Nền ẩm thực mỗi quốc gia thường gắn liền với câu chuyện của những loại hạt, từ gạo cho đến lúa mạch, lúa mì, ngô. Suốt dòng chảy lịch sử của ẩm thực Việt, có những câu chuyện viết lên từ hạt đậu nành còn nguyên giá trị tới hiện tại.

Những con sông Hoàng Hà, sông Nile hay sông Ấn là khởi nguồn cho nhiều nền văn minh quan trọng trên thế giới. Từ hai bờ sông, thị thành mọc lên, nền nông nghiệp cũng ra đời, hình thành nền văn minh nông nghiệp, tất cả cùng lớn mạnh theo sự phát triển của cộng đồng. Đi cùng với sự phát triển đó luôn có những sản vật dường như trường tồn cùng lịch sử, tuổi đời lâu hơn các đô thị cổ. 5.000 năm trôi qua, giá trị của chúng vẫn còn nguyên vẹn với cuộc sống hiện đại.

Chúng ta đang nói về hạt đậu nành.

Từ Trung Hoa, những hạt đậu nành bắt đầu xuất hiện tại nhiều quốc gia khác trong khu vực, từ Thái Lan, Nhật Bản cho tới Việt Nam, đến thế kỷ thứ 8 thì xuất hiện tại châu Âu. Con đường lịch sử ẩm thực của hạt đậu nành cũng quan trọng như ngô, gạo, lúa mì, thổi hồn vào phong vị ẩm thực mỗi quốc gia và thay đổi nhân loại.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 1.

Lịch sử của hạt đậu nành và cây đậu nành là những hành trình vạn dặm, theo những tàu buôn, những chuyến lạc đà băng qua con đường tơ lụa. Hải trình xa xưa mang theo nguồn nguyên liệu quan trọng trong nhiều bữa ăn, đưa hơi thở ẩm thực phương Đông tới khắp năm châu. Hạt đậu nành từ đó đã góp mặt trong đời sống thường nhật của người dân mỗi nước, chuyển mình theo từng nền văn hóa, biến hóa với vô vàn công thức nấu ăn tạo nên các món ăn dinh dưỡng, những loại đồ uống đa dạng hợp khẩu vị.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 2.

Gọi đậu nành là loại hạt kỳ diệu quả không ngoa khi đậu nành chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, ví ngang như "thịt trắng" của thực vật khi có nhiều chất bổ dưỡng cho cơ thể. Không phải ai cũng biết rằng, hàm lượng protein của đậu nành cao hơn cả thịt, cá và gần gấp đôi các loại đậu khác. Hàm lượng của các chất amino axit trong đậu nành tương đương với hàm lượng của các chất amino axit của trứng gà, protein của đậu nành dễ tiêu hóa, không có cholesterol, giàu chất béo chưa bão hòa và ít chất béo bão hòa thường có nơi thịt động vật, đậu nành có nhiều vitamin B hơn bất cứ thực phẩm nào, đậu nành cũng chứa nhiều vitamin A, D và các chất khoáng khác.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 3.

Nếu như người Việt có món đậu phụ gắn liền với những bữa cơm thường nhật - món ăn ngon, bổ, rẻ, thì người Nhật Bản cũng có món Natto. Món ăn làm từ đậu nành lên men tự nhiên giàu giá trị dinh dưỡng, hàm lượng cao protein, canxi, magie, vitamin, folate, choline, omega... và rất tốt cho hệ tiêu hóa. Trên thế giới, có ít nhất 17 nghiên cứu về công dụng làm tan cục máu đông, phòng đột quỵ của Natto. Protein đậu nành có khả năng làm giảm mức lượng cholesterol trong máu, phòng ngừa chứng bệnh thận, giảm thiểu nguy cơ bệnh ung thư vú, bệnh tiểu đường, bệnh xốp xương, bệnh ung thư nhiếp hộ tuyến và các triệu chứng rối loạn tiền mãn kinh phụ nữ.

