Tại sao Warner Bros. chọn "The Dark Knight Returns" là tác phẩm truyền cảm hứng cho "Batman v Superman"?

25 tháng 3 năm 2016 là ngày công chiếu của Batman v Superman: Dawn of Justice, bộ phim làm nức lòng fan truyện tranh cũng như những người yêu thích dòng phim siêu anh hùng. Lần đầu tiên trong lịch sử, khán giả sẽ chứng kiến hai siêu anh hùng biểu tượng nhất, Superman và Batman, cùng xuất hiện trên màn ảnh rộng. Không còn nghi ngờ gì nữa, đây là bộ phim quan trọng nhất năm của Warner Bros., có vai trò bản lề để mở rộng vũ trụ điện ảnh của DC. Chính vì thế, từng bước đi phải được tính toán thật cẩn thật, từ khâu chọn đạo diễn, tuyển diễn viên đến quá trình quảng bá.

Trong số đó, quan trọng nhất chắc chắn là nội dung của chính tác phẩm. Warner Bros. cần một câu chuyện hấp dẫn để đưa lên màn ảnh, một kịch bản độc đáo đủ để gây ấn tượng cho mọi khán giả mua vé xem phim và khiến họ nhớ mãi nhiều năm sau đó. Và cuối cùng, cái tên mà hãng lựa chọn để trao gửi niềm tin là bộ truyện tranh The Dark Knight Returns của Frank Miller.

Tác phẩm kinh điển

The Dark Knight Returns là loạt truyện tranh 4 tập do Frank Miller viết và minh họa, xuất bản năm 1986. Sau khi ra mắt, tác phẩm ngay lập tức trở thành một bom tấn trong cộng đồng comics với doanh số cao cùng vô số lời khen từ giới phê bình và người hâm mộ. Cùng với Watchmen của Alan Moore & Dave Gibbons, bộ truyện này được ghi nhận là đầu tàu mở đầu cho kỷ nguyên đen tối của truyện tranh, một phong cách mà DC Comics đang định hướng cho vũ trụ điện ảnh của mình. Ở thời điểm The Dark Knight Returns ra mắt, nhiều người đã choáng váng với chất hiện thực trần trụi của nó, cũng như những ranh giới đạo đức mờ nhạt mà Frank Miller đặt lên các nhân vật của mình.

The Dark Knight Returns được đặt trong một bối cảnh giả định của thập niên 80, khi Ronald Reagan vẫn là Tổng thống và cai trị nước Mỹ dưới một chế độ độc tài ngầm. Bruce Wayne (Batman) giờ là một người đàn ông ở độ tuổi 50, đã nghỉ hưu và từ bỏ vai trò Batman vì mặc cảm tội lỗi với cái chết của đồng sự Jason Todd (Robin). Thế nhưng những ám ảnh quá khứ cùng làn sóng tội ác tăng cao buộc Kỵ Sĩ Bóng Đêm phải tái xuất giang hồ.

Sự trở lại của Batman đem tới nhiều tranh cãi, dù ông đã dẹp tan nhiều băng nhóm tội phạm, song cũng vô tình kéo theo nhiều kẻ thù cũ như Two-Face hay Joker. Ở thời điểm đó, Joker đang điều trị tại nhà thương điên Arkham. Giữa hắn và Batman luôn có mối quan hệ đặc biệt, do Batman đã nghỉ hưu nên Joker cũng tạm lánh đời vì mất đi mục đích gây tội ác. Thế nhưng ngay khi hay tin Batman tái xuất, Joker cũng trở lại và gây ra một vụ thảm sát kinh hoàng. Batman cùng Robin mới đuổi theo Joker đến công viên, kết thúc bằng một tình tiết đầy bất ngờ.

Với tiêu chuẩn ngày nay, The Dark Knight Returns có nét vẽ khá thô sơ, nhưng phần hình ảnh của nó đủ thú vị để lôi cuốn người đọc vào những bài học đạo đức và châm biếm. Nếu ai đó nghĩ rằng truyện tranh Âu Mỹ chỉ dành cho trẻ con, người viết bài này sẽ đưa cho họ Watchmen, Kingdom Come, V for Vendetta hay The Dark Knight Returns để thay đổi cái nhìn đó. Những bộ comics này xứng đáng được gọi là những tiểu thuyết bằng tranh, với phần nội dung hàm súc thể hiện rất nhiều ý tưởng về xã hội, chính trị, nhân sinh, hay cả tâm lý học.

