ARMY – từ “fandom ăn mày” đến đôi cánh của nhóm nhạc toàn cầu BTS

Lễ trao giải Billboard Music Awards 2019 vừa diễn ra vào ngày 1/5 vừa qua cũng là lần thứ 3 mà nhóm nhạc thần tượng Kpop BTS góp mặt. Không chỉ giành được giải thưởng "Top Social Artist" – vốn là thế mạnh khi có fandom đông đảo, BTS là nghệ sĩ Hàn Quốc đầu tiên đem về giải thưởng "Top Duo/Group", một giải thưởng mà fandom không thể tác động vào.

BTS được coi là người mở đường cho Kpop thế hệ 3 tiến vào thị trường Âu Mỹ, nhưng ai là người mở đường cho 7 chàng trai tiến vào thị trường khó tính này? Không hoàn toàn là những tiền bối đi trước như PSY, Wonder Girls, không phải là công ty quản lý Big Hit, chính fandom của nhóm mới là "công thần" lớn nhất cho BTS đặt chân lên những sân khấu âm nhạc lớn của xứ cờ hoa.

Đông đảo, cuồng loạn và thiếu lí trí, đó là những gì nhiều người nghĩ về ARMY, fandom của BTS. Giống như một quốc gia có dân số quá đông thì bất kì sự kiện hi hữu nào cũng có thể xảy ra, ARMY của BTS quá đông và không có gì để kiểm soát hết được hành vi của 1 vài cá nhân ở trong fandom này. ARMY và BTS dường như là 2 đối tượng để giải trí tốt cho nhiều cư dân mạng, những hành động thiếu suy nghĩ được lan xa và trở thành ấn tượng chung cho cả fandom với hàng triệu người hâm mộ.

Thế nhưng đằng sau sự đông đảo, cuồng loạn và thiếu lí trí đó còn có 1 ARMY khác, 1 ARMY là "ông lớn" thực thụ khi đã "chống lưng" cho BTS bằng cả sức mạnh tài chính lẫn sức mạnh tinh thần.

Từ fandom "ăn mày"…

Ngay khi vừa trở lại với "Boy With Luv" vào tháng 4 vừa qua, BTS đã tất bật với lịch trình tại Mỹ. Cùng lúc đó, "lịch trình" của ARMY trên toàn thế giới cũng bận rộn không kém với hàng loạt hoạt động ủng hộ thần tượng – nếu không kể đến những cuộc "hỗn chiến" trên mạng xã hội của một vài thành phần ARMY. ARMY tại Hàn Quốc tập trung vào thành tích nhạc số, thậm chí còn "dìu dắt" cả hit cũ lên đứng chật bảng xếp hạng. ARMY trên thế giới tất bật stream nhạc trên các nền tảng âm nhạc và video khác, còn số lượng album đặt trước đã được "lo liệu" xong với 3 triệu bản, một con số kỉ lục và vô cùng ấn tượng trong thời đại mà album cứng đã dần thất thế trên thị trường.

Mua nhạc và stream nhạc, mua album, tiêu thụ sản phẩm mà thần tượng quảng cáo, tranh giành nhau một chiếc vé concert, đó là điều mà gần như mọi fandom Kpop đều làm. Tuy nhiên, BTS đã đi được 1 chặng đường dài hơn nhiều nhóm nhạc Kpop khác không chỉ vì âm nhạc quá xuất sắc hay vì họ là "người được chọn". Sự ủng hộ của ARMY cho BTS đã mang tới hiệu ứng marketing mà chính Big Hit, một công ty không hề chuẩn bị kế hoạch marketing toàn cầu cũng không thể làm được. Thế nên không hề lạ khi trong những cuộc phỏng vấn BTS tại xứ cờ hoa, những người làm chương trình luôn dành một khoảng thời gian để hỏi BTS về ARMY.

Ngày 13/4/2019, trước khi chính thức trình diễn "Boy With Luv" lần đầu tại sân khấu Saturday Night Live, BTS đã là khách mời của chương trình radio "Elvis Duran Show", một chương trình radio buổi sáng có tuổi thọ 23 năm. Tại "Elvis Duran Show", những người thực hiện đã tiết lộ rằng ARMY đã gửi hoa đến studio để cảm ơn chương trình vì mời BTS. "Gửi đến đội ngũ sản xuất "Elvis Duran Show", xin được gửi lời cảm ơn vì đã mời BTS đến với chương trình", ARMY viết. "Họ đã dạy chúng tôi yêu bản thân, nói lên tiếng nói của bản thân và luôn là chính mình".

