Loại quả quen thuộc, giá rẻ nhưng lại chứa “chất vàng” chống ung thư

Cà chua rất giàu vitamin và khoáng chất, hàm lượng nước và chất xơ cũng rất cao. Trong 100g cà chua chín tươi sẽ đáp ứng được 13% nhu cầu hàng ngày về vitamin A, 8% nhu cầu vitamin B6, từ 33 - 50% nhu cầu vitamin C. Ngoài ra, loại quả này còn có vitamin B1 (0,06mg), B2 (0,04mg), PP (0,5mg)... Hay các chất bổ dưỡng như đạm, đường, chất béo và khoáng vi lượng như canxi, sắt, kali, photpho…

“Chất vàng” khiến cà chua thành loại quả chống ung thư

Khi nói về lợi ích của cà chua, chắc hẳn nhiều người sẽ nghĩ tới làm đẹp da, giảm cân, tốt cho mắt, bảo vệ tim mạch. Tuy nhiên, cà chua còn là loại quả hỗ trợ ngăn ngừa, chống lại các bệnh ung thư hiệu quả. Điều này đã được rất nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh.

Đó là nhờ một chất có tên Lycopene có rất nhiều trong cà chua chín. Đây là một sắc tố caroten và carotenoid màu đỏ tươi và một hóa chất thực vật được tìm thấy trong nhiều loại rau quả, bao gồm cà chua. Mặc dù "lycopene" được đặt theo tên của cà chua, nhưng nó không chỉ có ở cà chua. Chúng ta có thể tìm thấy nó trong các rau củ quả có màu đỏ khác như dưa hấu, đu đủ, ổi đỏ, bưởi đỏ, bưởi chùm nhưng lại không có trong dâu tây hay anh đào.

Nhưng phải khẳng định rằng thực phẩm có nồng độ lycopene cao nhất là ở cà chua. Mỗi 100g cà chua khô chứa tới 45,9mg lycopene và hàm lượng này ở cà chua nguyên chất là 21,8mg. Vượt xa rất nhiều thực phẩm có màu đỏ vừa kể ở trên.

Để làm rõ tại sao lycopene có thể giúp cà chua trở thành “vũ khí” chống lại ung thư thì cần phải hiểu về bản chất của chất này. Lycopene là một chất chống oxy hóa thuộc nhóm carotene. Lycopene có tác dụng chính là chống oxy hóa rất mạnh bảo vệ cơ thể bạn khỏi tổn thương gây ra bởi các hợp chất được gọi là gốc tự do.

Các đặc tính chống oxy hóa của lycopene có thể giúp giữ mức độ gốc tự do cân bằng, bảo vệ cơ thể chống lại nhiều bệnh lý mãn tính, làm chậm hoặc ức chế sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư.

Ngoài ra, polyphenol và vitamin C trong cà chua cũng “góp công” rất lớn vào việc chống lại ung thư. Chủ yếu liên quan tới việc làm chậm tốc độ oxy hóa, kháng viêm, ngăn ngừa hình thành các khối u.

Cà chua giúp chống lại các bệnh ung thư nào?

Nhìn chung, các chất oxy hóa trong quả cà chua mà nổi bật nhất là Lycopene giúp chúng ta giảm thiểu nguy cơ mắc và lan rộng của tất cả các khối u ở nhiều mức độ khác nhau từ rất nhẹ tới hiệu quả cao. Trong đó, các nghiên cứu chỉ ra rằng, cà chua có tác dụng nhiều nhất trong chống lại ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và một số bệnh ung thư liên quan tới đường tiêu hóa.

Các nhà khoa học tại Đại học Portsmouth (Vương Quốc Anh) đã nghiên cứu khả năng làm chậm phát triển của ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt của lycopene. Nó làm gián đoạn các con đường tín hiệu thường làm cho các khối u phát triển chậm hơn.

Nhiều tổ chức nghiên cứu y tế nổi tiếng tại Mỹ đã cùng tham gia "Chương trình thử nghiệm lâm sàng quốc gia (NCT)" để thực hiện các thử nghiệm lâm sàng sẵn sàng về lycopene trong phòng hoặc phòng bệnh điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Bao gồm: Trung tâm Ung thư MD Anderson, North Central điều trị ung thư, Nhóm điều trị ung thư miền Bắc Trung ương (NCCTG, The Northern Central Cancer Treatment Group). Kết quả đều chỉ ra Lycopene của cà chua hỗ trợ tích cực trong làm giảm và ức chế ung thư tuyến tiền liệt với con số trung bình là 15% so với người không ăn.