Đặt trong bối cảnh chiến tranh lạnh, The Dark Knight Returns châm biếm sự hiếu chiến, chủ nghĩa vật chất và tham vọng phù phiếm của xã hội Hoa Kỳ, những chủ đề vẫn giữ nguyên giá trị ngẫm nghĩ trong thời buổi hiện đại. Ở tâm điểm của câu chuyện là Batman, không phải người anh hùng hoàn hảo năm xưa, mà giờ chỉ là một lão già kiệt quệ tự thực thi những thứ mình xem là công lý. Batman bị cảnh sát và những kẻ dẫn dụ quần chúng xem là một tay khủng bố, gây hại cho xã hội. Bất chấp tất cả, bằng sự hy sinh của mình, ông một lần nữa khơi dậy tinh thần quật khởi của người dân Gotham để giành lại phẩm giá tưởng chừng như đã mãi mãi đánh mất.

Thế nhưng, Frank Miller không dừng lại ở đó mà tiếp tục đưa ra những ranh giới mờ ảo giữa thiện và ác. Batman chắc chắn muốn làm điều tốt, nhưng chính sự trở lại của anh đã kéo theo Joker khiến hàng trăm người mất mạng. Thậm chí còn có một nhà tâm lý học trong nhà thương điên Arkham đưa ra quan điểm rằng, Batman chính là nguyên nhân khiến Joker gây tội ác. Trong tiếng cười man dại của Joker, người đọc nhận ra sự cân bằng giữa thiện và ác, chúng cùng tồn tại với nhau và không thể triệt tiêu lẫn nhau.

Nhiều người coi Batman là thần tượng, thủ lĩnh tinh thần, nhưng cũng có những kẻ coi ông là mối đe dọa cho xã hội. Đỉnh điểm của câu chuyện là khi chính phủ cũng cảm thấy e ngại sự hiện diện của Batman. Thế nên họ đã nhờ cậy tới Superman để hạ gục ông, kéo theo đó là màn đối đầu lịch sử giữa hai siêu anh hùng, một bên có sức mạnh tựa thần linh trên cao, một bên là phàm nhân đại diện cho nhân loại dưới mặt đất. Ai sẽ là kẻ chiến thắng? Superman hùng mạnh hay Batman tài trí?

Lựa chọn phù hợp của Warner Bros.

Cuộc chiến không cân sức giữa Superman và Batman là đề tài bàn tán cho tới tận ngày nay, và DC Comics rất khôn ngoan khi khai thác nó để lôi kéo dư luận vào bom tấn của mình. Đối với những người yêu mến Superman, họ lại xem The Dark Knight Returns là tác phẩm phá hỏng hình tượng tốt đẹp của anh khi để Superman phục vụ một cách mù quáng cho chính phủ độc tài. Họ cho rằng Frank Miller đã quá nâng tầm Kỵ Sĩ Bóng Đêm và dìm hàng Người Đàn Ông Thép, nhưng chính những sự tranh cãi này càng tạo ra sự tò mò cho dự án điện ảnh Batman v Superman.

Có thể DC chọn bộ truyện này còn vì cả lý do lịch sử. Thời điểm trước khi The Dark Knight Returns ra đời, dòng truyện Batman đang khủng hoảng bởi ảnh hưởng của đạo luật truyện tranh khiến hình tượng Kỵ Sĩ Bóng Đêm bị sứt mẻ khá nhiều. Dù trong thập niên 70, những tác giả họa sĩ có tâm (như Dennis O'Neil hay Neal Adams) đã cố đưa Batman về hình tượng đen tối, thế nhưng phải tới khi siêu phẩm của Frank Miller ra đời, vị anh hùng của Gotham mới được vực dậy.