Elvis Duran đã chia sẻ rằng trong suốt 23 năm mà "Elvis Duran Show" lên sóng, chưa từng có một fandom nào gửi hoa đến để cảm ơn đội ngũ sản xuất vì đã mời thần tượng của họ tới chương trình. Đây là một điều đặc biệt và chưa có tiền lệ với Elvis Duran, nhưng dường như lại là "truyền thống" của người hâm mộ BTS tại Mỹ. Từ khoảng năm 2015, ARMY trên khắp nước Mỹ đã "hối lộ" hết tất cả những chương trình radio đang hoạt động: ARMY gửi tới các studio đồ ăn vặt, hoa tươi, hàng chục ngàn lượt tweet cảm ơn và hàng ngàn lượt theo dõi kênh radio trên twitter, dù thời lượng phát sóng một ca khúc của BTS trên các kênh radio của Mỹ chỉ vỏn vẹn vài ba phút không hơn.

Không giống như tại Hàn Quốc hay các quốc gia châu Á, radio là một kênh quảng bá đắc lực cho những nghệ sĩ Mỹ, bởi tần suất phát sóng dày và số lượng thính giả vô cùng đông đảo. Thế nhưng chính vì là kênh quảng bá đắc lực, những lượt phát sóng trong "giờ vàng" đều đã được để dành cho những nghệ sĩ nổi tiếng hoặc có công ty quản lý mạnh. Còn BTS, nhóm nhạc châu Á vô danh với âm nhạc và ngoại hình không phải là gu của thính giả Âu Mỹ chỉ có duy nhất ARMY. 

Biết được rằng radio gần như là con đường duy nhất để BTS tiến đến gần hơn với công chúng nước Mỹ, liên minh ARMY tại Mỹ đã tổ chức những "chiến dịch" yêu cầu ca khúc của BTS trên sóng radio. @BTSx50states, tài khoản twitter có hơn 200 ngàn lượt theo dõi chính là "đầu não" cho những đợt yêu cầu ca khúc của BTS trên sóng radio Mỹ. Không ít DJ bị sự bền bỉ của ARMY làm cảm động, tuy nhiên cũng không ít lần họ bị từ chối thẳng thừng.

Từ điểm xuất phát là những đợt yêu cầu radio vô vọng và dai dẳng đến nỗi bị mỉa mai là "fandom ăn mày", thế nhưng không thể phủ nhận sự thật là BTS đã đi lên từ những sự chú ý được "fandom ăn mày" nhặt nhạnh về. Và từ một điểm xuất phát khác, điểm xuất phát bị cả thế giới chê cười là "giải thưởng bình chọn" – "Top Social Artist" tại BBMAs, ARMY đã đưa BTS đã đặt chân đến những vùng đất xa hơn tất cả những nhóm nhạc Kpop trong cùng thế hệ của mình.

… đến fandom mạnh nhất

Muốn gì được nấy – đó dường như là lời miêu tả chính xác nhất cho fandom của BTS vào thời điểm này. Không còn là một fandom mạnh miệng nhưng yếu thế vào vài năm trước, lực lượng người hâm mộ đông đảo trên khắp toàn cầu của 7 chàng trai chống đạn đã biến thành thế lực khiến tất cả các fandom khác phải dè chừng.

Bệnh thành tích trong các fandom Kpop là một căn bệnh kinh niên và dường như chỉ ngày một nặng thêm, nó tạo thành một cuộc chạy đua với áp lực nặng nề. Dù cuộc chạy đua này có nhiều mặt tiêu cực như là khiến cho chất lượng âm nhạc bị đẩy lùi về phía sau để nhường chỗ cho những con số vô hồn, thì việc so kè thành tích giữa các fandom Kpop hiện nay đã ở trong tình trạng không thể dừng lại. Chỉ cần một lần thành tích sụt giảm thì cả fandom lẫn nhóm nhạc đều sẽ bị hạ thấp, ARMY và BTS lại chính là miếng mồi ngon nhất cho những lần dưới cơ bất cứ nhóm nhạc nào.

Hơn cả việc so kè thành tích với nhóm nhạc khác, BTS trong những năm gần đây vẫn cần những giải thưởng và kỉ lục để định vị mình trên bản đồ âm nhạc quốc tế. Nói một cách công bằng, âm nhạc của BTS dù rất có ý nghĩa nếu chú ý lắng nghe nhưng không hề mang tính đại chúng. Điều đầu tiên hiện ra trong suy nghĩ của công chúng nghe nhạc khi biết đến BTS chính là ARMY và những kỉ lục, thành tích mà nhóm đã đạt được. Có thể thấy được sự gắng sức phi thường mà ARMY dành cho BTS khi fandom này kéo kỉ lục về lượt xem Youtube trong 24 giờ đầu lên con số 74 triệu lượt xem, hay là biểu đồ số lượng album đặt trước tăng lên theo chiều thẳng đứng.

