Khi công nghệ, đặc biệt là mạng xã hội phát triển, người ta bắt đầu chứng kiến sự đổ bộ của một thế hệ trẻ được miêu tả là ''Nhanh nhạy, thức thời không thua kém gì các bản cập nhật của ứng dụng trên smartphone''. Nếu cái định nghĩa đó quá dài, thì bạn có thể gọi ngắn gọn, là Gen Z.

Từ bao giờ, các bài báo có các chủ đề như ''10X đạt nút bạc YouTube'', ''9X kiếm tiền tỷ chỉ nhờ những video cuộc sống thường ngày của mình'', ''Một bạn trẻ Gen Z nhận được triệu view chỉ nhờ clip ngồi học bài"… đã không còn khiến người ta phải ngạc nhiên nữa, thay vào đó là thán phục. Cùng với nhau, họ đã làm nên cái gọi là ''Kỷ nguyên triệu view'', và từ những triệu view đó, tạo nên ''Kỷ nguyên kiếm tiền'' đậm chất Gen Z, khiến các định nghĩa trước giờ về nghề nghiệp dành cho giới trẻ dường như đang được xem xét lại.

Khi profile, view và những lượt tương tác trở thành một chuẩn mực mới để đo lường độ hot, độ uy tín trên mạng xã hội, cũng là lúc chúng ta hay có xu hướng chia sẻ nhiều hơn, lan truyền những nội dung độc đáo hơn. Một trong số đó là review.

Chắc chắn, đã từng ít nhất một lần bạn tìm kiếm review trên mạng xã hội trước khi quyết định ''xuống tay'' mua một món hàng nào đó đúng không? Giá trị món hàng càng cao, thời gian bạn bỏ ra để xem các review càng nhiều. Và khi đó, việc lựa chọn ''gương mặt vàng trong làng KOL'' để trao gửi niềm tin cũng là một vấn đề không hề dễ.

Khi được hỏi ''Mỗi lần cần phải mua một món đồ gì đó trên online, bạn đặt bao nhiêu niềm tin vào review của các KOL?", thì Hoàng Minh (25 tuổi, TP.HCM) cho biết: ''Mình khoái mua đồ công nghệ, mà đồ công nghệ thì như bạn biết đó - khá giá trị và khiến người ta phải đắn đo khi mua. Vì thế, việc coi các KOL review, sử dụng, thử nghiệm các tính năng… rồi mới mua là chuyện rất cần thiết. Mình có sẵn 1 list các KOL mình thường xuyên tín nhiệm, mình tin họ tới 80%. 20% còn lại là thuộc về cảm nhận của mình''.

Minh Châu, một bà mẹ bỉm sữa trẻ ở Hà Nội, thì lại cho hẳn… 95%: ''Làm mẹ mà, thời gian đâu mà cân đo đong đếm. Cứ mở YouTube, vào kênh review của một số KOL khác cũng là bỉm sữa, vừa xem vừa chăm con, rồi tùy nhu cầu mà mua theo lời khuyên của họ thôi''.

Mỹ Linh - vốn là một tín đồ shopping đích thực tại TP.HCM -  thì lại phải trải qua quá trình khá ''đau thương'' trước khi quyết đặt niềm tin vào KOL: ''Trước đây, con số đó là 0. Mình từng rất tự tin vào con mắt nhìn hàng hoá của mình. Mình mua sắm chẳng cần ai mách nước cả. Nhưng một năm trở lại đây, mình bắt đầu hơi hoang mang. Vì sao? Quá nhiều nguồn hàng kém chất lượng xuất hiện dưới vỏ bọc tinh vi, khiến việc shopping đối với mình khá là ''ám ảnh'' khi cứ phải lựa giữa món A và B, giá X và Y. Chưa kể, quá nhiều thứ mới mẻ xuất hiện trong cuộc sống, mà mình lại không có thời gian để nghiên cứu hết được. Vì thế, việc coi các KOL sử dụng, rồi nhận xét, khen chê… cho mình cái nhìn trực quan, sống động hơn. Việc mua sắm từ đó cũng dễ dàng hơn'’.

