“Những trái nho xanh chua chát của ngày hôm nay, sẽ trở thành những ly rượu vang hảo hạng cho ngày hôm sau”. Cộng đồng battle rap đã trải qua một thời gian dài đầy khó khăn, nỗ lực nuôi dưỡng ngọn lửa đam mê của mình để giờ đây chuẩn bị có cơ hội được bùng cháy trên sân khấu lớn của Beck’Stage Battle Rap.

Rap/Hip hop luôn là một đề tài thu hút sự chú ý trong những năm gần đây, khi dòng nhạc sinh sau đẻ muộn ở thị trường Việt Nam này đang dần định hình được hướng đi, thoát dần khỏi “cống ngầm Underground” để luồn lách vươn lên trước ánh sáng của những sân khấu lớn. Không chỉ tự mình đứng vững, Rap còn ảnh hưởng ngược trở lại với thế hệ trẻ khi trở thành một trong những dòng nhạc thịnh hành nhất, dễ lan tỏa nhất và gần như không thể thiếu trong bất kỳ “playlist” nào của các khán giả trong độ tuổi 15-30. 

Nếu bạn đặt câu hỏi rằng ở Việt Nam có bao nhiêu rapper đã đạt được thành công và có thể “kiếm sống bằng rap” thì câu trả lời không ai khác chính là những cái tên như rapper LK, Mr. T, hay người được coi là “lão đại” của làng rap Wowy. Một số cái tên quen thuộc hơn như Binz, Karik, Kimmese, Suboi… đều là những rapper toả sáng ở Underground và là “trợ thủ” đắc lực cho những ca sĩ mainstream. 

Đó là nhạc rap, là mainstream, là những sự kết hợp mới mẻ trong thị trường âm nhạc đang chắp cánh cho rất nhiều những nghệ sĩ trẻ được biết đến nhiều hơn đối với công chúng. Thế còn “battle rap” thì sao? Hình thức đối kháng đậm chất hip hop nhưng cũng vô cùng kén người nghe này, liệu có thể dễ dàng bước ra ánh sáng như nhạc rap? 

“Họ có thể kiếm tiền và làm giàu bằng nhạc rap, vậy chúng ta có thể kiếm tiền từ battle rap được không?”. 99% bạn sẽ nhận được những cái lắc đầu ngán ngẩm từ cộng đồng underground khi họ nghe đến câu hỏi này. Trong suy nghĩ của những người làm cộng đồng, của những người theo đuổi battle từ thế hệ F1 cho đến các “mầm non tương lai”, battle rap thậm chí chỉ biết “ngốn tiền” chứ “lời lãi” gì thì chẳng thấy đâu. Nổi tiếng bằng Battle Rap? Làm giàu bằng Battle Rap? Không, ở đây chưa ai dám nghĩ đến chuyện đó. Tất cả những tay battle lừng danh nhất Underground cũng chỉ mong họ có đủ điều kiện để có thể cháy hết mình với đam mê, có đủ tiền để duy trì sân chơi này cho thế hệ kế cận chứ cũng chẳng mong có thể kiếm chút đỉnh từ nó.

Cay đắng hơn, mỗi khi nhắc đến battle rap hay freestyle rap, người ta thường nghĩ ngay đến hình ảnh của bờ hồ, vỉa hè, công viên… Tại sao vậy? Vì hầu hết những “giải đấu” battle/freestyle rap của underground đều diễn ra ở đó. Vì kén người nghe và không sinh ra lợi nhuận, battle rapper không thể thuê những sân khấu lớn, những thiết bị âm thanh hiện đại hay đội ngũ quay chụp đàng hoàng. Tất cả những gì họ có là một cái loa di động công suất bé (hay tệ hơn là không có), những cái đầu chứa đầy “lyric” và tu từ, và những cái miệng sẵn sàng “nhả flow” trực tiếp bất cứ lúc nào, không cần đến micro hay công nghệ tinh chỉnh hiện đại. Nghe thì có vẻ “chất” đấy, nhưng thiếu thốn và gian khổ cực kỳ, và kết quả tạo ra dĩ nhiên chẳng thể nào chỉn chu, bóng bẩy như những show diễn lớn, những MV triệu view được coi là “con cưng của Rap Việt”. Người ta vẫn tự hào nói hip hop sinh ra từ đường phố, nhưng họ lại dùng chính cái “đường phố” để mỉa mai lại những cộng đồng battle rap tự phát đầy khó khăn, kỳ quái! 