Sau khi hoàn thành chỉ tiêu lượt xem vào 24 giờ đầu, lượt xem video trên Youtube của BTS thường không tăng nhanh chóng. Youtube không phải là "chiến trường" duy nhất của ARMY. Để thành tích của BTS trở nên toàn diện hơn và tiếp cận được gần với công chúng Âu Mỹ, người hâm mộ chia đều sự ủng hộ trên tất cả các nền tảng âm nhạc trực tuyến: Spotify, Apple Music, iTunes và thậm chí là Shazam, ứng dụng hỗ trợ người dùng tìm kiếm tên bài hát dựa trên giai điệu. 

Một điều may mắn cho "liên minh" ARMY và BTS đó là âm nhạc và nhân cách của 7 chàng trai chống đạn đủ khả năng giữ chân người hâm mộ mới, hay ít nhất là tạo được ấn tượng đẹp cho những ai lần đầu tiếp xúc. Có thể nói rằng trong "thương vụ" kinh doanh của ARMY và BTS, ARMY đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ… chào hàng và quảng cáo, còn BTS là một mặt hàng có chất lượng và đáng được quan tâm.

Fandom chính là bộ mặt của thần tượng, bởi thần tượng chỉ là một nhóm nhỏ còn fandom lại có mặt trên khắp các ngóc ngách của internet và đời thường. Là fandom đông đảo bậc nhất Kpop thế hệ 3, ARMY không phải là một fandom hiền lành mà là một fandom hiếu chiến và không ít lần có những hành động quá khích đối với các nghệ sĩ và fandom khác.

Những chỉ trích tập trung vào ARMY là nhiều không kể hết, và hiển nhiên không có một fandom của nhóm nhạc Kpop nào lại được tiếng nhẫn nhịn, hòa đồng. Tuy nhiên nếu mở lòng ra để nhìn vào những mặt tích cực, có thể thấy rằng ARMY không chỉ là fandom "ông kẹ" của Kpop thế hệ 3. Đối với BTS, ARMY chính là những người dẫn đường, còn đối với xã hội, ARMY cũng không hoàn toàn là một cộng đồng độc hại. Ngay khi BTS thông báo ngưng nhận quà từ ARMY, fandom liền chuyển qua ủng hộ thần tượng bằng hình thức đóng góp từ thiện dưới tên BTS. Ngay tại Việt Nam, một dự án mang tên "For Suga, for life" được tổ chức bởi fandom của thành viên Suga nói riêng và BTS nói chung với các chương trình hiến máu nhân đạo hay ủng hộ cho bệnh nhân phẫu thuật tim đã được lan truyền mạnh mẽ trong cộng đồng người hâm mộ.

Tình yêu cho thần tượng cũng có chiều ngược lại

Nếu nhìn vào quy mô tổ chức, những bài phân tích số liệu như chuyên gia kinh tế và cả những chỉ tiêu bình chọn mà fandom đặt ra trước mỗi đợt comeback của BTS, rất nhiều người sẽ cảm thấy đây đều là những hoạt động vô ích. Âm nhạc cũng chỉ là một loại dịch vụ giải trí đặc biệt, nhiệm vụ của người hâm mộ là bỏ tiền ra để thưởng thức, trách nhiệm của nghệ sĩ là phục vụ người hâm mộ, tại vì sao phải hâm mộ một nhóm người đến mức lên kế hoạch bình chọn, "bàn phím chiến" quên ăn quên ngủ?

Ở lứa tuổi thiếu niên hoặc thậm chí lớn hơn, hâm mộ một thần tượng Kpop là điều khiến nhiều người phải lắc đầu vì sự cuồng nhiệt và đôi khi mất kiểm soát lí trí. Hơn cả tình yêu, bản chất của khái niệm thần tượng Kpop còn nằm ở việc người hâm mộ bắt buộc phải tham gia vào và trở thành một mắt xích không thể thiếu để đưa thần tượng đi đến thành công. Khi thần tượng nhận những giải thưởng về doanh số album trong đó có mình góp vào từ 1 cho đến cả trăm album cứng, đạt được "PAK" – Perfect All Kill, chứng nhận khi sản phẩm âm nhạc đứng nhất trên bảng xếp hạng ngày của các trang nhạc số, giật được một kỉ lục về tay khi đối thủ nặng kí vừa thiết lập chưa lâu…, tất cả đều mang đến cảm giác thành tựu cho cả fandom.