Ngay cả các KOL nổi tiếng hiện tại cũng đưa ra những con số khả quan với các lý do riêng. Beauty blogger Trinh Phạm cho biết: ''Trinh đặt niềm tin 80-90%. Nhất là đồ bỉm sữa hay đồ mỹ phẩm thì khi nhìn thấy các bạn KOL lựa chọn và tin dùng, mình sẽ cảm thấy tin tưởng hơn''.

Đồng tình với quan điểm này, Minh Ngọc - hotgirl vừa lọt vào top đề cử 100 gương mặt đẹp nhất thế giới - cho biết: ''Nhiều người nói đánh giá của KOL thường cũng chỉ là quảng cáo cho thương hiệu, nhưng với mình, mình tin tưởng tham khảo các review từ KOL từ 60% trở lên. Nội dung càng chân thật, càng đặt trải nghiệm đời thường vào trong quá trình sử dụng sản phẩm thì tỷ lệ đó càng tăng cao''.

Rõ ràng, nhu cầu ''Cần xem review trước khi quyết định mua hàng'' là thực tế hơn bao giờ hết trong thời đại ngày nay. Đó cũng là lý do khiến review trở thành một trong số những nội dung thu hút nhiều người xem nhất trên mạng xã hội. Bằng chứng thống kê mới nhất từ báo cáo Year in Search 2020 của Google Xu Hướng cho thấy, mức tìm kiếm video liên quan đến "nên mua gì" tăng đến 56% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó top sản phẩm được đánh giá và tìm kiếm review phổ biến bao gồm son, điện thoại, game, thức ăn và chăm sóc da.

Hẳn bạn đã quá quen thuộc với các clip trải nghiệm ăn uống, skincare, thậm chí là ''đập hộp smartphone'' mới từ các tài khoản thuộc thế hệ Gen Z đúng không? Chúng ta xem đó chỉ là một clip review bình thường, hoặc thậm chí là một cách để ''khoe của'', nhưng với Gen Z, đó chính là ''sáng tạo nội dung'' - cách để tạo ra những xu thế mới thông qua việc chia sẻ, bình luận những sản phẩm thỏa mãn tính giải trí và mong muốn của mình với bạn bè thông qua mạng xã hội. Sản phẩm nào họ càng thích, thì clip review càng ấn tượng, sáng tạo, view vì thế cũng tăng cao.

Và khi các clip ấy tạo được độ viral trên mạng xã hội, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Họ sẽ lọt vào tầm ngắm của các nhãn hàng. Tên họ bắt đầu được nhắc đến như một KOL/Influencer với một list dài những ưu điểm. Và Gen Z - những kẻ nhanh nhạy - sẽ ngay lập tức nắm lấy cơ hội đó, bắt đầu kiếm tiền theo cái cách mà các thế hệ trước có lẽ sẽ không thể nào hình dung nổi.

Chỉ cần tìm kiếm những từ khoá đơn giản trên Google, bảng thu nhập của các KOL Gen Z sẽ hiện ra dưới nhiều con số khác nhau. Không ít KOL giấu nhẹm đi thu nhập của bản thân, nhưng chỉ từ lượt theo dõi, lượt view... bất kỳ ai cũng có thể tính ''sương sương''  được mức độ ''cá kiếm'' mỗi tháng của họ. 

Nhiều người đọc tới đây sẽ nghĩ ''Ồ, hoá ra bất kỳ ai cũng có thể trở thành một KOL/influencer, từ YouTuber, Vlogger, Streamer… và kiếm tiền rất dễ?". Vậy điều khác biệt và ''không dễ'' ở đây là gì? Nếu thế hệ 8X, 9X từng coi đó là một nghề tay trái, hoặc… làm cho vui, thì Gen Z không như thế. Họ sử dụng mạng xã hội để mua sắm, trải nghiệm những gì mình thích, và họ biết nắm bắt cơ hội, để nghiêm túc kiếm tiền từ việc đó. Đặc biệt hơn, họ hướng tới review có tâm: Biết chọn lọc sản phẩm, phải trải nghiệm rồi mới chia sẻ, có yêu, có ghét, có khen có chê. Nội dung được đầu tư bài bản, bắt trend kịp thời. Đó là những đặc điểm khiến thế hệ KOL Gen Z đang dần chiếm được cảm tình của mọi người.