Cứ thế, những sân chơi battle rap tự phát dần bị ghẻ lạnh và chỉ được coi là cái nôi tìm kiếm tài năng mới, còn những người có tiềm năng phát triển thì sẽ mau chóng rời bỏ sàn đấu này để tìm kiếm cơ hội khác trên các sân khấu lớn hơn. 

Thế nhưng “khó khăn” và “thiếu thốn” chưa bao giờ là cái hàng rào đủ cao để có thể cản ngăn một cộng đồng battle rap luôn khao khát vươn mình ra thế giới bên ngoài. Bạn Có Tài Mà, Dissneeland, Nảy Số… rất nhiều, rất nhiều những giải đấu, những sân chơi battle rap tự phát của giới Underground được hình thành và phát triển cả về quy mô, chất lượng lẫn tính chuyên nghiệp. Đứng sau sức sống mạnh mẽ của các giải battle tự phát đều là những người anh, người chị xưa kia cũng từng một thời cháy hết mình với hip hop nhưng không có khả năng phát triển. Họ chấp nhận từ bỏ đam mê để kiếm một công việc khác có thể tự nuôi sống bản thân và gia đình. Và nay, khi đã cuộc sống ổn định rồi, các tiền bối đều có xu hướng quay lại ủng hộ, đầu tư ngược cho cộng đồng để thế hệ trẻ có môi trường tốt hơn, đầy đủ hơn, thay vì những sàn đấu nhỏ ọp ẹp không người biết đến mà chính họ đã trải qua năm nào.

Ai có tiền góp tiền, ai có sức giúp sức, ai có tài năng thì thể hiện tài năng… Dần dần, chất lượng các giải đấu ngày càng cải thiện cả về chuyên môn lẫn hình ảnh, có truyền thông, có cộng đồng, có video được quay dựng chỉn chu đăng tải lên youtube, mạng xã hội… để đưa battle rap tiến gần hơn với công chúng. Những giải đấu battle rap vô danh dần được khán giả biết đến nhiều hơn, tạo động lực cho các rapper tiếp tục trau dồi, luyện tập đêm ngày để cống hiến trên sàn đấu. Nếu ngày xưa, Rap Việt không có chỗ đứng cho những battler thuần thúy và chỉ chú ý vào những rapper làm sản phẩm âm nhạc trong studio thường xuyên thì nay, những cái tên sừng sỏ ở giới battle như Phúc Du, Choi, Right, Night T, V Soul, Quang Tèo… cũng đã nhận được những sự quan tâm nhất định từ cộng đồng. Thậm chí, những video battle rap trên youtube còn có thể cán mốc triệu view, cho dù thời lượng của từng video này rất dài và khó có thể replay thường xuyên như những bản nhạc catchy dài 2-3 phút. Những con số biết nói này đã cho thấy độ phủ sóng của battle rap ngày nay đang rộng lớn đến mức nào.

Cứ thế, cộng đồng battle tự mình tồn tại và liên tục nóng lên nhờ chính ngọn lửa đam mê của những người tham gia.

Bài toán “sinh tồn” đã được giải, nhưng câu chuyện “battle ra tiền” thì vẫn còn gian nan lắm.

Trung bình, mỗi giải đấu battle rap tự phát của cộng đồng có tổng giải thưởng chỉ tầm vài triệu đồng, chủ yếu trích ra từ tiền bán vé hoặc donate cho giải đấu. Chính vì vậy, về lâu dài những giải đấu như thế thường khó duy trì được sức hút như ban đầu, và các battler về sau đa phần chỉ tham gia theo hứng. Điều này vô tình khiến câu chuyện giải đấu battle rap trở nên hết sức bình thường và mang tính "giải trí" nhiều hơn là một cuộc thi, cuộc cạnh tranh thực sự. Nhiều người còn cho rằng việc càng ngày càng xuất hiện nhiều các giải đấu quy mô "na ná nhau" khiến mọi thứ bị loãng dần đi và khán giả cũng không còn quá háo hức đón chờ những sự kiện như vậy nữa, và thậm chí nhiều tổ chức đã úp mở việc ngưng phát triển các hệ thống giải.

