Ben-Hur: Xứng đáng là một bom tấn độc lập

Đầu tiên, cần nhắc là Ben-Hur 2016 không remake từ phiên bản cùng tên năm 1959, huyền thoại với 11 giải Oscar. Đây là một bản phim với kịch bản được viết lại từ nguyên tác tiểu thuyết Ben-Hur: A Tale of Christ của nhà văn – đại tá Lew Wallace. Chính vì thế một số chi tiết cũng như nhân vật được tinh chỉnh khiến bộ phim gọn gàng cũng như mang màu sắc hiện đại hơn.

Judah Ben-Hur (Jack Huston) là một hoàng tử người Do Thái giàu có sống tại Jerusalem dưới sự cai trị của La Mã. Từ khi anh còn bé, cha của Ben-Hur nhận nuôi một đứa bé La Mã, Messala (Toby Kebbell), với mong muốn Ben-Hur và cậu em nuôi này sẽ hòa hợp hai dân tộc với nhau. Messala nhận được sự yêu thương của cả gia đình. Khi lớn lên, anh còn có mối tình khá đẹp với em gái Ben-Hur là Tirzah (Sofia Black D’Elia) nhưng bị mẹ của họ, Naomi (Ayelet Zurer), ngăn cấm. Thất vọng, Messala bỏ đi theo quân đoàn La Mã nhằm tìm kiếm vinh quang riêng để một ngày có thể xứng đáng với gia đình và tình yêu của Tirzah. Nhưng anh không biết rằng, quyết định này đã đẩy hai anh em họ vào hai đầu chiến tuyến khác nhau. Rồi một ngày chính Messala là người bắt giam Naomi và Tirzah, đồng thời đày Ben-Hur trở thành nô lệ trên tàu chiến. Từ đây, Ben-Hur bắt đầu hành trình trả thù đầy khổ nhục nhưng giàu tính nhân văn.

Thủ vai chính Judah Ben-Hur là tài tử Jack Huston, một gương mặt khá mới lạ với khán giả đại chúng. Vốn thủ vai phụ hoặc phản diện trong những bộ phim lớn trước đây, Ben-Hur là vai diễn lớn đầu tiên trong sự nghiệp của Jack Huston. Có lẽ vì thế mà diễn xuất của anh chỉ dừng ở mức tròn vai, khó mà thoát ra khỏi cái bóng quá lớn của tượng đài Charlton Heston trước đây. Trong khi đó, Messala lại là một nét phá cách so với phiên bản cũ. Câu chuyện về chàng trai này được khai thác sâu hơn giúp Messala không còn là nhân vật ác một chiều mà có khá nhiều cảm xúc cũng như nội tâm đan xen. Toby Kebbell, dù chưa phải là một ngôi sao hạng A, nhưng là một diễn viên có thực lực và đã diễn tả rất thành công nhân vật này.

Dàn diễn viên phụ của phim như Naomi, Esther, Tirzah... gồm những diễn viên trẻ hay ít tên tuổi đều thể hiện ở mức tròn vai. Sherik Ilderim của Morgan Freeman cũng không có gì đặc biệt so với những vai diễn trước của ông. Bởi vì đơn giản, khi cần một người dẫn đường thông thái và điềm đạm với chất giọng truyền cảm đi sâu vào lòng người thì không ai hoàn hảo hơn Morgan Freeman. Cách diễn của ông luôn khiến cho người xem bị thuyết phục một cách kì lạ.

Điểm sáng trong dàn diễn viên lại thuộc về người ít xuất hiện nhất: Chúa Jesus do Rodrigo Santoro thủ vai. Khác với phiên bản năm 1959, Jesus trong Ben-Hur 2016 đã lộ mặt và có lời thoại cho riêng mình. Từ ác vương Xerxes tàn bạo trong hai phần phim 300, Rodrigo Santoro đã có sự lột xác tuyệt vời để trở thành Chúa Jesus. Người xem dễ nhận ra được sự hiền từ và bao dung toát lên gương mặt cũng như ánh mắt của anh. Phân cảnh Jesus kéo cây thánh giá rồi bị đóng đinh có thể sẽ làm cho khán giả, nhất là người theo đạo, phải bật khóc vì xúc động.