Có rất nhiều Gen Z ''vô tình'' trở thành một KOL/influencer, nhưng cũng có rất nhiều bạn trẻ đã xác định ngay từ đầu, rằng KOL/influencer - liên kết trung gian kiếm tiền - cũng là một nghề nghiêm túc như bao nghề khác. Hiện tại, có thể nói, KOL/influencer đã trở thành một nghề nghiệp hot trend trong giới trẻ, được giới trẻ tập trung theo đuổi với rất nhiều sự đầu tư cả về phần chất lượng lẫn số lượng.

Không còn ''làm cho vui'' nữa, GenZ đã và đang không ngừng chăm chút cho các sản phẩm của mình bởi họ biết, cơ hội trên thế giới phẳng được chia đều cho tất cả. Ngoài các yếu tố bề nổi như ngoại hình, tài ăn nói và cả may mắn, để đi đường dài thành công, các KOL cần nhiều hơn thế nữa để trở thành gương mặt vàng được các nhãn hàng và cả cộng đồng lựa chọn, tín nhiệm. Họ bắt đầu xây dựng hình ảnh riêng, kênh nội dung riêng, họ không thích bị trùng lặp, cũng như bị mang tiếng là bắt chước. Đối với KOL thuộc thế hệ Gen Z, ''lặp lại là chết''.

Nam Phương là một cái tên còn rất mới trong làng sáng tạo nội dung. Nổi lên từ cuộc thi Miss Teen 2017, sau hơn 1 năm kể từ ngày thành lập kênh YouTube, cô được mọi người biết đến nhiều hơn qua các video chia sẻ kiến thức cơ bản, bí quyết làm đẹp, và đời sống hằng ngày.

Chia sẻ về con đường từ một Miss Teen thành KOL chuyên nghiệp như hiện tại, cô cho biết: ''Thực ra ban đầu mình cũng không nghĩ đến việc trở thành một Influencer đâu. Mình chỉ đơn giản muốn chia sẻ với các bạn trong friendlist về những tips hay ho, những sản phẩm mà mình thích, hoặc những thông tin giải trí thôi. Sau một thời gian thì có các thương hiệu liên hệ để đặt mình làm nội dung quảng bá, và từ đó, mình có ý thức hơn về công việc này.

Với mình, KOL là một nghề thực sự, vì mình cần đầu tư thời gian vào việc sáng tạo nội dung, hình ảnh, quay dựng… Có thể nhiều người xem đây chỉ là một nghề tay trái, để kiếm thêm thôi, nhưng thực tế, KOL có thể đem lại nguồn thu ổn định như bao nghề nghiệp khác, nếu mình làm với cái tâm và sự nhạy bén".

Di Di - "hiện tượng YouTube" khuấy đảo MXH suốt thời gian qua, vừa lọt vào Top 10 Nhà Sáng Tạo YouTube Nổi Bật 2020 - thì lại gây ấn tượng bởi những sản phẩm âm nhạc, đặc biệt là các video nhạc chế. Tân binh này đã có những suy nghĩ khá sâu sắc về công việc của mình: ''Thế hệ những bạn trẻ như Di Di luôn nghĩ rằng đã đến lúc nghề tay trái trở thành tay phải rồi. KOL là một công việc giúp mình vừa thỏa sức theo đuổi đam mê, vừa tạo ra nguồn thu ổn định để tái đầu tư cho sức sáng tạo và đam mê của mình".

"Một khi đã gia nhập vào thế giới sáng tạo nội dung thì đừng để mình là người đi sau" là châm ngôn của Mazk - chủ nhân của kênh YouTube MAZK TV, chuyên về mảng game và các video thí nghiệm độc lạ. Và cũng chính nhờ lối đi riêng đầy sáng tạo này, Mazk hiện đang là cái tên vàng được các nhãn hàng để ý.