Một nghiên cứu khác trên 46.000 nam giới của Mỹ trong hơn 20 năm cho thấy mối tương quan đáng kể giữa lượng lycopene cao và sự giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, đặc biệt lưu ý rằng việc tiêu thụ nước sốt cà chua đóng một vai trò quan trọng trong quá trình này.

Còn theo một nghiên cứu của Trường Y Harvard (Mỹ), sử dụng cà chua và các sản phẩm của cà chua như nước sốt cà chua và pizza hơn 2 lần/tuần làm giảm 21 - 34% nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, tùy thuộc vào thực phẩm.

Một nghiên cứu khác ở Ý, nơi tiêu thụ nhiều cà chua, phát hiện ra rằng nguy cơ ung thư giảm 30 - 60% , đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa ở những người ăn ít nhất 7 khẩu phần cà chua tươi mỗi tuần. Đặc biệt là ung thư dạ dày.

Ngoài ra, các nghiên cứu trên động vật báo cáo thêm rằng lycopene trong cà chua còn có thể ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư ở thận. Ở người, các nghiên cứu quan mối liên quan giữa nồng độ carotenoids cao, bao gồm lycopene và nguy cơ mắc ung thư phổi và tuyến tiền liệt thấp hơn lần lượt là 32% và 50%.

Lưu ý khi ăn cà chua để chống ung thư

Tuy có nhiều tác dụng có lợi nhưng cái gì sử dụng nhiều cũng dễ gây tác dụng phụ. Một số ít trường hợp, ăn nhiều thức ăn giàu Lycopene như cà chua dẫn đến sự đổi màu da được gọi là Lycopenodermiasau.

Ngoài ra còn có một số tác dụng phụ được báo cáo khi tiêu thụ lycopene mức độ cao bao gồm tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, chướng bụng, nôn mửa và chán ăn. Những triệu chứng trên thường liên quan đến việc dùng nó ở dạng bổ sung, thay vì qua chế độ ăn uống, nếu bạn muốn dùng liều cao thì phải có ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, lượng lycopene nạp vào mỗi ngày ở 1 người không nên vượt 30mg. Nhưng để có được tác dụng phòng ung thư tốt nhất, hàm lượng lycopene cần thiết là 15mg.

Đặc biệt lưu ý rằng cà chua chín, nhất là chín đỏ mới giàu lycopen, càng đỏ thì càng nhiều chất chống ung thư lycopene và betacarotene. Không nên ăn cà chua xanh, chưa chín hẳn vì không chỉ ít dinh dưỡng, gần như không có lycopene mà còn dễ gây ngộ độc, vị không ngon. Cũng không nên ăn cà chua có đốm đen, bị dập nát, thối hỏng vì dễ gây nhiễm khuẩn, tăng nguy cơ mắc ung thư.

Các nhà nghiên cứu Mỹ cũng lưu ý thêm rằng, chế biến nhiệt đúng cách có thể giúp chúng ta thu được hàm lượng lycopene cao hơn. Cụ thể, khi đun nóng cà chua, nồng độ Lycopene và các chất chống oxy hóa tăng cao gấp từ 4 - 7 lần. Bởi lycopene có cấu trúc chuỗi thẳng 40 carbon và thành tế bào của cà chua cần được "làm nóng" để phá hủy thành tế bào và tách nó ra.

Tuy nhiên, không nên đun cà chua ở nhiệt độ quá cao liên tục. Nấu ở nhiệt độ 80 - 100 độ C quá 15 phút có thể khiến lycopene trong cà chua bị phá hủy dần và hàm lượng sẽ giảm. Chúng ta nên thêm dầu ăn, hoặc/và giấm để hấp thu tối đa lycopene cũng như tốt nhất cho sức khỏe. Bởi lycopene ưa mỡ, dễ hòa tan hơn và cũng dễ hấp thụ hơn. Còn giấm có thể phá vỡ (thủy phân liên kết hóa học của lycopene) khiến nó dễ phân ly hơn.

Nguồn và ảnh: UDN, Sunday More, Healthline