Là những người trực tiếp được hưởng thụ thành quả mà ARMY mang về, BTS cũng có nhiều cách "đáp lễ" fan để cho thấy rằng nhóm trân trọng và biết ơn những nỗ lực của ARMY như thế nào. Không chỉ ARMY, người hâm mộ Kpop theo dõi những lễ trao giải cuối năm tại Kpop đều đã quá quen với việc các thành viên BTS gọi tên ARMY ngay khi tay vừa chạm vào giải thưởng. BTS dành cho ARMY những sự kiện được tổ chức trên quy mô toàn cầu, phát hành một phiên bản MV dành riêng cho ARMY, làm từ thiện dưới tên ARMY và lên tiếng bảo vệ vệ ngay khi có ai đó nói rằng ARMY là một đám đông cuồng loạn.

Ngay trên thảm đỏ của BBMAs năm nay, khi được phóng viên hỏi rằng có nghe thấy tiếng gào thét của AMRY khi BTS xuất hiện hay không, trưởng nhóm RM đã khôn khéo trả lời rằng BTS luôn ở trong khách sạn tốt nên không nghe thấy bất kì âm thanh nào. Hơn ai hết, BTS ý thức được rằng tất cả sự ủng hộ - dù là quá khích của ARMY đều góp phần vào thành công của nhóm. Dù đã trải qua 3 năm bám rễ trong cộng đồng người hâm mộ âm nhạc US – UK, fandom của BTS vẫn khiến nhiều người cảm thấy lạ lẫm vì sự khác biệt trong văn hóa thần tượng giữa giới trẻ phương Đông và phương Tây. Cũng giống như BTS hay các nhóm nhạc Kpop khác bị kì thị về ngoại hình hay phân biệt chủng tộc khi Mỹ tiến, ARMY và các fandom Kpop khác không tránh khỏi sự kì thị khi mức độ ủng hộ cho thần tượng của họ vượt quá mối quan hệ giữa nghệ sĩ và người thưởng thức âm nhạc thông thường.

"Những ai trở thành người hâm mộ của các thần tượng, họ thường bị người khác coi thường. Nhưng đối với tôi, họ thật sự là những con người phi thường. Thật lòng mà nói, không hề dễ dàng khi để làm được những điều đó (những hành động ủng hộ - TN) chỉ vì yêu thích một người", thành viên Suga đã nói khi bàn thảo nội dung cho bài phát biểu của BTS tại một sự kiện của Liên hợp quốc, nhờ những hiệu quả mà chiến dịch "Love Yourself" của BTS đã mang lại cho cộng đồng. Mang theo lòng biết ơn với người hâm mộ để sản xuất âm nhạc, BTS đã không còn đơn thuần là trở thành những người "bạn trai" giả tưởng mà là những người bạn thân nâng đỡ tinh thần một cách tích cực.

"Nếu chúng tôi có thể giúp được ước mơ và cuộc đời bạn dù chỉ một chút thôi, với sự tồn tại, âm nhạc, màn biểu diễn, ảnh hay video của chúng tôi, dù cho là những điều nhỏ bé, dù cho chúng tôi chỉ có thể làm giảm nỗi đau của bạn từ 100 xuống 99, 98, 97; nó thật sự đã làm sự tồn tại của chúng tôi có ý nghĩa", lời chia sẻ của trưởng nhóm RM tại concert của nhóm có lẽ đã nói lên lí do lớn nhất khiến cho ARMY của BTS kiên trì đưa nhóm đến đỉnh cao. Hơn cả những gương mặt đẹp và vẻ ngoài chải chuốt, âm nhạc của BTS chính là món quà lớn nhất cho người hâm mộ. ARMY giúp cho BTS mang âm nhạc đến với thế giới, BTS đem âm nhạc của mình để chữa lành cho những người có thể hiểu được thông điệp mà nhóm đã viết ra, mối quan hệ win – win này đã viết nên một câu chuyện cổ tích cho 7 chàng trai từng là những nghệ sĩ vô danh, nghèo khó.

Không ai nói rằng BTS là một nhóm nhạc hoàn hảo, cũng không ai nói rằng BTS là một fandom thiên thần. Thế nhưng thay vì cười nhạo một vài thành phần quá khích, có lẽ đã đến lúc phải mở lòng công nhận những đóng góp của "thành viên thứ 8", đôi cánh đưa BTS làm nên lịch sử mới không chỉ của bản thân mà còn của cả Kpop thế hệ thứ 3.