghe những ca khúc pop, mình đều biết được câu chuyện nghệ sĩ muốn kể, nhưng với nhạc giao hưởng không lời, khán giả được cho một không gian mở để suy nghĩ và chiêm nghiệm về tác phẩm, cũng như cảm giác được năng lượng của 50 nghệ sĩ trên sân khấu hoà quyện với nhau.

Hiện tại thì Dustin cùng dàn nhạc đã có thể tập trung vào làm nhạc chứ không phải lo lắng quá nhiều về mặt câu chuyện tài chính để nuôi sống dự án nữa phải không?

Năm 2022, Dustin từng rơi vào một vòng xoáy là bị lỗ và phải đi dạy piano để bù lại. Tuy nhiên vào năm vừa qua thì dàn nhạc và Dustin đã nhận được rất nhiều tình yêu thương cũng như là ủng hộ từ quý khán giả.

Vậy thì những dự án tiếp theo mà Dustin đang ấp ủ là gì?

Dustin thích concept xây trường của anh Đen Vâu. Mình thích hoạt động như anh Đen Vâu, làm nghệ thuật vì những điều tử tế! Mình hy vọng sẽ được tiếp tục cùng với IPO xây dựng nên một dàn nhạc với các bạn trẻ tài năng. Các bạn sẽ được học theo nhạc công của IPO. Và Dustin cũng mong với dàn nhạc này, ngôi trường thứ hai, thứ ba sẽ tiếp tục được tạo ra, và tiếp tục gieo đi niềm đam mê âm nhạc cho thế hệ trẻ Việt Nam.

Thứ hai, Dustin cũng ấp ủ những sự kết hợp với nghệ sĩ mới ở nhiều khía cạnh khác. Dustin muốn đầu tư vào những chương trình giao hưởng có thể truyền tải được văn hóa của Việt Nam, và sắp tới là show giao hưởng nhạc Trịnh Công Sơn. Tuy ý tưởng này không mới nhưng khi kết hợp cái tôi của giao hưởng với những người ca sĩ có nhiều màu sắc mới, thậm chí là rap, show diễn hoàn chỉnh sẽ vô cùng thú vị và có thể có thể đem đi lưu diễn cho rộng rãi người Việt thưởng thức.