Thế nhưng đúng vào cái thời điểm mà battle rap đang "trời yên biển lặng" thì một cơn sóng lớn bất ngờ ập tới. Tháng 10 năm 2019, cộng đồng battle rap Việt Nam đã được một phen “ngã ngửa” khi Beck’Stage Battle Rap được thông báo chính thức khởi tranh với tổng tiền thưởng lên tới 200.000.000 VNĐ. Đây là số tiền mà nhiều nghệ sĩ ở các lĩnh vực khác hiếm khi kiếm được chỉ qua một sự kiện/cuộc thi duy nhất. 

Và dĩ nhiên quy mô và số tiền thưởng khổng lồ đó là quá đủ để thu hút tất cả những battle rapper trên khắp Việt Nam bỏ ngang mọi dự án của mình để tập trung cho cuộc thi. Trước đây, bởi sự khó khăn đặc thù, cộng đồng battle rap vốn bị chia 5 xẻ 7 thành nhiều giải đấu nhỏ, thường chỉ có quy mô trong một thành phố và hoạt động dưới sự bao bọc của một vài đội nhóm, tổ chức cụ thể. Thế nhưng ở vòng loại của Beck’Stage, người ta đã nhìn thấy hàng trăm rapper đến từ khắp các vùng miền, tỉnh thành, đội nhóm khác nhau, cùng nhau tranh tài ở một giải đấu duy nhất. Tất cả đều hiểu, giải thưởng đó đủ để tạo ra một bước ngoặt trong sự nghiệp của mình, hoặc nếu không giành được chức vô địch thì danh tiếng qua cuộc thi quá đủ để bản thân có tìm kiếm được những cơ hội mới.

Sự xuất hiện của Beck’Stage Battle Rap đã đem đến một hy vọng mới cho cộng đồng battle Việt Nam. Thứ nhất, việc không chỉ một mà có tới hai giải đấu được tổ chức bởi các đơn vị lớn khác nhau đang cho thấy battle rap thực sự đang được các nhà đầu tư đánh giá cao và mong muốn khai thác nhiều hơn. Thứ hai, sự chịu chi của các đơn vị tổ chức qua những giải đấu như Beck’Stage sẽ khiến số tiền trăm triệu trở thành mức “thưởng sàn” cho các giải đấu tương tự trong tương lai, bởi sẽ không có một đơn vị tổ chức nào lại muốn prize pool của mình lép vế hơn hẳn những giải đấu đi trước.

Trải qua một thời gian dài, cuối cùng Rap Việt mới có được những sân chơi thực sự chất lượng và đủ sức nâng tầm cho những con người đã nhẫn nhịn chịu đựng đủ loại gian khó để theo đuổi battle rap. Sức hút của Beck’Stage Battle Rap giờ đây thậm chí còn khiến những rapper đứng ngoài cộng đồng battle phải tặc lưỡi ghen tị rằng tại sao người ta lại đầu tư một sự kiện lớn như thế cho battle, mà không phải một hình thức rap nào khác?

Ngôn từ gai góc, kén người nghe, không có nhiều giá trị lưu trữ… là những lý do thường thấy của những người đứng ngoài cộng đồng phán xét về rap battle. Vậy thì battle - đứa con ghẻ của nhạc rap đó, có thực sự xứng đáng với những giải đấu như Beck’Stage, xứng đáng với sự đầu tư và xứng đáng được vươn xa ra tiếp cận gần hơn với đại chúng?

Dĩ nhiên là có. Câu trả lời dõng dạc đó được chính các rapper tham dự Beck’Stage thốt ra từ hàng trăm bài thi đầy tâm huyết, chất lượng từ vòng loại cho tới vòng knock-out, thể hiện cá tính và cái tôi mạnh mẽ của những người đam mê battle, giải phóng mọi sức sáng tạo không giới hạn về ngôn từ, phong cách cũng như nghệ thuật biểu diễn. 