Còn rất rất nhiều KOL Gen Z khác cũng đang tạo dựng kênh của mình theo các cách khác nhau. Và trong thời đại ''1 mét vuông có 10 KOL'' như hiện nay, các KOL phải đứng trước bài toán: Làm thế nào để trở thành người độc nhất, sáng tạo nhất nhưng vẫn phải bảo đảm đủ tài chính để biến những ý tưởng nội dung trở thành hiện thực? Và bài toán đó còn khó giải hơn khi có nhiều yếu tố khách quan ảnh hưởng đến nguồn thu của nhiều người trong suốt năm 2020 vừa qua.

KOL Diệu Anh - người hiện đang có hơn 200K người theo dõi trên Instagram - cũng đã nhận ra được các khó khăn này từ lâu. Cô cho biết: ''Thử thách của một KOL nằm ở việc phải đầu tư nhiều thời gian, công sức, sức khỏe nhưng lại không có gì đảm bảo cho một tương lai lâu dài.

Bản thân mỗi KOL phải là một con người linh hoạt để liên tục thay đổi thích ứng với yêu cầu mà nhãn hàng đưa ra. Dù vậy, nguồn thu nhập từ nhóm nghề này thường sẽ chỉ mang tính thời vụ không ổn định, nhất là trong một năm nhiều biến động như năm 2020 này.

Với mình, đã đến lúc KOL cũng nên được xem là một nghề nghiệp chính thức, mang tới nguồn thu nhập ổn định. Và một KOL muốn nuôi dưỡng sức ảnh hưởng của mình hiệu quả cần có chiến lược để thực hiện điều này lâu dài".

Với vị thế của một người đi trước, beauty blogger Trinh Phạm đưa ra lời khuyên: ''Khi ai đó hỏi mình về công việc KOL này, thì mình luôn nói là Nếu bạn muốn bắt đầu làm YouTuber hay muốn thử sức làm một influencer thì đầu tiên đừng nghĩ đến tiền vội. Vì không thể một sớm một chiều mà bạn có thể được nhiều người biết tới. Hãy làm nó vì bạn thích trước đã, làm những chủ đề mình thấy hứng thú trước đã. Rồi sẽ tới ngày bạn nuôi sống được bản thân từ đam mê đó".

Và điều này liệu có còn đúng với Gen Z?

Một lần nữa, các KOL thuộc thế hệ Gen Z đã tiếp tục chứng tỏ sự nhanh nhạy của mình trước các khó khăn và thử thách. Họ nhận thức rõ, nội dung hay sẽ kiếm ra tiền, và tiền sẽ nuôi sống nội dung. Vì thế, một influencer là người biết cân bằng tốt nhất giữa việc nắm bắt xu hướng, lên ý tưởng, tạo hình, chuyển mình theo nhu cầu mới và tự chủ tài chính, để tránh phụ thuộc vào booking quảng cáo.

Họ bắt đầu tìm nguồn thu nhập chủ động ở nhiều nơi, nhiều nền tảng để phát huy hết khả năng của bản thân. Và qua quá trình tìm lối đi mới, nuôi dưỡng sức sáng tạo ấy, vô tình các KOL đã góp phần vào việc ''chuyên nghiệp hóa'' nghề influencer tại Việt Nam.

Lúc này đây, hình thức tiếp thị liên kết trên nền tảng thương mại điện tử, như cách thức của Shopee đang thực hiện - có tên Shopee KOL Affiliate - chính là một bước đi đúng đắn và mới mẻ, đang được hàng loạt KOL và influencer quan tâm.

Hot girl Diệu Anh đã nhận thức sớm đường đi của mình. Cô chia sẻ: "Kế hoạch để vượt qua thử thách năm 2020 của mình nằm ở 2 chữ: Chủ động. Thay vì ở yên và chờ đợi, mình chọn chủ động tham gia Shopee KOL Affiliate để tăng thu nhập, chứng minh sự hiệu quả về sáng tạo nội dung và sức ảnh hưởng của chính mình".