Theo tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc FAO, có khoảng 8,8% người suy dinh dưỡng vào năm 2017 trên toàn thế giới, một phần nguyên nhân do thiếu hụt lượng protein bổ sung. Một trong những nguyên nhân là do nhu cầu tiêu thụ thịt ở các quốc gia phát triển lớn, đòi hỏi sử dụng nhiều các loại hạt trong chăn nuôi gia súc. 

Theo tính toán, 14 pound protein đậu nành cho 1 pound thịt dù trong khi lượng protein ở trong đậu nành tương đương với protein ở trong thịt. Nếu như hạt đậu nành được sử dụng một cách hợp lý, những vấn đề suy dinh dưỡng hay nạn đói tại nhiều quốc gia đang phát triển trên thế giới có thể đẩy lùi.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 4.
Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 5.

Nhìn xa ra thế giới, chúng ta thấy hạt đậu nành góp phần thay đổi diện mạo của nền ẩm thực nhiều quốc gia hay củng cố an ninh lương thực. Nhìn về Việt Nam, người ta thấy hạt đậu nành trong những bữa ăn thường nhật, trong ký ức người Việt.

Phải lớn lên rồi, tôi mới biết món tương bần hồi nhỏ làm từ đậu nành. Những buổi trưa hè oi nóng, có đĩa rau muống luộc chấm với bát tương bần thì còn gì ngon bằng. Rồi những tối mùa đông, mâm cơm quây quần cả gia đình lại có đĩa đậu rán nóng hổi hay đậu phụ sốt cà chua. Ẩm thực của người Việt là kỳ công của sự sáng tạo, món ăn không chỉ ngon mà còn đảm bảo đủ dinh dưỡng, phù hợp với hoàn cảnh cuộc sống. Những năm tháng tuổi thơ khó khăn, mâm cơm gia đình chẳng có cao lương mĩ vị nhưng đĩa đậu phụ thì lúc nào cũng phải có - thứ nguyên liệu không hề đắt đỏ, dễ ăn, chế biến được nhiều món ấy dường như đã trở thành một món ăn tuổi thơ của nhiều người.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 6.

Thuở ấy, trong làn đi chợ của mẹ, bên cạnh những bìa đậu mềm xốp là những bịch sữa đậu nành. Ngày nhỏ không có đồ uống có ga hay trà sữa nước ngọt gì cả, thứ thức uống yêu thích của lũ trẻ là những bịch sữa đậu nành pha thêm đường, bỏ đá vào mát lịm. Vị ngọt nhẹ, hơi ngầy ngậy của sữa đậu nành cứ lan tỏa trong miệng, làm một hơi đánh ực mà vẫn thòm thèm. Một âu sữa đậu nành như vậy là đủ xua tan đi cả cái nắng hè chói chang và ngột ngạt.

Rồi khi lớn lên, những món ngon từ đậu nành nhiều hơn, đa dạng hơn. Những người bạn ăn chay trường của tôi bắt đầu tìm hiểu nhiều hơn các món ngoại nhập như tempeh, Natto, đậu nành sấy giòn… Nhiều món ăn đã thay đổi cùng cuộc sống, phù hợp với khẩu vị và nhu cầu dinh dưỡng của người Việt. Cô bán đậu phụ ngày xưa đã không còn bán sữa đậu nành nhưng giờ đây, tôi có thể dễ dàng tìm thấy sữa đậu nành trong siêu thị. Hương vị sữa đậu nành vẫn quyến luyến trong cuộc sống từ quá khứ tới hiện tại - không chỉ là một thức uống dinh dưỡng tốt cho sức khỏe mà còn là một phần ký ức của lũ trẻ thế hệ tôi.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 7.

Và vì thế, giữa những ngày dịch bệnh, sữa đậu nành trở thành lựa chọn thường xuyên của gia đình tôi với giá thành phù hợp, sản phẩm giàu chất dinh dưỡng cùng hương vị thơm ngon khó cưỡng.

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 8.