Những tinh hoa đó của cộng đồng battle cũng không hề bị sử dụng một cách phí phạm khi Beck’Stage Battle Rap trở thành một trong những sự kiện hot nhất đối với những người trẻ tuổi yêu nhạc trong ba tuần vừa qua. Hàng loạt các fanpage, diễn đàn về rap đều đưa tin về giải đấu, người người chia sẻ các bài thi, tranh luận về kết quả các trận knock-out căng thẳng. Những tài năng battle trẻ tuổi như Đại Vũ, RisM, ICY Nirvana, Linh Thộn, Night T, Sóc Nâu… trước đây vốn còn xa lạ với nhiều người, nay đã được biết đến nhiều hơn. Ngay cả những người nghe lớn tuổi, trước đây vốn dành cho battle rap một ánh nhìn đấy nghi kị, thì nay đã có cơ hội tiếp xúc và hiểu được phần nào vì sao giới trẻ bị cuốn hút đến như thế. 

Hàng trăm nghìn lượt bình chọn đã được đông đảo khán giả dành cho các thí sinh để chọn ra những cái tên xuất sắc nhất lọt vào vòng Knock - out. Chắc chắn những battle rapper may mắn có vị trí cao ở vòng loại cũng không ngờ rằng có ngày bản thân lại nhận được nhiều sự yêu thích và mến mộ như vậy từ cộng đồng. Thậm chí, con số 100 triệu, 200 triệu giải thưởng vốn rất hot khi vừa mới công bố, nay cũng chẳng được nhắc đến nhiều trong những bình luận của người xem. Tất cả đã bị cuốn theo sự hấp dẫn của những trận đấu đỉnh cao, bị hút vào những kết quả đầy bất ngờ tới từ cả hai hạng mục. Có lẽ chính BTC của cuộc thi cũng không ngờ rằng sự vươn lên mạnh mẽ của Sóc Nâu, thất bại bất ngờ của RichChoi, kèo đấu mãn nhãn của 2Can và Droppy, phong độ tuyệt vời của Phúc Du,... lại trở thành những chủ đề hấp dẫn hơn cả, làm lu mờ luôn cả số tiền thưởng khổng lồ của giải đấu trong những topic bàn luận trên mạng xã hội.

Sự cuốn hút của Beck’Stage không chỉ dừng lại ở cộng đồng những người nghe rap trẻ tuổi, mà tại vòng knock-out của giải đấu, rất nhiều những khách mời, những nhân vật nổi tiếng vốn chưa có nhiều cơ hội tiếp xúc qua với battle rap đều tỏ ra vô cùng hào hứng trước những cuộc đọ sức căng thẳng.  MC Thuỳ Minh - một trong những khán giả đặc biệt, không ngừng nhún nhẩy và trầm trồ trước những màn trình diễn xuất sắc mà theo chị thì "Chị phỏng vấn rất nhiều Rapper nhưng chưa bao giờ đứng để xem trực tiếp một trận Battle nào cả". MC Thuỳ Minh còn sẵn sàng ngỏ lời mời cho nhà vô địch của cuộc thi tới tham dự chương trình “Không cay không về" của mình để có thể trò chuyện, tìm hiểu sâu hơn về giới battle rap. 

“Những trái nho xanh chua chát của ngày hôm nay, sẽ trở thành những ly rượu vang hảo hạng cho ngày hôm sau”. Cộng đồng battle rap đã trải qua một thời gian dài đầy khó khăn, nỗ lực nuôi dưỡng ngọn lửa đam mê của mình để giờ đây chuẩn bị có cơ hội được bùng cháy trên sân khấu lớn của Beck’Stage Battle Rap. Con đường chông gai mà các battle rapper đã vất vả vượt qua để có thể tiến gần với đại chúng thông qua Beck’Stage chính là minh chứng rõ rệt nhất cho tinh thần “striver” của cuộc thi. Ồ, hóa ra cái chủ đề “striver brag” ở vòng loại cũng chẳng phải thứ gì cao siêu lắm, vì bản thân tất cả các thí sinh đặt góp mặt ở cuộc thi đều vốn là những “striver” đích thực rồi.