Xúc phạm, chế cháo để “ném đá” PGS.TS Bùi Hiền: Sự tranh cãi đã đến giới hạn "vô văn hoá"

Công trình cải tiến bảng chữ cái, "Tiếng Việt" thành "Tiếq Việt" vẫn chưa hết tranh cãi trong giới chuyên môn

Thời gian gần đây, dư luận đặc biệt quan tâm đến đề xuất cải cách tiếng Việt của PGS.TS Bùi Hiền (Nguyên Hiệu phó trường ĐHSP Ngoại ngữ Hà Nội, nguyên phó Viện trưởng Viện Nội dung & Phương pháp dạy - học phổ thông). Tác giả chỉ ra vấn đề rằng trải qua gần một thế kỷ, đến nay chữ quốc ngữ đã bộc lộ nhiều bất hợp lý.

Theo đó, chúng ta thường sử dụng 2, 3 chữ cái để biểu đạt một âm vị phụ âm đứng đầu. Ví dụ C - Q - K (cuốc, quốc, ca, kali), Tr - Ch (tra, cha), S - X (sa, xa)… Bên cạnh đó, lại dùng 2 chữ cái ghép lại để biểu đạt âm vị một số phụ âm đứng cuối vần như Ch, Ng, Nh (mách, ông, tanh…).

Tác giả đề xuất bỏ chữ Đ ra khỏi bảng chữ cái tiếng Việt hiện hành và bổ sung thêm một số chữ cái tiếng Latin như F, J, W, Z. Bên cạnh đó, thay đổi giá trị âm vị của 11 chữ cái hiện có trong bảng trên, cụ thể: C = Ch, Tr; D = Đ; G = G, Gh; F = Ph; K = C, Q, K; Q = Ng, Ngh; R = R; S = S; X = Kh; W =Th; Z = d, gi, r. Vì âm "nhờ" (nh) chưa có kí tự mới thay thế, nên trong văn bản trên tạm thời dùng kí tự ghép n’ để biểu đạt.

Công trình cải tiến ngôn ngữ này được thầy Hiền giới thiệu ở kỷ yếu hội thảo khoa học tại Quy Nhơn ngay lập tức đã gây xôn xao trong giới học thuật. Nhiều người cho rằng chữ Quốc ngữ bấy lâu đã là nét văn hóa truyền thống của dân tộc, không phải nói đổi là đổi được ngay. Hơn thế nữa, họ còn quan ngại nếu như bảng chữ cái mới được đưa vào sử dụng thì e rằng cả người dạy học, người viết sách, người đánh máy, người biên tập, người đọc sách đều sẽ phải loay hoay, mất thời gian hơn. Lúc này, hàng chục triệu người Việt sẽ phải lao đầu vào... học lại từ đầu!

Bên cạnh đó, nhiều nhà nghiên cứu nhận định sáng kiến, đề xuất mới trong khoa học ngôn ngữ của PGS. TS Bùi Hiền rất đáng trân trọng. Việc của độc giả hiện tại là nên xem xét cách tiếp nhận còn đánh giá đã có Hội đồng chuyên môn. Xã hội luôn tồn tại quy luật đổi mới và sáng tạo nên sự cống hiến của thầy Hiền không hẳn là "vô bổ" như nhiều người vẫn nghĩ. Âu cũng chỉ là cách công bố có hơi đường đột, bất ngờ khiến chúng ta tạm thời bị "sốc" và chưa thể làm quen. Cơ bản trong tương lai, biết đâu chúng ta sẽ tìm ra được những yếu tố tích cực nhất định từ bảng chữ cái mà thầy Hiền đề xuất trong chính công cuộc hoàn thiện ngữ âm tiếng Việt.

Làn sóng phản ứng thái quá, vô văn hóa trên mạng xã hội trước nghiên cứu của PGS.TS Bùi Hiền

Từ những chia sẻ của PGS.TS Bùi Hiền, trên mạng xã hội đã "bùng nổ" nhiều cuộc tranh luận xoay quanh vấn đề này. Bên cạnh những ý kiến khách quan mang tính đóng góp thiện chí còn có rất nhiều ý kiến phản đối gay gắt khi nhiều bạn trẻ còn dùng những từ ngữ vô cùng nặng nề như "có vấn đề", "thần kinh", "điên khùng", "rửng mỡ" khi nhắc đến PGS.TS Bùi Hiền cùng công trình nghiên cứu của ông.

Có thể thấy, cơn bão phê phán trên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở những bình luận chuyên môn mà còn chuyển sang công kích, lăng mạ tác giả bằng ngôn từ độc ác, đi quá giới hạn đạo đức cho phép. Thậm chí có người còn chế ảnh cáo phó của PGS. TS Bùi Hiền hoặc ghép ông vào những câu nói vô văn hoá chỉ để “mua vui” trên mạng xã hội. PGS.TS Bùi Hiền năm nay đã 83 tuổi, và ông đang phải nghe những lời "chửi rủa", trù dập của những người chỉ đáng tuổi con, tuổi cháu.

Bản thân tác giả Bùi Hiền từ năm 1953 đã bước chân vào ngành ngôn ngữ đến tận bây giờ. Thầy luôn tự cảm thấy cần phải cố gắng hết sức. Cho nên đến khi đã về hưu cách đây 25 năm, thầy vẫn đang cố gắng tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu và cống hiến cho xã hội.

Được biết nghiên cứu cải cách tiếng Việt được PGS.TS Bùi Hiền bắt tay nghiên cứu từ hơn 30 năm về trước. Và đây là một công trình được đánh giá là rất khó! Khi chỉ mới tiếp cận "thoáng qua" bảng chữ cái, chẳng ai có thể thực sự ngấm được. Do đó trước hết chúng ta cần phải trân trọng chứ không nên tập trung lại "ném đá hội đồng".

Dù trước đó đã có hàng trăm, hàng nghìn lần công bố thành quả trên các tạp chí nhưng có lẽ đây là lần đầu tiên thầy Hiền gặp phải "làn sóng" phản đối gay gắt, thái quá đến như vậy. Bản thân nhiều độc giả cho rằng, chưa bàn đến cuộc cải tiến tiếng Việt sẽ đi đến đâu nhưng việc "ném đá", mạt sát, xúc phạm cá nhân, danh dự nhà khoa học đáng tuổi cha chú của một vài người dùng mạng xã hội là không nên.

"PGS Bùi Hiền là một trong những chuyên gia đầu ngành về ngôn ngữ. Các bạn có thể góp ý, chỉ trích công trình của ông nhưng không được xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người đó. Khi phê phán hay tranh luận về 1 đề tài nghiên cứu cần chỉ ra chỗ chưa thỏa đáng của nó chứ không phải ném đá người làm ra nó, nhất là với người đáng tuổi làm ông của mình", bạn B.T.H. nêu quan điểm.

"Người nghiên cứu khoa học luôn luôn phải hoạt động không ngừng nghỉ để đưa ra 1 đề án. Có thể đề án đó không được mọi người công nhận, nhận được nhiều lời chê bai, nhưng ở một khía cạnh nào đó, nó vẫn có những điểm cần được cân nhắc. Đồng thời, mọi người cũng không nên xúc phạm người đã bỏ công để nghiên cứu nó", độc giả N.T. chia sẻ.