Quái thú Nhật Bản "xấu như ma cấu, tính tình trẻ con"

Nền văn hóa Nhật Bản đa dạng và phong phú luôn là chủ để cực kì thu hút các bạn ham mê tìm hiểu. Hôm nay, chúng mình sẽ "zoom" vào một khía cạnh nhỏ, một nét độc đáo trong tiềm thức văn hóa dân gian của đất nước Mặt trời mọc qua quái thú Kappa - con vật kì lạ với tính cách cực kì... trẻ con nhé!

Kappa, thoạt nghe có vẻ giống một hãng thời trang khá nổi ở Ý thế nhưng đối với người Nhật, nhất là các em nhỏ, đó lại là một con quái thú đáng sợ một cách... thú vị. Nó là một loài thủy quái không có thực, do sự tưởng tượng của người Nhật mà hình thành. Trong tiếng Nhật, Kappa là tên gọi tỉnh lược của Kawa wappa, đôi khi được gọi là Gataro, hay Suiko (Hổ nước).

Vậy mặt mũi hình dạng của Kappa ra sao mà mọi người Nhật lại sợ nó đến vậy? Theo như truyền thuyết dân gian, Kappa là loài tiểu yêu, kích thước cỡ bằng đứa trẻ lên 5-6, nặng tầm 20kg, thân hình giống tinh tinh, toàn thân màu xanh xám thay đổi màu sắc theo môi trường, đầu bờm xờm, trên đầu có một cái đĩa màu đỏ hình bầu dục để đựng nước. Người Nhật kể rằng khi nào trên cái đĩa ấy còn đầy nước thì chừng đó Kappa vẫn còn sở hữu sức mạnh ghê gớm, nó được dùng khi Kappa lên trên cạn kiếm ăn. Mũi Kappa dài khoằm, mặt và mắt tròn, nhìn từ phía trước trông giống con hổ, đây là nguồn gốc cái tên Suiko của chúng. Kappa có 4 chi, mỗi chi gồm 5 ngón có màng, bụng có túi đựng đồ vật, thân thể có mùi tanh như cá. Mới nghe thôi đã thấy ghê ghê, phải không nào?

Kappa là thủy quái song lại có thể sống cả ở trên cạn lẫn dưới nước. Tuy nhiên, về cơ bản chúng ưa thích cuộc sống ẩm ướt ở các sông, hồ, ao, kênh đào. Chúng là loài bơi cực giỏi, lặn rất sâu; hình ảnh chúng ăn sâu vào tâm thức người Nhật đến nỗi những ai bơi giỏi sẽ được ví “bơi giỏi như Kappa” hay nếu chẳng may bơi giỏi mà chết đuối thì sẽ là “kappa-no-kawa-nagare” nghĩa là "Đến Kappa còn chết đuối". Khẩu vị của Kappa khá lạ: chúng thích ăn trứng, táo, dưa chuột và gan… người nữa. Các con Kappa giao tiếp với nhau bằng những tiếng quắc quắc. Sao lại giống loài vịt thế các ấy nhỉ?

Kappa nổi tiếng bởi hành vi và tính cách trẻ con hiếm có của loài quái thú này. Trong văn hóa Nhật Bản, Kappa là kẻ gây ra vô cùng nhiều rắc rối. Chúng cư xử như những đứa trẻ: nếu trêu chọc chúng, chúng sẽ khóc òa lên còn ngược lại nếu đối xử tốt, đôi khi chúng lại giúp đỡ con người. Song có rất ít trường hợp này xảy ra bởi cơ bản Kappa là kẻ đầu têu những trò phá rối đáng sợ. Chúng rất thích dọa và bắt cóc trẻ con, tốc váy kimono của phụ nữ, kéo chân nhiều người xuống nước. Đến tận hôm nay, nhiều trẻ em khi đi tắm sông, ao, hồ thường có thói quen vứt một quả dưa chuột xuống nước với mong muốn là Kappa sẽ không làm phiền mà trêu chọc hay bắt cóc chúng.

Hình ảnh đáng sợ của Kappa đã ăn sâu vào văn hóa người Nhật. Năm 1910, một cuốn sách nổi tiếng đề cập đến Kappa và bản tính hung hăng của nó có tên Tono Monogatari (huyền thoại vùng đất Tono) đã ra đời mà tác giả là nhà văn hóa học dân gian Yanagida Kunio. Từ đó, vùng hồ Tono luôn là một điểm du lịch nổi tiếng thu hút du khách, nhất là những người tin vào truyền thuyết và mong muốn được nhìn Kappa bằng xương bằng thịt một lần trong đời. 

Bên cạnh đó, một số địa danh khác mà những người biết Kappa ham thích đó là vùng Mito hay sông Oise gần Nagoya. Thậm chí, ẩm thực Nhật Bản còn có một món ăn là kappa maki (sushi cuộn dưa chuột). Quái thú còn xuất hiện trong nhiều truyện ngắn hay phim hoạt hình Nhật Bản. Và đặc biệt, Kappa là nhân vật chính trong tiểu thuyết trào phúng xuất sắc mang tên Kappa của nhà văn Nhật Bản Akutagawa Ryunosuke.