Khác với Ben-Hur 1959, phiên bản mới mang "hơi thở thời đại" hơn khi tập trung vào sự tha thứ chứ không phải là báo thù. Do đó mà tình cảm giữa Ben-Hur và Messala được tập trung xây dựng nhiều hơn trước khiến mối quan hệ giữa hai nhân vật này trở nên sâu sắc và đa chiều. Nhưng vì thời lượng lại ngắn hơn 1 tiếng so với phiên bản cũ, bộ phim đã tinh giảm một số tình tiết như cuộc đời khổ sai 5 năm chèo thuyền chiến của Ben-Hur. Sự thay đổi này khiến cho ý nghĩa của việc trả thù hay bao dung mất đi một phần chiều sâu khá lớn. Tuy nhiên, sự kết hợp hai nhân vật Quintus và Sherik Ilderim trong phiên bản cũ lại làm một trong vai của Morgan Freeman lại là một sự thay đổi đáng hoan nghênh khi nó còn nói lên sự đấu tranh giai cấp và quyền tự do giữa nô lệ Do Thái và người La Mã. Ngoài ra còn một số chi tiết thay đổi khác của phim để làm nổi bật lên sự tha thứ.

Với số vốn đầu tư khủng lên tới 100 triệu đô la nhưng vẫn còn khá ít so với thời giá của phiên bản năm 1959, dễ dàng nhận thấy độ hoành tráng của Ben-Hur bị giảm đi rất nhiều. Dù xây dựng được bối cảnh rộng lớn và đẹp mắt của Jerusalem nhưng sự xa hoa của ngôi nhà gia tộc Hur hay cung điện La Mã cùng sự hùng vĩ của đấu trường vẫn chưa được bộ phim diễn tả hết. Cảnh thủy chiến cũng không được xây dựng toàn cục một cách hoành tráng mà khán giả chỉ được chiêm ngưỡng một phần thông qua góc nhìn qua khe tàu cùng những gì Ben-Hur nghe được.

Tuy nhiên, cách làm này cùng góc quay cận hay lấy theo góc nhìn của nhân vật chính lại khiến người xem cảm nhận được sự nguy hiểm và ác liệt riêng của cuộc chiến đối với một người nô lệ. Cảnh đua xe ngựa trong Ben-Hur 2016 vẫn trung thành với lối quay thật, ít kỹ xảo như phiên bản cũ. Tuy nhiên, có lẽ vì những quy định an toàn của thời hiện đại cũng như kinh phí giới hạn mà cảnh phim này cũng giảm bớt sự khắc nghiệt vốn có. Nhưng một lần nữa, góc quay cận lại là cứu cánh và giúp khán giả cảm nhận được phần nào sự nghẹt thở của cuộc đua.

Việc cho Chúa Jesus lộ mặt và có lời thoại giúp cho thông điệp về tình yêu và lòng vị tha của bộ phim được thêm phần ý nghĩa. Nhưng chi tiết đó lại làm mất đi khá nhiều tính thần thoại và màu nhiệm trong câu chuyện gốc. Ngoài ra, phần âm nhạc tuyệt vời do Marco Beltrami sáng tác cũng là một điểm sáng Ben-Hur. Nền nhạc lúc hào hùng lúc bi thương phối hợp nhịp nhàng với nhịp phim góp phần đẩy cảm xúc của người xem lên cao trào. Chỉ tiếc bài hát chủ đề có hay nhưng lại không để lại bất kì dấu ấn nào cho khán giả.

Nhìn chung, Ben-Hur 2016 là một tác phẩm độc lập so với phiên bản năm 1959. Bộ phim có sự thay đổi khá tốt về mặt nội dung nhưng lại không thể đọ lại độ hoành tráng. Ben-Hur là một nốt trầm sáng giá giữa một rừng phim hành động hay hài hước ngoài rạp hiện nay.