Vậy Shopee KOL Affiliate là gì mà thu hút sự quan tâm lớn của các KOL thuộc thế hệ Gen Z đến vậy? Đó là chương trình do Shopee phối hợp thực hiện với các bạn KOL hiện đang sở hữu các nền tảng mạng xã hội như Facebook, YouTube, Instagram về các lĩnh vực như: Lifestyle, Vlog, Food Review, Beauty tips… Các KOLs sẽ tham gia chia sẻ link sản phẩm của Shopee trên các kênh mình đang sở hữu để nhận mức hoa hồng cao gấp đôi so với mức thông thường từ đơn hàng thành công. KOL sẽ không cần phụ thuộc vào việc booking từ các nhãn hàng hay doanh thu từ YouTube hoặc các kênh social khác.

Ngoài việc có cơ hội để thu hút thêm nhiều khán giả ở mọi độ tuổi khác nhau, từ đó có thể phát triển sự nghiệp của mình hơn, các KOL còn nhận được những quyền lợi hấp dẫn, để an tâm hơn trong việc xây dựng tài chính, hậu thuẫn cho nội dung.

Bên cạnh đó, Shopee KOL Affiliate cũng là một trong những cách giúp các KOL được truyền cảm hứng và trau dồi thêm kỹ năng làm nội dung thông qua các khóa training, những buổi chia sẻ từ các KOLs/Influencers khác, cũng như cơ hội được tiếp cận với các thương hiệu từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Đối với hot YouTuber Di Di, cô cho biết Shopee KOL Affiliate chính là nơi mà cô vừa thể hiện cá tính, hình ảnh bản thân, vừa kết nối được với nhiều tệp khán giả hơn. Cũng chính qua nền tảng này, Di Di có thể dùng chính sức sáng tạo nội dung của mình để tạo ra nguồn thu, từ đó tái đầu tư cho đam mê.

Tính đến nay, hơn 1000 KOLs đã tham gia giới thiệu và chia sẻ hàng trăm sản phẩm của Shopee đến người dùng. Không chỉ có được sự hậu thuẫn, mà tham gia Shopee KOL Affiliate còn giúp các KOL trẻ có thể thỏa sức sáng tạo với đa dạng các danh mục. Các hotgirl sẽ không còn chỉ đóng khung với Thời Trang, Mỹ Phẩm, Làm Đẹp… mà có thể lấn sang cả lĩnh vực Sách, Điện Tử, Công Nghệ…

Dù làm độc lập hay thông qua kênh trung gian, thì Shopee KOL Affiliate cũng luôn khuyến khích các KOL thực hiện theo tiêu chí: Review chân thực, có tâm và không xô bồ. Nhờ giữ vững tinh thần đó, Miss Teen Nam Phương đã có những màn hợp tác thành công trên nền tảng này. Cô kể: ''Lần gần đây nhất, Nam Phương có review một thương hiệu chăm sóc tóc đến từ nước ngoài, mới xuất hiện tại Việt Nam. Bằng chính trải nghiệm của mình, Nam Phương đã mang đến những chia sẻ vô cùng chân thật. Video ấy được khá nhiều bạn trẻ quan tâm, và lượng đặt mua sản phẩm khá cao. Mình rất vui, vì điều đó đồng nghĩa với việc không chỉ thu nhập tăng cao khi doanh số bán hàng tốt hơn mà mỗi hoạt động sáng tạo, nghiêm túc của mình đã được đền đáp xứng đáng''.

Tài năng sẽ thăng hoa khi được tài chính chắp cánh. Do đó, trong tương lai, tiếp thị liên kết hứa hẹn sẽ tiếp tục là mảnh đất màu mỡ cho các nhà sáng tạo nội dung thế hệ Gen Z có được nền tảng vững chắc từ thu nhập, để có thể nuôi dưỡng niềm đam mê và phát triển nghề nghiệp bản thân.

Chương trình Tiếp thị liên kết với Shopee dành cho những người đam mê sáng tạo nội dung và có trên 5.000 người đăng ký trên YouTube hoặc 10.000 lượt theo dõi trên trang Facebook/Instagram, với hơn 1000 KOLs đã tham gia và nhận được nhiều lợi ích từ chương trình như gia tăng thu nhập với mức hoa hồng lên đến 20% cùng các ưu đãi đặc quyền từ Shopee và các thương hiệu, đồng thời trau dồi và phát triển kỹ năng làm nội dung.

Đăng ký tham gia tại đây.