Với đầy đủ giá trị về dinh dưỡng, bổ sung protein cần thiết cũng như cung cấp nhiều loại vitamin và khoáng chất, sữa đậu nành nói riêng và các sản phẩm từ đậu nành nói chung là lựa chọn hàng đầu trong giỏ đi chợ, đi siêu thị của nhiều bà nội trợ. Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Bạch Mai - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có 3 tiêu chí quan trọng khi chọn sữa đậu nành tốt cho cả nhà. Đầu tiên, bạn cần lựa chọn sản phẩm từ nhà sản xuất & thương hiệu uy tín. Sữa đậu nành cần cung cấp được dưỡng chất cần thiết cho nhu cầu và tình trạng của cơ thể, đặc biệt là được bổ sung thêm các dưỡng chất quan trọng hỗ trợ xương chắc khỏe tăng cường đề kháng. Ngoài ra, sản phẩm phải đáp ứng được tiêu chuẩn 3 KHÔNG: Không biến đổi gen, Không chất bảo quản và Không cholesterol.

PGS.TS Lê Bạch Mai cũng nhấn mạnh việc các bà nội trợ nên chọn loại sữa đậu nành nhiều hương vị thơm ngon để phù hợp với mọi thành viên trong gia đình như Fami Nguyên Chất hay Fami Canxi, chọn loại sữa ít đường để giữ sức khỏe cho cả nhà…

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 9.

Suốt gần 25 năm thành lập và phát triển, thương hiệu Vinasoy là sự lựa chọn hàng đầu của khách hàng khi nhắc tới các sản phẩm từ đậu nành, đặc biệt với các sản phẩm như sữa đậu nành Fami Canxi, Fami Nguyên Chất. Với hương vị đa dạng, thơm ngon, giàu thành phần dinh dưỡng giúp tăng cường sức đề kháng trong mùa dịch, sản phẩm sữa đậu nành Fami là một phần không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày của nhiều gia đình Việt. Sữa đậu nành Vinasoy được chế biến theo quy trình công nghệ tiên tiến, chuyển giao từ tập đoàn Tetra Pak (Thụy Điển) - chuyên gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực cung cấp giải pháp về công nghệ chế biến và đóng gói thực phẩm. Việc áp dụng các công nghệ hiện đại trong chế biến và sản xuất sữa đậu nành không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giúp việc bảo quản, phân phối sản phẩm dễ dàng hơn, đến tay người tiêu dùng trên khắp cả nước. 

Ông Eliseo Barcas, Tổng Giám đốc Tetra Pak Việt Nam cho biết: "Các nhà máy của Vinasoy sử dụng công nghệ chế biến hiện đại nhất từ Tetra Pak – cho phép trích xuất tối đa dưỡng chất từ đậu nành và giữ nguyên hương vị thơm ngon của loại đậu thuần thiên nhiên này. Nhà máy Vinasoy cũng sử dụng hệ thống máy đóng gói đồng bộ và có tốc độ cao nhất. Với sự đầu tư lớn các trang thiết bị tiên tiến nhất hiện nay của châu Âu, Vinasoy đã giúp mang những sản phẩm sữa đậu nành có hương vị thuần chất, tươi ngon, giàu dinh dưỡng ở mức cao nhất tới tay người tiêu dùng Việt Nam trên khắp mọi vùng miền. Người dân ở những vùng xa xôi cũng có cơ hội uống Vinasoy vì với công nghệ tiệt trùng UHT và bao bì giấy 6 lớp, sữa đậu nành Vinasoy không dùng chất bảo quản mà vẫn thơm ngon tinh khiết đến 6 tháng."

Hạt vàng đậu nành và những giá trị theo cùng sức khỏe người Việt - Ảnh 10.

Nếu như đậu nành là món quà của thiên nhiên ban cho cuộc sống con người thì sữa đậu nành Fami là thứ thức uống thơm ngon mà Vinasoy muốn gửi đến cộng đồng. Giá trị của hạt đậu nành vẫn còn nguyên vẹn sau hàng nghìn năm lịch sử, tiếp tục được thay đổi, sáng tạo, chế biến với những công nghệ tiên tiến nhất bởi Vinasoy để gửi gắm trọn vẹn nhất món quà của thiên nhiên đến với người dân Việt Nam.

Huyền Trang