Tình cảnh đó hơi giống DC hiện nay khi mảng phim ảnh của họ đang bị đối thủ truyền kiếp Marvel lấn lướt nhiều năm liền. Những phim chuyển thể của DC có chất lượng không đồng đều, bên cạnh những tác phẩm chất lượng như bộ ba Dark Knight của Christopher Nolan hay Watchmen của Zack Snyder là những phim đáng quên như Green Lantern hay Jonah Hex. Man of Steel là một tác phẩm tương đối nhưng không phải xuất sắc, nếu DC thực sự muốn tiến xa ở mảng điện ảnh thì họ cần một cú hích lớn thực sự như The Dark Knight Returns năm xưa.

Thực ra, đây không phải lần đầu những ý tưởng của The Dark Knight Returns được chuyển thể. The Dark Knight Rises của Christopher Nolan cũng mượn nhiều chi tiết từ truyện như Batman nghỉ hưu một thời gian rồi trở lại, hay Bruce Wayne giả cái chết của mình... Phiên bản hoạt hình của truyện lần lượt ra mắt trong các năm 2012-2013 và được đánh giá rất cao. Đối với người viết bài này, hai tập hoạt hình The Dark Knight Returns mới thật sự là đỉnh cao của DC trên màn ảnh, chứ không hẳn là bộ phim năm 2008 với sự tham gia của ngôi sao quá cố Heath Ledger.

"The Dark Knight Returns" sẽ ảnh hưởng thế nào đến "Batman v Superman"?

Hướng đi đen tối của vũ trụ điện ảnh DC là đề tài tranh cãi từ khi Man of Steel ra mắt. Trong cuộc phỏng vấn với BlackTree TV, Zack Snyder thừa nhận rằng cách tiếp cận của Miller đã ảnh hưởng đến thế giới quan của ông. The Dark Knight Returns đã thay đổi cái nhìn của Zack về thế giới siêu anh hùng, cũng như truyền cảm hứng cho sự tái kết nối của ông với nhân vật Batman và truyện tranh nói chung.

Tất nhiên, trong giới hạn của mình, Warner Bros. không thể chuyển thể trọn vẹn The Dark Knight Returns lên màn ảnh. Trên thực tế, phim còn phải giới thiệu nhiều nhân vật trong Justice League như Flash, Aquaman, Cyborg, đặc biệt là sự xuất hiện của Wonder Woman.

Zack Snyder từng chia sẻ rằng muốn dùng Batman v Superman để bày tỏ lòng tri ân đến Frank Miller vì đã tạo ra một Batman hiện đại mà ông có thể hiểu được. Trong các trailer vừa qua, khán giả có thể thấy rõ ảnh hưởng của The Dark Knight Returns đến phần hình ảnh của Batman v Superman, từ tạo hình kinh điển của Batman đến bối cảnh của trận quyết đấu của hai vị anh hùng. Bên cạnh đó, Zack cũng hứa hẹn một phiên bản Director's Cut của bộ phim với mác R-Rated.

Thế nhưng, giá trị của bộ truyện The Dark Knight Returns không nằm ở khía cạnh bạo lực, máu me, mà là chất châm biếm và những bài học đạo đức của nó. Zack Snyder hẳn nhiên không thể bê nguyên xi bối cảnh thập niên 80 và những nhân vật của bộ truyện tranh lên phim, nhưng ông có nỗ lực tái hiện chiều sâu của tác phẩm theo góc nhìn hiện đại. Lần này, nhân vật bị đem ra chất vấn không phải Batman mà là Superman.

Theo những hình ảnh đã tiết lộ, với sức mạnh thần thánh của mình, Superman được một bộ phận người dân tôn sùng, nhưng cũng có không ít người xem anh là ngụy thần, là kẻ đe dọa đến sự tồn vong của trật tự xã hội. Trái ngược với The Dark Knight Returns, chính Batman mới là người bị kéo vào cuộc phiêu lưu của Superman chứ không phải ngược lại. Có thể nói, điều khiến Batman v Superman thú vị không chỉ là trận chiến của hai siêu anh hùng lừng lẫy hay sự dọn đường cho Justice League, mà còn nằm ở sự khai phá lằn ranh mỏng giữa chủ nghĩa anh hùng và ác nhân. Về điểm này, có lẽ phải chờ đến ngày phim ra mắt mới có thể đánh giá chính xác góc nhìn của Zack Snyder.